Lý thuyết Vật Lí 10 Cánh diều Bài 3: Gia tốc và đồ thị vận tốc, thời gian

---

Haylamdo biên soạn và sưu tầm tóm tắt lý thuyết Vật Lí lớp 10 Bài 3: Gia tốc và đồ thị vận tốc, thời gian sách Cánh diều hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Vật Lí 10.

Lý thuyết Vật Lí 10 Cánh diều Bài 3: Gia tốc và đồ thị vận tốc, thời gian

I. Gia tốc

- Gia tốc là độ thay đổi vận tốc trong một đơn vị thời gian

Biểu diễn bằng kí hiệu: $\overrightarrow{a}=\frac{\overrightarrow{\Delta v}}{\Delta t}$ ( $\overrightarrow{\Delta v}$ là độ thay đổi vận tốc trong khoảng thời gian $\Delta t$ ).

- Gia tốc là đại lượng vectơ nên khi xác định cần xác định cả độ lớn và hướng của nó. Đơn vị m/s².

- Gia tốc như trên là gia tốc trung bình. Nếu khoảng thời gian rất nhỏ thì gia tốc được gọi là gia tốc tức thời.

- Nếu xét trong khoảng thời gian $\Delta t$ , vật chuyển động thẳng, vận tốc thay đổi từ v₁ đến v₂ thì giá trị gia tốc là: $a=\frac{v_2-v_1}{\Delta t}$

II. Vẽ đồ thị vận tốc – thời gian trong chuyển động thẳng

Ta có thể biểu diễn tốc độ thay đổi vận tốc của một vật chuyển động bằng cách vẽ đồ thị vận tốc -thời gian.

- Độ dốc của đồ thị vận tốc – thời gian có giá trị bằng gia tốc của chuyển động.

- Độ dốc càng lớn, gia tốc càng lớn. Nếu độ dốc là âm và vật đang chuyển động với vận tốc theo chiều được quy ước là dương thì gia tốc của vật mang giá trị âm, nghĩa là vật đang chuyển động chậm dần.

Vật chuyển động thẳng đều, độ dốc bằng 0, gia tốc bằng 0.

Vật chuyển động ngược chiều dương đã chọn, độ dốc âm (chuyển động chậm dần)

Vật chuyển động nhanh dần với gia tốc không đổi, độ dốc dương

III. Tính gia tốc và độ dịch chuyển từ đồ thị vận tốc – thời gian

1. Tính gia tốc từ đồ thị vận tốc – thời gian

Gia tốc là đại lượng vectơ, được xác định bằng độ thay đổi vận tốc trong một đơn vị thời gian.

Công thức tính gia tốc từ đồ thị: $a=\frac{\Delta v}{\Delta t}$ ( $\Delta v$ là độ thay đổi vận tốc trong khoảng thời gian $\Delta t$ ).

2. Tính độ dịch chuyển từ đồ thị vận tốc – thời gian

Độ lớn độ dịch chuyển = diện tích dưới đồ thị vận tốc - thời gian

Ví dụ: Chuyển động thẳng với vận tốc không đổi

Đồ thị vận tốc – thời gian của chuyển động thẳng với vận tốc không đổi. Độ dịch chuyển là diện tích vùng màu xanh.

Ví dụ: Chuyển động thẳng với vận tốc biến đổi đều

Đồ thị vận tốc – thời gian của chuyển động thẳng với vận tốc thay đổi. Độ dịch chuyển là diện tích vùng màu vàng.