Giáo án Địa Lí 6 Bài 23: Thực hành: Tìm hiểu lớp phủ thực vật ở địa phương - Cánh diều

---

Giáo án Địa Lí 6 Bài 23: Thực hành: Tìm hiểu lớp phủ thực vật ở địa phương - Cánh diều

I. Mục tiêu bài học

1. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực địa lí:

   + Giải thích các hiện tượng và quá trình địa lí tự nhiên: Nhận biết và phân tích được quan hệ nhân quả trong mối quan hệ giữa các thành phần tự nhiên trong một số tình huống.

   + Cập nhật thông tin, liên hệ thực tế: Biết tìm kiếm các thông tin từ các nguồn tin cậy để cập nhật tri thức, số liệu về địa phương, biết liên hệ thực tế để hiểu sâu sắc hơn kiến thức địa lí.

    + Tổ chức học tập ở thực địa: Biết chuẩn bị điều kiện cần thiết trước khi thực hiện khảo sát, biết sử dụng công cụ đơn giản, thông dụng để thực hiện khảo sát, biết ghi chép nhật kí thực địa, biết viết thu hoạch sau một ngày thực địa.

    + Có khả năng hình thành và phát triển ý tưởng về một chủ đề học tập khám phá từ thực tiễn, có khả năng trình bày kết quả một bài tập dự án của cá nhân hay của nhóm.

2. Về phẩm chất: Hình thành và phát triển phẩm chất chăm chỉ, trách nhiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên

- Hình ảnh một số thực vật của địa phương.

- Phiếu học tập.

2. Chuẩn bị của học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. Mở đầu

a. Mục tiêu: Giới thiệu cho HS về nhiệm vụ học tập khi đi tìm hiểu môi trường tự nhiên ở địa phương.

b. Nội dung: Xem một đoạn video và một số hình ảnh giới thiệu về lớp phủ thực vật trong thiên nhiên.

c. Sản phẩm: HS nhận thức được khái quát về lớp phủ thực vật thiên nhiên.  

d. Tổ chức hoạt động

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chiếu đoạn video và các hình ảnh về lớp phủ thực vật thiên nhiên.

- GV đặt câu hỏi: Các em có thể tham quan lớp phủ thực vật này ở những địa điểm nào tại địa phương nơi em sinh sống?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS xem video và hình ảnh để hình dung về lớp phủ thực vật thiên nhiên và trả lời câu hỏi của GV.

- HS hoạt động theo hình thức cặp đôi để thảo luận vấn đề.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS trả lời, thảo luận.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, chốt ý.

2. Hình thành kiến thức mới

Hoạt động 1: Thành lập nhóm 

(HS thực hiện từ tiết học trước)

a. Mục tiêu: 

- Thành lập được các nhóm học tập dựa trên cơ sở những HS có cùng mục đích, tương đồng về điều kiện, hoàn cảnh và có thể hỗ trợ nhau tốt nhất trong quá trình làm bài thực hành.

b. Nội dung: 

- Học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên thành lập được các nhóm học tập.

c.  Sản phẩm: 

- Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh.

d. Cách thực hiện:

Bước 1: GV phát phiếu thăm dò sở thích nhóm (Phụ lục I). HS điền phiếu số 1

Bước 2: GV công bố kết quả sắp xếp nhóm theo sở thích. Các nhóm bàn bạc bầu nhóm trưởng, thư kí.

Hoạt động 2: Chọn nội dung thực hành 

(HS thực hiện từ tiết học trước)

a. Mục tiêu: 

- HS tham quan một khu vườn hoặc công viên tại địa phương để tìm hiểu về lớp phủ thực vật.

b. Nội dung: 

- Học sinh thống nhất, chọn nội dung thực hành của nhóm.

c.  Sản phẩm: 

- Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh.

d. Cách thực hiện:

Bước 1: GV gợi ý 1 số nội dung cho các nhóm lựa chọn.

a) Nội dung 1: Tìm hiểu về đặc điểm của lớp phủ thực vật ở địa phương.

- Lớp phủ thực vật ở địa điểm tham quan có mấy tầng? Độ cao trung bình của cây ở mỗi tầng?

- Lựa chọn khoảng 5 loại cây để tìm hiểu sâu:

+ Tên loài cây?

+ Đặc điểm nhận dạng: lá, hoa, thân...

+ Công dụng? (cây lấy bóng, cây lấy gỗ, cây ăn quả, cây thuốc, rau, hoa...)

+ Đặc điểm khác em thấy thú vị?

b) Nội dung 2: Tìm hiểu đặc điểm thích nghi với môi trường của lớp phủ thực vật ở địa phương.

- Quan sát đặc điểm thích nghi với môi trường của khoảng 5 cây em lựa chọn tìm hiểu (cây ưa sáng, cây chịu bóng, cây ưa ẩm, cây chịu được khô hạn, cây chịu được rét...)

- Những điều thú vị khác em tìm hiểu được về các loài cây do đọc sách, tìm hiểu trên internet, hỏi người lớn tuổi, chủ vườn...

Bước 2: Học sinh thống nhất, chọn nội dung thực hành của nhóm.

Hoạt động 3: Thu thập tài liệu và viết báo cáo

(HS thực hiện ở nhà)

a. Mục tiêu: Học sinh làm việc cá nhân và nhóm theo kế hoạch đề ra

- HS thu thập thông tin dưới nhiều hình thức khác nhau:

+ Thu thập tài liệu qua sách vở, mạng internet.

+ Tham quan, tìm hiểu thực tế địa phương.

+ Tìm hiểu qua người dân địa phương (phương pháp xã hội học).

- HS viết báo cáo phân tích, tổng hợp, so sánh các kết quả đã tìm hiểu được. Khi viết báo cáo cần viết ngắn gọn, rõ ràng, đi thẳng vào nội dung chính.

b. Nội dung: 

- Học sinh làm việc theo nhóm để thu thập tài liệu và viết báo cáo thực hành của nhóm.

c.  Sản phẩm: 

- Tập san, bài powerpoint.

d. Cách thực hiện:

Bước 1: Học sinh làm việc theo nhóm để thu thập tài liệu.

- Với mỗi nhóm cần có bảng phân công công việc cụ thể cho từng thành viên trong nhóm (Phụ lục II).

- Trong quá trình HS thu thập tài liệu, GV cần tư vấn, gợi ý, hỗ trợ HS kịp thời (nếu HS gặp khó khăn).

Bước 2: Học sinh làm việc theo nhóm để viết báo cáo thực hành của nhóm. 

- Trong quá trình HS viết báo cáo, làm powerpoint GV cần tư vấn, gợi ý, hỗ trợ HS kịp thời (nếu HS gặp khó khăn).

- GV lưu ý HS: khi viết báo cáo cần viết ngắn gọn, rõ ràng, đi thẳng vào nội dung chính.

Hoạt động 4: Trình bày

(HS thực hiện trên lớp)

a. Mục tiêu

 - Học sinh báo cáo được kết quả làm việc của nhóm: trình bày báo cáo thông qua thuyết trình bằng powerpoint, làm tập san.

-   Biết tự đánh giá sản phẩm của nhóm và đánh giá sản phẩm của các nhóm khác.

-   Hình thành được kĩ năng: lắng nghe, thảo luận, nêu vấn đề và thương thuyết.                                  

b. Nội dung: Báo cáo sản phẩm

c. Sản phẩm: Bản báo cáo của các nhóm

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên giới thiệu nội dung, dẫn dắt vấn đề, tổ chức thảo luận.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh chuẩn bị tinh thần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Học sinh

+ Nhóm báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công.

+ Học sinh nhóm khác chú ý lắng nghe.

  + Thảo luận và chuẩn bị các câu hỏi cho các nhóm khác.

  + Tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình và tham gia đánh giá sản phẩm của các nhóm khác theo mẫu phiếu. (Phụ lục III, IV)

- Giáo viên:

  + Quan sát, đánh giá

  + Hỗ trợ, cố vấn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- Thu hồi các sản phẩm và các phiếu giao việc trong nhóm

- Nhận xét và đánh giá các sản phẩm của học sinh

3. Luyện tập (5 phút)

a. Mục tiêu:

- Củng cố, khắc sâu, hệ thống lại nội dung kiến thức bài học.

b. Nội dung: Trả lời các câu hỏi tự luận/ trắc nghiệm

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

GV: Yêu cầu HS làm bài tập sau:

Nêu một số biện pháp để bảo vệ, phát triển lớp phủ thực vật ở địa phương mà em có thể tham gia?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

HS: Khai thác thông tin, dựa vào hiểu biết cá nhân trả lời câu hỏi, trao đổi kết quả làm việc với các bạn khác.

GV: Quan sát, theo dõi đánh giá thái độ làm việc, giúp đỡ những HS gặp khó khăn.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày trước lớp kết quả làm việc cá nhân. HS khác nhận xét, bổ sung

Một số biện pháp bảo vệ, phát triển lớp phủ thực vật ở địa phương mà em có thể tham gia: 

+ Không trèo cây, bẻ cành, ngắt hoa, hái quả, phá hoại…

+ Tham gia các hoạt động trồng thêm cây xanh

+ Tuyên truyền các biện pháp bảo vệ cây xanh.

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV: Thông qua phần trình bày của HS rút ra nhận xét, khen ngợi và rút kinh nghiệm những hoạt động rèn luyện kĩ năng của cả lớp.

4. Vận dụng (5 phút)

a. Mục tiêu:

- Vận dụng kiến thức của bài học vào thực tế

b. Nội dung: Vận dụng kiến thức đã học hoàn thành bài tập/báo cáo ngắn

c. Sản phẩm: HS về nhà thực hiện nhiệm vụ GV đưa ra.

d. Tổ chức hoạt động:

HS thực hiện ở nhà

Bước 1. 

- GV đưa ra nhiệm vụ: Thiết kế khẩu hiệu tuyên truyền hoặc vẽ tranh cổ động về bảo vệ cây xanh ở địa phương.

Bước 2. 

- HS hỏi và đáp ngắn gọn những vấn đề cần tham khảo.

Bước 3. 

- GV dặn dò HS tự làm ở nhà tiết sau trình bày

IV. PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1

PHIẾU ĐIỀU TRA NHU CẦU CỦA HỌC SINH

(Trước khi thực hiện dự án)

Họ và tên: ……………………………………………………

Lớp: ………………………….………………………………

Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu X vào ô trống trong bảng có câu trả lời phù hợp với em.

1. Em quan tâm (hoặc có hứng thú) đến nội dung nào của dự án?

Đánh dấu (x) vào ô trả lời

2. Khả năng của học sinh  

Đánh dấu (x) vào ô trả lời

STT	Nội dung điều tra	Trả lời
		Có	Không
1	Khả năng thiết kế bản trình chiếu trên Powerpoint
2	Khả năng nhiếp ảnh
3	Khả năng tìm kiếm thông tin trên mạng internet
4	Khả năng phân tích và tổng hợp thông tin
5	Khả năng thuyết trình

3. Mức độ quan tâm đến các sản phẩm dự kiến sẽ thực hiện

Học sinh đánh số theo mức độ như sau: 1 – Rất thích, 2 – Thích, 3 – Có thể tham gia vào ô “Mức độ quan tâm”

STT	Sản phẩm mong muốn thực hiện	Mức độ quan tâm
1	Tập san
2	Bài trình bày bằng Powerpoint

PHỤ LỤC 2

BIÊN BẢN LÀM VIỆC NHÓM

1. Thời gian, địa điểm, thành phần

- Địa điểm:...............................................................................

- Thời gian: từ......giờ.....đến ....giờ ..........Ngày.......tháng......năm .....

- Nhóm số: ……...;        Số thành viên: ....................    Lớp:…….

- Số thành viên có mặt............Số thành viên vắng mặt..........

2. Nội dung công việc: (Ghi rõ tên chủ đề thảo luận hoặc nội dung thực hành)

3. Kết quả làm việc

4. Thái độ tinh thần làm việc

5. Đánh giá chung

6. Ý kiến đề xuất

 

Thư kí

Nhóm trưởng

PHỤ LỤC 3

PHIẾU  ĐÁNH GIÁ TẬP SAN

Tên nhóm:……………………………………….Số lượng thành viên: ……..

Nội dung nhóm trình bày: 

Thang điểm:          1 = Kém; 2 = Yếu; 3 = Khá; 4 = Tốt; 5 = Xuất sắc

(Khoanh tròn điểm cho từng mục)

Tiêu chí	Yêu cầu		Điểm
Lời giới thiệu, thiết kế trang bìa	1	Rõ ràng, nội dung phù hợp với tiêu đề	1	2	3	4	5
	2	Cấu trúc mạch lạc, lô gic	1	2	3	4	5
	3	Trang bìa màu sắc bắt mắt.	1	2	3	4	5
Nội dung	4	Nội dung chính rõ ràng, khoa học	1	2	3	4	5
	5	Có hình ảnh thực tế, sưu tầm minh họa	1	2	3	4	5
	6	Có liên hệ với thực tiễn	1	2	3	4	5
	7	Có sự kết nối với kiến thức đã học	1	2	3	4	5
	8	Đảm bảo tiêu chí đề bài yêu cầu	1	2	3	4	5
Lời nói, cử chỉ	9	Giọng nói rõ ràng, khúc triết; âm lượng vừa phải, đủ nghe	1	2	3	4	5
	10	Tốc độ trình bày vừa phải, hợp lí	1	2	3	4	5
	11	Ngôn ngữ diễn đạt dễ hiểu, phù hợp lứa tuổi	1	2	3	4	5
	12	Thể hiện được cảm hứng, sự tự tin, nhiệt tình khi trình bày	1	2	3	4	5
	13	Có giao tiếp bằng ánh mắt với người tham dự	1	2	3	4	5
Tổ chức, tương tác	14	Cách dẫn dắt vấn đề thu hút sự chú ý của người dự; không bị lệ thuộc vào phương tiện.	1	2	3	4	5
	15	Có nhiều học sinh trong nhóm tham gia trình bày	1	2	3	4	5
	16	Trả lời các câu hỏi thêm từ người dự	1	2	3	4	5
	17	Phân bố thời gian hợp lí	1	2	3	4	5
Tổng số mục đạt điểm

Điểm trung bình ………….. (Cộng tổng điểm chia cho 17)

Chữ kí người đánh giá

PHỤ LỤC 4

PHIẾU  ĐÁNH GIÁ THUYẾT TRÌNH BÁO CÁO BẰNG PP

Tên nhóm:……………………………………….Số lượng thành viên: ……..

Nội dung nhóm trình bày: 

Thang điểm:          1 = Kém; 2 = Yếu; 3 = Khá; 4 = Tốt; 5 = Xuất sắc

(Khoanh tròn điểm cho từng mục)

Tiêu chí	Yêu cầu		Điểm
Bố cục	1	Tiêu đề rõ ràng, hấp dẫn người xem	1	2	3	4	5
	2	Cấu trúc mạch lạc, lô gic	1	2	3	4	5
	3	Nội dung phù hợp với tiêu đề	1	2	3	4	5
Nội dung	4	Nội dung chính rõ ràng, khoa học	1	2	3	4	5
	5	Các ý chính có sự liên kết	1	2	3	4	5
	6	Có liên hệ với thực tiễn	1	2	3	4	5
	7	Có sự kết nối với kiến thức đã học	1	2	3	4	5
	8	Sử dụng kiến thức của nhiều môn học	1	2	3	4	5
Lời nói, cử chỉ	9	Giọng nói rõ ràng, khúc triết; âm lượng vừa phải, đủ nghe	1	2	3	4	5
	10	Tốc độ trình bày vừa phải, hợp lí	1	2	3	4	5
	11	Ngôn ngữ diễn đạt dễ hiểu, phù hợp lứa tuổi	1	2	3	4	5
	12	Thể hiện được cảm hứng, sự tự tin, nhiệt tình khi trình bày	1	2	3	4	5
	13	Có giao tiếp bằng ánh mắt với người tham dự	1	2	3	4	5
Sử dụng công nghệ	14	Thiết kế sáng tạo, màu sắc hài hòa, thẩm mĩ cao	1	2	3	4	5
	15	Phông chữ, màu chữ, cỡ chữ hợp lý	1	2	3	4	5
	16	Hiệu ứng hình ảnh dễ nhìn, dễ đọc	1	2	3	4	5
Tổ chức, tương tác	17	Cách dẫn dắt vấn đề thu hút sự chú ý của người dự; không bị lệ thuộc vào phương tiện.	1	2	3	4	5
	18	Có nhiều học sinh trong nhóm tham gia trình bày	1	2	3	4	5
	19	Trả lời các câu hỏi thêm từ người dự	1	2	3	4	5
	20	Phân bố thời gian hợp lí	1	2	3	4	5
Tổng số mục đạt điểm

Điểm trung bình  ________________ (Cộng tổng điểm chia cho 20 nếu sử dụng công nghệ, chia cho 17 nếu không sử dụng công nghệ)

Chữ kí người đánh giá