Soạn bài Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện, kí hoặc kịch - ngắn nhất Chân trời sáng tạo
Soạn bài Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện, kí hoặc kịch ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo giúp học sinh soạn văn 12 dễ dàng hơn.
Soạn bài Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện, kí hoặc kịch - Chân trời sáng tạo
* Tri thức về kiểu bài:
Kiểu bài: Bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ là kiểu bài nghị luận văn học dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ những điểm tương đồng/khác biệt về đặc điểm/giá trị nội dung và nghệ thuật của hay tác phẩm thơ.
* Yêu cầu đối với kiểu bài:
- Chỉ ra một số điểm tương đồng, khác biệt giữa hai tác phẩm
- Kết hợp so sánh với nhận xét, đánh giá về giá trị của hai tác phẩm; phân tích sự tương đồng/khác biệt giữa hai tác phẩm
- Sử dụng lí lẽ và bằng chứng thuyết phục
- Sắp xếp luận điểm, lí lẽ, bằng chứng theo trình tự hợp lí; diễn đạt rõ ràng, mạch lạc
- Bố cục:
+ Mở bài: Giới thiệu hai tác phẩm thơ và nêu nội dung, vấn đề cần so sánh, đánh giá.
+ Thân bài: Phân tích, so sánh hai tác phẩm để làm rõ điểm tương đồng/khác biệt về đặc điểm/giá trị nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm thơ.
+ Kết bài: Khẳng định lại đặc điểm thể loại của tác phẩm, nhưng giá trị chung và nét độc đáo ở mỗi tác phẩm; nêu cảm nghĩ về phong cách sáng tác của mỗi tác giả.
* Phân tích bài viết tham khảo
Văn bản: “Người lái đò sông Đà (Nguyễn Tuân), Ai đã đặt tên cho dòng sông (Hoàng Phủ Ngọc Tường) những điểm tương đồng, khác biệt nhìn từ thể loại và phong cách”.
Câu 1 (trang 95 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Cụm từ nào trong nhan đề và các đoạn mở bài, kết bài cho thấy đề tài của bài viết đã được xác định rõ ràng, cụ thể?
Trả lời:
- Nhan đề: những điểm tương đồng, khác biệt
- Mở bài: Sự tương đồng và khác biệt trong lối viết giữa hai tác giả
- Kết bài: Hai tác phẩm cũng cho thấy … dù…
Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Tác giả bài viết so sánh, đánh giá hai tác phẩm trên những tiêu chí nào?
Trả lời:
Tác giả bài viết so sánh, đánh giá hai tác phẩm dựa trên tiêu chí về đề tài, thể loại và cái “Tôi” trữ tình.
Câu 3 (trang 95 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Nhận xét về cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng của tác giả bài viết khi so sánh, đánh giá hai tác phẩm.
Trả lời:
Lí lẽ sắc bén, dẫn chứng thuyết phục
Câu 4 (trang 96 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Nêu một số mẫu câu mà người viết thường dùng nhằm làm rõ sự tương đồng/ khác biệt giữa hai tác phẩm.
Trả lời:
Một số mẫu câu thường dùng để chỉ sự tương đồng/ khác nhau giữa hai tác phẩm “người lái đồ sông Đà” và “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”
- Cả hai tác phẩm đều có sự tương đồng trong việc lựa chọn chủ đề: Viết về hai dòng sông nổi tiếng là sông Đà và sông Hương.
- Tuy nhiên, hai tác phẩm lại mang hai màu sắc khác nhau, sông Đà mang một vẻ đẹp hung bạo, còn sông Hương mang vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình.
- Nét riêng biệt của Hoàng Phủ Ngọc Tường là ở chỗ miêu tả sông Hương với điệu nhảy slow tình cảm, có tâm hồn và gắn bó với bản sắc văn hóa xứ Huế.
Câu 5 (trang 96 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Từ bài viết trên đây, bạn rút ra những lưu ý gì khi viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học?
Trả lời:
- Cần đánh giá với thái độ khách quan, tránh đặt sự chủ quan trong việc đánh giá.
- Cần làm rõ điểm giống và khác nhau giữa hai tác phẩm văn học.
* Thực hành viết theo quy trình
Đề bài (trang 96 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện, kí hoặc kịch mà theo bạn có những điểm tương đồng/ khác biệt.
Bước 1. Chuẩn bị viết
- Lựa chọn hai tác phẩm để so sánh, đánh giá:
+ Hai tác phẩm có cùng phong cách sáng tác của hai tác giả để so sánh điểm tương đồng/khác biệt trên hai phương diện đặc điểm/giá trị nội dung và nghệ thuật.
+ Hai Tác phẩm truyện khác nhau về phong cách sáng tác của hai tác giả để so sánh điểm tương đồng/khác biệt của chúng trên hai phương diện đặc điểm/ giá trị nội dung và nghệ thuật.
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý
Sau khi chọn được hai tác phẩm, ta cần tìm ý và lập dàn ý cho bài văn nghị luận. Dàn ý có thể tuỳ chỉnh tùy theo phong cách và đặc điểm của hai tác phẩm, nhưng nó nên bao gồm các phần chính như giới thiệu hai tác phẩm, so sánh các đặc điểm về nội dung và nghệ thuật, đánh giá giá trị của từng tác phẩm và kết luận tổng quan.
Bước 3: Viết bài
Dưới đây là một ví dụ về bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện cùng phong cách hoặc khác phong cách sáng tác mà bạn yêu thích:
1. Giới thiệu:
Giới thiệu hai tác phẩm truyện và tác giả của chúng.
Tạo sự hứng thú cho độc giả với những đặc điểm và giá trị của thể loại truyện.
2. So sánh các đặc điểm về nội dung:
Phân tích và so sánh nội dung của hai tác phẩm: chủ đề, ý nghĩa, tình cảm truyền đạt.
Đánh giá sự sâu sắc và tầm quan trọng của nội dung trong từng tác phẩm.
3. So sánh các đặc điểm về nghệ thuật:
Phân tích và so sánh ngôn ngữ, hình ảnh, cấu trúc câu thơ của hai tác phẩm.
Đánh giá sự sáng tạo và khả năng thể hiện nghệ thuật của từng tác phẩm.
4. Đánh giá giá trị của từng tác phẩm:
Đánh giá ảnh hưởng và đóng góp của từng tác phẩm.
Nhận xét về sự độc đáo và phong phú của sắc điệu trong từng tác phẩm.
5. Kết luận tổng quan:
Tóm tắt các điểm tương đồng và khác biệt giữa hai tác phẩm.
Đánh giá giá trị và ảnh hưởng của từng tác phẩm.
Kết luận về sự đa dạng và sắc điệu phong phú.
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa
Sau khi hoàn thành bài viết, hãy đọc lại và chỉnh sửa để kiểm tra cú pháp, ngữ pháp và cấu trúc câu. Đảm bảo rằng bài văn nghị luận của bạn logic, trôi chảy.
*Bài tham khảo:
Nơi nghệ thuật ta kiếm tìm hiện thực ở những góc nhìn khác. Những góc nhìn mà ở nơi ấy hiện thực được toàn vẹn là chính nó với những góc khuất, những niềm đau và cũng là chính nó với những điều đẹp đẽ và cao cả. Để rồi giữa những hiện thực được nhìn nhận ấy, ta nuôi dưỡng nơi mình một khát vọng được sống và được yêu thương, một niềm tin vào chính mình và cuộc đời.
Thạch Lam đã dùng ngòi bút của mình để vẽ nên bức tranh những ngày đất nước chưa tìm lại được độc lập, hiện thực hiện lên tựa như cảnh phố huyện nghèo chỉ sáng chói lúc con tàu vụt qua thì dưới ngòi bút của Nguyễn Minh Châu giữa những ngày đất nước vẫn chìm đắm sau ánh hào quang mà cuộc chiến để lại, những điều ta ngỡ là tất cả lại đổ vỡ trước ánh nhìn cận cảnh.
Có người từng nói, nhà văn là những nhà thư ký trung thành của thời đại. Hai bức tranh về hiện thực được dựng xây bởi Thạch Lam và Nguyễn Minh Châu có lẽ cũng đem theo hiện thực lịch sử ấy.
Thạch Lam khắc họa lên khung cảnh phố huyện nghèo, nơi con người khó khăn kiếm lấy cho mình chút gì đó để sống qua ngày. Câu truyện bắt đầu với ánh chiều dần tắt, những cửa hàng nhỏ lên đèn, những ánh sáng leo lắt khiến cho con dường một bên sáng một bên tối, tất cả tựa như bị nuốt chửng trước khoảnh khắc ngày tàn. Cảm nhận về ánh sáng mong manh hơn trước sự rệu rã nơi con người. Có lẽ nỗi đói khổ, sự tuần hoàn yên ả nơi phố huyện đã lấy đi nơi họ những khát vọng về một ánh sáng. Những kiếp đời sống mòn trước ngưỡng cửa của hiện thực. Tiếng cười dài của bà cụ Thi vang vọng khắp phố huyện. Tiếng cười của những cơn say, tiếng cười của những nỗi ám ảnh về kiếp sống rệu rã mỏi mệt. Sự chán nản của chị Tý dẫu dọn hàng sớm hay muộn thì có khác gì, sự im lặng của nhà bác hát sẩm khi khác chưa bước tới, cái bóng của bác phở Siêu đổ dài trước ánh lửa. Bức tranh về hiện thực phố huyện ở những năm đất nước chưa lấy được lại độc lập hiện lên trước mắt người đọc, một bức tranh buồn, mỏi mệt, rệu rã.
Bức tranh đầu tiên Nguyễn Minh Châu đem tới trước mắt người đọc lại là một bức tranh rất đẹp. Bức tranh khiến Phùng ngỡ đó là mục đích của cả chuyến đi dài, là điều mà nghệ thuật hướng tới. Con thuyền nơi ngoài xa đẹp và yên bình trên mặt biển mờ sương. Cả gia đình ngồi im lặng trên chiếc thuyền nhỏ. Tất cả khắc tạc lên một vẻ đẹp toàn bích. Có lẽ đó cũng là bức tranh của đất nước sau những năm giành lại được độc lập. Chúng ta sống giữa những hào quang sau cuộc chiến, những hạnh phúc sau khi nhận được chiến thắng, tựa như phùng khoảnh khắc nhìn thấy con tàu giữa bóng sương mờ, anh cả thấy trái tim mình tự như bị bóp chặt.
Nhưng hiện thực không chỉ nằm nơi những bề nổi dễ thấy. Hiện thực nằm nơi chúng được đổ bóng. Nơi chúng được cho một khoảng không để trọn vẹn là chính chúng.
Phố huyện nghèo nơi những áng văn của Thạch Lam như được thắp lên một niềm hi vọng khi đoàn tàu đến. Đoàn tàu tựa như một Hà Nội đã xa trong chị em Liên, đoàn tàu tựa như thứ ánh sáng có thể xua đi bóng đêm nơi phố huyện nghèo. Cảm thức về một Hà Nội, về một cuộc sống đa sắc màu dường như nuôi dưỡng trong chị em Liên và những người đợi chờ con tàu ấy một khát vọng. Một khát vọng hướng tới ánh sáng, một khát vọng chấm dứt những rệu rã và mỏi mệt. Tiềm ẩn sau bức tranh phố huyện nghèo là một khát vọng, một khát vọng được hướng tới ánh sáng, thoát khỏi sự bao trùm của bóng đêm.
Con thuyền ngoài xa nơi áng văn của Nguyễn Minh Châu hiện lên rõ nét trước ánh nhìn cận cảnh. Phùng chứng kiến cảnh từng người trên chiếc thuyền ấy cố gắng đánh đập thậm chí lấy đi mạng sống của nhau. Người chồng đánh vợ mình và người đàn bà không làm gì ngoài chịu đựng trong khi đứa trẻ có gắng giết cha của mình. Một hiện thực trần trụi, một hiện thực không được giải quyết sau hai chữ độc lập một hiện thực không được nhìn nhận dưới hai chữ dân chủ bình đẳng. Một hiện thực trái ngược với bức ảnh anh đã định nghĩa nó là nghệ thuật. Nghệ thuật là gì nếu khi đối diện với hiện thực, chúng đổ nát và méo mó. Độc lập là gì nếu chúng chỉ là cái cớ để ta chìm đắm trong những gì đã qua.
Khắc họa hai bức tranh về hiện thực, hai tác phẩm đem đến cho người đọc những điểm nhìn mới và đem đến những thông điệp lịch sử. Có lẽ chỉ dưới cái nhìn của nghệ thuật, những ngày tháng đã qua mới có thể hiện lên toàn vẹn là chính nó với những hiện thực bề nổi và những tiềm lực.