Soạn bài Đồ gốm gia dụng của người Việt - ngắn nhất Chân trời sáng tạo
Haylamdo biên soạn và sưu tầm Đồ gốm gia dụng của người Việt trang 90, 91, 92, 93 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 11 Chân trời sáng tạo giúp học sinh soạn văn 11 dễ dàng hơn.
Soạn bài Đồ gốm gia dụng của người Việt - ngắn nhất Chân trời sáng tạo
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 90 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Kể tên một số đồ gốm gia dụng trong gia đình bạn. Những đồ gốm ấy có thể “nói” với bạn về (những) điều gì?
Trả lời:
- Một số đồ gốm: chén (bát); đĩa, ấm chén trà, bình, lọ hoa; chum, vại, đồ thờ.....
- Những đồ gốm có thể nói về vai trò quan trọng trọng của chúng trong cuộc sống thường nhật: Là vật chứa đựng, trang trí nhà cửa, gắn liền với yếu tố tâm linh của người Việt,…
* Đọc văn bản
1. Phân biệt dữ liệu và ý kiến/ quan điểm: Tìm trong đoạn văn ít nhất hai ý kiến/ quan điểm của tác giả và ít nhất hai dữ liệu.
- Ý kiến/ quan điểm:
+ Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà... không thay đổi.
+ Chỉ riêng cái bát ăn cơm ....khác nhau.
+ Một cải tiến nữa kết hợp ...cái bát chiết yêu duyên dáng.
- Dữ liệu:
+ Tiền thân của cái bát có lẽ ... ra đời.
+ Những chiếc bát men đen, men ngọc thời Lý ... có dạng loe miệng và thót đáy như một cái nón.
+ Cái bát cong đều như thế có trong gốm hoa Lam thời Trần và chúng có chân rất cao.
2. Theo dõi: Đoạn văn này trình bày một xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội Việt Nam từ sau thế kỉ XV. Đó là xu hướng gì?
- Đó là xu hướng dùng đồ gốm gia dụng Trung Hoa và Nội phủ.
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Văn bản cung cấp những tri thức về đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có lịch sử phát triển liên tục, điển hình là trường hợp cái bát ăn cơm. Đồng thời giới thiệu đặc điểm của đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần.
Câu 1 (trang 93 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Chỉ ra bố cục của văn bản. Bạn đánh giá như thế nào về mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của văn bản?
Trả lời:
- Bố cục 2 phần
+ Phần 1: “Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà ... sinh ra cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII – XIX”: Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có lịch sử phát triển liên tục, điển hình là trường hợp của cái bát ăn cơm.
+ Phần 2: Còn lại: Đặc điểm của đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần.
- Mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của VB: Bố cục cho thấy nội dung VB phù hợp với nhan đề và bố cục thể hiện rõ sự chi tiết hóa chủ đề được gợi ra từ nhan đề ấy.
Câu 2 (trang 93 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Xác định cách trình bày thông tin của các đoạn văn dưới đây và đánh giá hiệu quả của (các) cách trình bày ấy.
a. Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển ... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII – XIX.
b. Đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần quá thanh nhã ... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế.
Trả lời:
a. Trình bày theo mối quan hệ giữa ý chính và nội dung chi tiết (thể hiện qua việc tác giả trình bày chi tiết lịch sử phát triển của cái bát ăn cơm; để từ đó, làm rõ cho một nội dung chính mà đoạn văn muốn chuyển tải là đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có một lịch sử phát triển liên tục).
b. Thông tin của đoạn văn này được trình bày kết hợp theo hai cách sau:
+ Theo mối quan hệ giữa ý chính và nội dung chi tiết (được thể hiện qua việc tác giả trình bày chi tiết đặc điểm thanh nhã của đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần, sự phân biệt trong một số xu hướng dùng đồ gốm từ sau thế kỉ XV, để từ đó, làm rõ cho nội dung chính mà đoạn văn muốn chuyển tải là đặc điểm của đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần).
+ Theo cấu trúc so sánh – đối chiếu (được thể hiện qua việc trình bày sự phân biệt về xu hướng sử dụng đồ gốm giữa dân gian và triều đình, giữa dân thành thị và nông thôn để cho thấy sự phong phú của thị trường đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần).
- Hiệu quả của các cách trình bày thông tin ấy trong VB: Góp phần làm nổi bật thông tin chính, chi tiết hoá để làm rõ thông tin chính của VB.
Câu 3 (trang 93 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản này có gì đặc biệt? Nêu tác dụng của chúng đối với việc biểu đạt thông tin chính của văn bản.
Trả lời:
- Các yếu tố hình thức của VB: Nhan đề, hình ảnh minh hoạ và các chú thích tương ứng với từng hình.
- Nét đặc biệt trong cách sử dụng các yếu tố hình thức của VB:
+ Không sử dụng hệ thống các đề mục để tóm tắt các thông tin chính của VB.
+ Sử dụng duy nhất một loại phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ là hình ảnh và các chú thích cho thấy một số hình ảnh mô tả hình dạng của cái bát ăn cơm được sắp xếp theo trình tự thời gian.
- Tác dụng:
+ Nhan để khái quát thông tin chính của VB, giúp người đọc có cơ sở định hướng để tiếp nhận thông tin.
+ Hệ thống hình ảnh đi kèm với các chú thích cụ thể đã minh hoạ chi tiết, rõ ràng, sinh động cho các loại đồ gốm gia dụng được đề cập trong VB, giúp người đọc hình dung rõ hơn về nội dung của VB, tăng hiệu quả trực quan cho những thông tin chính được trình bày.
+ Đặc biệt là hệ thống hình ảnh mô tả hình dáng của cái bát ăn cơm được sắp xếp theo trình tự thời gian, hỗ trợ biểu đạt trực quan cho nội dung thông tin về lịch sử phát triển của cái bát ăn cơm ở phần đầu của VB.
Câu 4 (trang 93 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Xác định thông tin cơ bản và thông tin chi tiết của đoạn văn: “Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển ... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII – XIX”. Chỉ ra mối liên hệ giữa các thông tin chi tiết và vai trò của chúng trong việc thể hiện thông tin chính của đoạn văn.
Trả lời:
|
Đoạn văn “Đồ gốm sứ nhỏ ....thế kỉ XVIII -XIX” |
|
|
Thông tin cơ bản |
Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có lịch sử phát triển liên tục. |
|
Thông tin chi tiết
|
Các chi tiết liên quan đến lịch sử phát triển của cái bát ăn cơm: Tiền thân của cái bát ăn cơm; sự phát triển về hình dáng của nó qua các thời kì như: thời Hán, thời Lý, thời Trần, thời Hậu Lê, thế kỉ XVIII – XIX |
|
Vai trò của các chi tiết |
Cung cấp thông tin chi tiết về lịch sử phát triển của một trường hợp đồ gốm sứ nhỏ quen thuộc, xuất hiện thường nhật trong cuộc sống sinh hoạt gia đình là cái bát ăn cơm; từ đó, tạo cơ sở khách quan và thuyết phục cho việc biểu đạt thông tin chính. |
Câu 5 (trang 93 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Tác giả thể hiện thái độ như thế nào qua đoạn văn: “Đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần quá thanh nhã ... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế”? Dựa vào đâu bạn cho là như vậy?
Trả lời:
- Thái độ:
+ Ngạc nhiên pha lẫn thích thú trước đặc điểm thanh nhã của đồ gốm gia dụng thờiLý - Trần.
+ Khách quan khi phản ánh sự phân biệt về xu hướng sử dụng đồ gốm giữa dân gian và triều đình, giữa dân thành thị và nông thôn để cho thấy sự phong phú của thị trường đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần.
- Căn cứ xác định thái độ của tác giả thể hiện qua VB:
+ Sử dụng trực tiếp từ ngữ, câu văn thể hiện trực tiếp thái độ của tác giả.
+ Lựa chọn chi tiết và sử dụng từ ngữ, câu văn trung hoà về mặt cảm xúc.
Câu 6 (trang 93 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Những thông tin cơ bản của văn bản này gợi cho bạn (những) suy nghĩ gì về văn hoá dân tộc?
Trả lời:
+ Văn hóa dân tộc phong phú, đặc sắc.
+ Cần bảo tồn, lữu giữ và phát huy.
