Soạn bài Các phương châm hội thoại (tiếp theo) ngắn nhất

Soạn bài Các phương châm hội thoại (tiếp theo)

I. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp

Nhân vật chàng rể không tuân thủ phương châm hội thoại, gây phiền toái, khó chịu cho người khác và không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.

Bài học: Trong giao tiếp cần thực hiện phương châm hội thoại phù hợp với tình huống giao tiếp (Nói khi nào? Nói ở đâu? Nói với ai? Nói để làm gì?).

II. Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại

Câu 1 (trang 37 sgk Văn 9 Tập 1): Trong các ví dụ đã phân tích thì chỉ có câu chuyện Người ăn xin tuân thủ phương châm hội thoại lịch sự, các ví dụ còn lại đều không tuân thủ phương châm hội thoại.

Câu 2 (trang 37 sgk Văn 9 Tập 1):

- Câu trả lời của Ba không đáp ứng yêu cầu mà An mong muốn.

- Phương châm hội thoại về lượng không được tuân thủ. Bởi câu trả lời mà An muốn biết là cụ thể năm nào chứ không phải là một khoảng thời gian chung chung.

- Người nói không tuân thủ phương châm hội thoại vì lượng bởi có thể câu hỏi của An đưa ra Ba không trả lời được, và nếu trả lời sai, đưa ra thông tin không xác thực sẽ kéo theo sự vi phạm phương châm hội thoại về chất.

Câu 3 (trang 37 sgk Văn 9 Tập 1):Phương châm hội thoại về chất không được tuân thủ. Vì có thể người bác sĩ không muốn nói thật về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để tránh tâm lí hoang mang, sợ hãi cho người bệnh.

Câu 4 (trang 37 sgk Văn 9 Tập 1): Khi nói "tiền bạc chỉ là tiền bạc" không tuân thủ phương châm hội thoại về lượng. Câu nói muốn nhấn mạnnh về giá trị của tiền bạc, tiền bạc không phải là tất cả, có nhiều thứ còn quan trọng hơn tiền bạc.

III. Luyện tập

Câu 1 (trang 38 sgk Văn 9 Tập 1): Câu hỏi của người bố không tuân thủ phương châm hội thoại lịch sự. Vì người con mới có 5 tuổi chưa biết chữ "Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao". Ở đây ông bố không quan tâm đến đối tượng giao tiếp, câu trả lời không phù hợp với tình huống giao tiếp.

Câu 2 (trang 38 sgk Văn 9 Tập 1):

- Thái độ và lời nói của chân, Tay, Tai, mắt, miệng đã vi phạm phương châm hội thoại lịch sự.

- Việc không tuân thủ phương châm ấy là không có lí do chính đáng. Vì Chân, Tai, mắt, miệng đã không thấy rõ mối quan hệ khăng khít giữa họ và lão miệng.