ĐỐ VUI. Chu vi Trái Đất bằng bao nhiêu? Vào khoảng năm 200 trước Công nguyên

ĐỐ VUI. Chu vi Trái Đất bằng bao nhiêu?

Giải vở thực hành Toán 9 Bài tập cuối chương 4 - Kết nối tri thức

Bài 7 trang 94 VTH Toán 9 Tập 1: ĐỐ VUI. Chu vi Trái Đất bằng bao nhiêu?

Vào khoảng năm 200 trước Công nguyên, Eratosthenes (Ơ-ra-tô-xten), một nhà toán học và thiên văn học người Hy Lạp, đã ước lượng được “chu vi” của Trái Đất (chu vi của đường Xích Đạo) nhờ hai quan sát sau:

1. Hồi đó, hằng năm cứ vào trưa ngày Hạ chí (21/6), người ta thấy tia sáng mặt trời chiếu thẳng xuống đáy một cái giếng sâu nổi tiếng ở thành phố Syene (Xy-en), tức là tia sáng chiếu thẳng đứng.

2. Cũng vào trưa một ngày Hạ chí, ở thành phố Alexandria (A-lếch-xăng-đri-a) cách Syene 800 km, Erastosthenes thấy một tháp cao 25 m có bóng trên mặt đất dài 3,1 m.

Từ hai quan sát trên, ông có thể tính xấp xỉ “chu vi” của Trái Đất như thế nào? (trên Hình 4.46, điểm O là tâm Trái Đất, điểm S tượng trưng cho thành phố Syene, điểm A tượng trưng cho thành phố Alexandria, điểm H là đỉnh của tháp, bóng của tháp trên mặt đất được coi là đoạn thẳng AB).

Lời giải:

Trên Hình 4.47 đường tròn (C) với tâm O là tâm Trái Đất, đi qua S (Syene), A (Alexandria), OS = OA = R (R là bán kính của đường tròn (C)).

Theo giả thiết, cung tròn (nhỏ) SA của (C) dài 800 km.

Gọi H là đỉnh tháp, chân tại A thì A nằm giữa O và H, AH = 25 m. Bóng của tháp là cung tròn AB của (C).

Vì đường thẳng vuông góc mặt đất thì đi qua tâm O nên theo giả thiết, tia sáng mặt trời song song với OS, do đó BH song song với OS, suy ra $\widehat{AHB}=\widehat{AOS}.$

Vì AH = 25 m khá bé so với R, Erastosthene coi cung tròn AB của (C) là một đoạn thẳng AB = 3,1 m vuông góc với AH tạo thành tam giác BAH vuông tại A, ta có

$\tan \widehat{AHB}=\frac{AB}{AH}=\frac{3,1}{25}=0,124.$

Suy ra $\tan \widehat{\text{AOS}}=0,124$ nên $\widehat{AOS}\approx 7°.$

Vì độ dài cung tròn MN tùy ý trên đường tròn tâm O tỉ lệ thuận với số đo góc ở tâm $\widehat{MON},$ mà độ dài cung AS bằng 800 km ứng với góc ở tâm $\widehat{AOS}\approx 7°$ nên toàn bộ đường tròn (C) ứng với góc ở tâm 360° có độ dài xấp xỉ bằng 

                                  $\frac{360°}{7°}.800\approx 41142$ (km).

Vậy chu vi của Trái Đất xấp xỉ 41142 km.

Lời giải vở thực hành Toán 9 Bài tập cuối chương 4 hay khác:

• Câu 1 trang 90 VTH Toán 9 Tập 1: Chọn phương án đúng. Trong Hình 4.35, cos α bằng ...

• Câu 2 trang 90 VTH Toán 9 Tập 1: Chọn phương án đúng. Trong tam giác MNP vuông tại M (H.4.36) ...

• Câu 3 trang 90 VTH Toán 9 Tập 1: Chọn phương án đúng. Trong tam giác ABC vuông tại A (H.4.37), tan B bằng ...

• Câu 4 trang 90 VTH Toán 9 Tập 1: Chọn phương án đúng. Với mọi góc nhọn α, ta có ...

• Câu 5 trang 90 VTH Toán 9 Tập 1: Chọn phương án đúng. Giá trị tan 30° bằng ...

• Câu 6 trang 90 VTH Toán 9 Tập 1: Chọn phương án đúng. Cho tam giác MNP như Hình 4.38, MH là đường cao ...

• Bài 1 trang 91 VTH Toán 9 Tập 1: Cho tam giác ABC vuông tại A có $\widehat{B}=60°,$ BC = 20 cm ...

• Bài 2 trang 91 VTH Toán 9 Tập 1: Xét các tam giác vuông có một góc nhọn bằng hai lần góc nhọn còn lại ...

• Bài 3 trang 91 VTH Toán 9 Tập 1: Hình 4.40 là mô hình của một túp lều. Tìm góc α giữa cạnh mái lều và mặt đất ...

• Bài 4 trang 92 VTH Toán 9 Tập 1: Một cây cao bị gãy, ngọn cây đổ xuống mặt đất. Ba điểm: gốc cây, điểm gãy ...

• Bài 5 trang 92 VTH Toán 9 Tập 1: Cho tam giác ABC vuông tại A, có $\widehat{B}=\alpha$ (H.4.44) ...

• Bài 6 trang 93 VTH Toán 9 Tập 1: Cho tam giác ABC vuông tại A, biết AB = 6 cm, BC = 11 cm ...

• Bài 8 trang 95 VTH Toán 9 Tập 1: Cho tam giác ABC vuông ở A, kẻ đường cao AH. Biết AH = 4, CH = 3 (H.4.48) ...

• Bài 9 trang 96 VTH Toán 9 Tập 1: Cho tam giác ABC có $\widehat{ABC}=45°.$ Kẻ đường cao AH (H ∈ BC). Biết BH = 20, CH = 21 (H.4.49) ...