Soạn bài Bước vào đời - ngắn nhất Kết nối tri thức

---

Haylamdo soạn bài Bước vào đời ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 12 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn 12 dễ dàng hơn.

Soạn bài Bước vào đời - Kết nối tri thức

* Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 45 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Theo bạn, trong giai đoạn “bước vào đời”, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của những yếu tố nào?

Trả lời

Theo em, trong giai đoạn bước vào đời, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của những yếu tố sau:

- Yếu tố bên trong:

+ Giá trị và niềm tin cá nhân: Những giá trị và niềm tin mà mỗi người theo đuổi sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu và lựa chọn nghề nghiệp của họ. Ví dụ, một người coi trọng sự sáng tạo có thể sẽ chọn theo đuổi một ngành nghề liên quan đến nghệ thuật hoặc thiết kế.

+ Sở thích và năng lực: Mỗi người có những sở thích và năng lực riêng biệt. Việc lựa chọn một con đường phù hợp với sở thích và năng lực sẽ giúp họ phát triển tối ưu và đạt được thành công.

+ Tính cách: Tính cách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng tương lai. Ví dụ, một người hướng ngoại có thể sẽ thích hợp với những công việc đòi hỏi giao tiếp và tương tác với nhiều người.

+ Hoàn cảnh gia đình: Hoàn cảnh gia đình, bao gồm kinh tế, văn hóa, giáo dục,... cũng có thể ảnh hưởng đến định hướng tương lai của mỗi cá nhân.

- Yếu tố bên ngoài:

+ Nhu cầu thị trường lao động: Nhu cầu thị trường lao động sẽ ảnh hưởng đến khả năng tìm kiếm việc làm và mức độ thành công trong sự nghiệp của mỗi người.

+ Xu hướng phát triển xã hội: Những xu hướng phát triển xã hội, như công nghệ, kinh tế,... cũng sẽ tạo ra những cơ hội và thách thức mới cho mỗi cá nhân trong việc định hướng tương lai.

+ Môi trường giáo dục: Môi trường giáo dục, bao gồm trường học, thầy cô giáo, bạn bè,... sẽ cung cấp cho mỗi người những kiến thức, kỹ năng và định hướng cần thiết để bước vào đời.

+ Sự ảnh hưởng của người khác: Sự ảnh hưởng của gia đình, bạn bè, thầy cô giáo, mentor,... cũng có thể tác động đến quyết định lựa chọn con đường tương lai của mỗi cá nhân.

- Ngoài ra, việc định hướng tương lai cũng chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác, như:

+ Cơ hội và may mắn: Đôi khi, cơ hội và may mắn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng tương lai.

+ Sự thay đổi bản thân: Con người luôn thay đổi và phát triển. Do đó, định hướng tương lai cũng có thể thay đổi theo thời gian.

2. Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:

Câu 1 (trang 45 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chú ý cách giới thiệu sự kiện của tác giả.

Trả lời:

Cách giới thiệu sự kiện trong bài "Bước vào đời" trích trong "Nhớ nghĩ chiều hôm" của tác giả Đào Duy Anh

- Giới thiệu trực tiếp: Tác giả Đào Duy Anh sử dụng cách giới thiệu trực tiếp để nêu rõ ràng sự kiện "cuộc đón tiếp cụ Phan Bội Châu ở Đồng Hới vào một buổi trưa cuối năm này". Ông cũng cung cấp thông tin về thời gian và địa điểm diễn ra sự kiện.

- Giới thiệu gián tiếp: Tác giả sử dụng một số câu văn dẫn dắt để giới thiệu sự kiện một cách gián tiếp. Ví dụ, ông viết: "Có một sự kiện trong đời tôi, tuy không quan trọng, nhưng nó có ảnh hưởng lớn đến khuynh hướng tư tưởng của tôi sau này, đó là cuộc đón tiếp cụ Phan Bội Châu ở Đồng Hới vào một buổi trưa cuối năm này."

- Giới thiệu qua những chi tiết cụ thể: Tác giả miêu tả chi tiết khung cảnh buổi đón tiếp, từ trang phục của những người tham dự đến không khí náo nhiệt và trang trọng của buổi lễ. Ông cũng thuật lại lời nói của cụ Phan Bội Châu và những cảm xúc của bản thân khi được gặp gỡ vị anh hùng dân tộc.

- Kết hợp nhiều cách giới thiệu: Tác giả kết hợp cả cách giới thiệu trực tiếp, gián tiếp và qua những chi tiết cụ thể để tạo nên một bức tranh sinh động và chân thực về sự kiện "cuộc đón tiếp cụ Phan Bội Châu ở Đồng Hới".

- Đặc điểm của cách giới thiệu sự kiện trong bài "Bước vào đời":

+ Rõ ràng, súc tích: Tác giả nêu rõ ràng tên sự kiện, thời gian, địa điểm và những nhân vật chính liên quan.

+ Hấp dẫn, thu hút: Tác giả sử dụng những câu văn dẫn dắt, miêu tả sinh động và lời văn giàu cảm xúc để thu hút người đọc.

+ Sinh động, cụ thể: Tác giả sử dụng những chi tiết cụ thể, chân thực để giúp người đọc hình dung rõ ràng hơn về sự kiện.

+ Có ý nghĩa: Sự kiện được giới thiệu không chỉ đơn thuần là một sự kiện lịch sử mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc đời tác giả.

+ Nhờ có cách giới thiệu sự kiện độc đáo và sáng tạo, Đào Duy Anh đã biến bài "Bước vào đời" thành một bài viết hấp dẫn và có giá trị giáo dục cao, giúp người đọc hiểu rõ hơn về những sự kiện lịch sử và những bài học quý giá trong cuộc sống.

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tác giả đã gợi lại bối cảnh chính trị - xã hội Việt Nam giữa thập niên hai mươi của thế kỉ XX như thế nào?

Trả lời:

- Về chính trị: Nền thống trị của thực dân Pháp ngày càng bóc lột, áp bức nặng nề, khiến cho đời sống của người dân Việt Nam vô cùng khổ cực. Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức khác nhau, từ đấu tranh tự phát đến các phong trào yêu nước theo khuynh hướng tư tưởng mới.

- Về xã hội: Nền xã hội phong kiến Việt Nam đang dần tan rã, nhiều hủ tục, tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại. Nền giáo dục thực dân hạn chế, khiến cho trình độ dân trí thấp.

- Về văn hóa: Nền văn hóa Việt Nam đang trong giai đoạn giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Nhiều trào lưu văn hóa mới du nhập vào Việt Nam, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong đời sống văn hóa.

Câu 3 (trang 47 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hình dung về nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả.

Trả lời:

Hình dung về nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả: Nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả là một thanh niên yêu nước, đang trong giai đoạn bước vào đời. Nhân vật này có những đặc điểm sau:

+ Có lòng yêu nước nồng nàn: Nhân vật này luôn quan tâm đến vận mệnh của đất nước, mong muốn được góp sức mình để giải phóng dân tộc.

+ Có tinh thần ham học hỏi: Nhân vật này luôn khao khát được học hỏi kiến thức mới, để có thể phục vụ cho công cuộc xây dựng đất nước.

+ Có ý chí quyết tâm: Nhân vật này không ngại khó khăn, thử thách, luôn quyết tâm theo đuổi mục tiêu của mình.

Câu 4 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tác giả đã cảm nhận thế nào về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình?

Trả lời:

- Tác giả đã cảm nhận sâu sắc về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình. Những nhân vật lịch sử như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh,... đã truyền cho tác giả lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần ham học hỏi và ý chí quyết tâm để theo đuổi mục tiêu giải phóng dân tộc

- Tác giả viết: "Nhờ có những tấm gương sáng của các bậc tiền bối, tôi đã được hun đúc lòng yêu nước và ý chí quyết tâm theo đuổi con đường giải phóng dân tộc."

* Sau khi đọc

* Nội dung chính của đoạn trích: Đoạn trích kể về cuộc đón tiếp cụ Phan Bội Châu ở Đồng Hới vào một buổi trưa cuối năm 1925. Đây là một sự kiện quan trọng đã để lại dấu ấn sâu sắc trong tâm hồn tác giả và có ảnh hưởng lớn đến khuynh hướng tư tưởng của ông sau này.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:

Câu 1 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đoạn trích kể về sự kiện gì? Tác giả đã kể câu chuyện từ điểm nhìn nào? Nêu ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn đó.

Trả lời:

- Sự kiện và điểm nhìn:

+ Sự kiện: Đoạn trích kể về sự kiện tác giả nhận được tin Phan Châu Trinh qua đời, khi tác giả đang là một thanh niên 18 tuổi.

+ Điểm nhìn: Tác giả kể câu chuyện từ điểm nhìn của ngôi thứ nhất (nhân vật "tôi").

- Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn:

+ Giúp thể hiện tình cảm chân thực, sâu sắc của tác giả đối với sự kiện và nhân vật Phan Châu Trinh.

+ Tạo sự gần gũi, đồng cảm giữa người đọc và tác giả.

+ Giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm của một thanh niên yêu nước trong giai đoạn lịch sử

Câu 2 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tính phi hư cấu của hồi kí đã được thể hiện thế nào trong văn bản?

Trả lời:

* Tính phi hư cấu của hồi ký "Bước vào đời" được thể hiện qua các yếu tố sau:

- Nội dung chân thực, chính xác:

+ Tác giả kể lại một sự kiện có thật đã xảy ra trong cuộc đời mình, đó là lần đầu tiên gặp gỡ cụ Phan Bội Châu tại Đồng Hới vào một buổi trưa cuối năm.

+ Những chi tiết về thời gian, địa điểm, nhân vật và sự kiện trong câu chuyện đều được miêu tả một cách cụ thể, rõ ràng, có căn cứ xác thực.

+ Tác giả không hư cấu hóa hay thêm thắt những chi tiết hoang đường, viễn tưởng vào câu chuyện.

- Sử dụng ngôn ngữ khoa học, logic:

+ Tác giả sử dụng ngôn ngữ khoa học, logic để trình bày sự kiện một cách khách quan, trung thực.

+ Ông không sử dụng những từ ngữ hoa mỹ, bóng bẩy hay những biện pháp tu từ để tô vẽ cho câu chuyện thêm ly kỳ, hấp dẫn.

+ Lời văn của tác giả giản dị, dễ hiểu, phù hợp với nội dung và mục đích của thể loại hồi ký.

-Thể hiện quan điểm cá nhân một cách rõ ràng:

+ Mặc dù là một tác phẩm phi hư cấu, nhưng "Bước vào đời" vẫn thể hiện rõ quan điểm cá nhân của tác giả.

+ Tác giả bày tỏ sự ngưỡng mộ, kính trọng đối với cụ Phan Bội Châu - một vị anh hùng dân tộc, một nhà nho uyên thâm.

+ Đồng thời, tác giả cũng thể hiện niềm tự hào về bản thân khi được gặp gỡ và trò chuyện với cụ Phan Bội Châu.

- Có giá trị lịch sử và văn hóa:

+ "Bước vào đời" không chỉ là một câu chuyện cá nhân của tác giả mà còn có giá trị lịch sử và văn hóa.

+ Tác phẩm cung cấp cho người đọc những thông tin quý giá về cuộc đời và sự nghiệp của cụ Phan Bội Châu, một nhân vật lịch sử quan trọng của Việt Nam đầu thế kỷ XX.

+ Đồng thời, tác phẩm cũng góp phần phản ánh bức tranh xã hội Việt Nam thời bấy giờ.

+ Nhờ có sự kết hợp nhuần nhuyễn các yếu tố trên, tác giả Đào Duy Anh đã thành công trong việc thể hiện tính phi hư cấu của hồi ký "Bước vào đời". Tác phẩm không chỉ có giá trị về mặt nghệ thuật mà còn có giá trị về mặt lịch sử và văn hóa, góp phần giáo dục thế hệ trẻ về lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc.

Câu 3 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong đoạn trích, nhân vật “tôi” đã thể hiện hoài bão “bước vào đời” như thế nào? Điều gì đã thôi thúc tác giả hành động vì hoài bão đó?

Trả lời:

- Hoài bão:

+ Mong muốn được "bước vào đời" để cống hiến cho đất nước.

+ Khát khao được "làm việc" để "giúp ích cho dân tộc".

- Động lực:

+ Tấm gương của các bậc tiền bối, đặc biệt là Phan Châu Trinh.

+ Lòng yêu nước nồng nàn và ý thức trách nhiệm đối với dân tộc.

Câu 4 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đoạn trích cho thấy những gì đang diễn ra trong đời sống chính trị xã hội Việt Nam và cách sống của tầng lớp trí thức lúc bấy giờ?

Trả lời:

- Đời sống chính trị xã hội:

+ Nước ta đang chịu ách áp bức của thực dân Pháp.

+ Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ.

- Cách sống của tầng lớp trí thức:

+ Có lòng yêu nước nồng nàn.

+ Mong muốn được cống hiến cho đất nước.

+ Sống giản dị, thanh cao.

Câu 5 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những nhân vật lịch sử nào được nhắc đến trong đoạn trích? Sức ảnh hưởng của các nhân vật ấy đối với những thanh niên giàu tình thần dân tộc thời đó được thể hiện như thế nào?

Trả lời:

- Nhân vật lịch sử được nhắc đến trong đoạn trích "Bước vào đời" là cụ Phan Bội Châu.

- Sức ảnh hưởng của cụ Phan Bội Châu đối với những thanh niên giàu tinh thần dân tộc thời đó được thể hiện như sau:

+ Cụ Phan Bội Châu là một nhà yêu nước vĩ đại, một nhà nho uyên thâm, một nhà thơ lỗi lạc.

+ Cụ Phan Bội Châu đã dành cả cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

+ Cụ Phan Bội Châu đã sáng lập phong trào Duy Tân, khởi xướng phong trào Đông du, góp phần quan trọng vào việc thức tỉnh tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

+ Cụ Phan Bội Châu là tấm gương sáng về lòng yêu nước, tinh thần dũng cảm và ý chí kiên cường.

+ Cụ Phan Bội Châu đã chịu nhiều hy sinh, gian khổ trong cuộc đấu tranh chống Pháp, nhưng không bao giờ khuất phục trước kẻ thù.

+ Cụ Phan Bội Châu là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ thanh niên Việt Nam noi theo.

+ Cụ Phan Bội Châu đã truyền cho những thanh niên giàu tinh thần dân tộc lòng yêu nước nồng nàn, ý chí kiên cường và niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc.

- Sau khi gặp gỡ cụ Phan Bội Châu, "tôi" "nhận thức được trách nhiệm của mình đối với thế hệ trẻ" và quyết tâm "thực hiện hoài bão 'bước vào đời'".

+ "Tôi" tin tưởng rằng "sẽ có ngày đất nước ta được độc lập, tự do" và "dân tộc ta sẽ sánh vai với các cường quốc năm châu".

- Nhờ có sự ảnh hưởng của cụ Phan Bội Châu và những nhân vật lịch sử khác, nhiều thanh niên Việt Nam thời đó đã hăng hái tham gia vào phong trào yêu nước, góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.

- Đoạn trích "Bước vào đời" là một lời nhắn nhủ quý giá của tác giả Đào Duy Anh đối với thế hệ trẻ. Chúng ta cần học tập và rèn luyện để trở thành những người có ích cho xã hội, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.

Câu 6 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chỉ ra một số yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản và phân tích vai trò của chúng trong việc giúp tái hiện ký ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời tác giả.

Trả lời:

- Miêu tả:

+ Chân dung Phan Châu Trinh: "đôi mắt sáng", "bộ râu dài", "giọng nói sang sảng".

+ Cảnh vật xung quanh: "buổi sáng mùa hè", "ánh nắng rực rỡ".

- Biểu cảm:

+ Thể hiện niềm kính trọng, yêu mến đối với Phan Châu Trinh.

+ Bộc lộ niềm tự hào dân tộc.

- Vai trò:

+ Giúp tái hiện sinh động ký ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời tác giả.

+ Gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.

Câu 7 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Qua đoạn trích, bạn rút ra bài học gì về sự lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời?

Trả lời:

- Bài học rút ra:

+ Cần xác định rõ mục tiêu, hoài bão của bản thân.

+ Cần học hỏi từ những tấm gương sáng.

* Viết kết nối với đọc

Bài tập (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Từ nội dung văn bản Bước vào đời và những trải nghiệm cá nhân, bạn hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay.

Trả lời:

Đoạn văn tham khảo

Đọc "Bước vào đời", lòng tôi bồi hồi xúc động trước khát vọng mãnh liệt của tác giả khi bước vào ngưỡng cửa cuộc đời. Khát vọng ấy cũng là khát vọng chung của tuổi trẻ hôm nay. Tuổi trẻ hôm nay sống trong thời đại mới, đầy ắp cơ hội và thách thức. Chúng ta được thừa hưởng những thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến, được học tập và giáo dục trong môi trường hiện đại. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách như gánh nặng học tập, vấn đề việc làm, và cả những cám dỗ của xã hội. Chính vì vậy, khát vọng của tuổi trẻ hôm nay là khát vọng được học tập, được rèn luyện, được cống hiến sức mình cho xã hội. Chúng ta mong muốn được trau dồi kiến thức, kỹ năng để trở thành những người có ích cho đất nước. Chúng ta mong muốn được tham gia vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, góp phần xây dựng một Việt Nam giàu mạnh, văn minh. Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay là khát vọng được sống một cuộc đời ý nghĩa, được tự do, độc lập và hạnh phúc. Chúng ta mong muốn được sống trong một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Chúng ta mong muốn được cống hiến sức mình để xây dựng một tương lai tươi sáng cho đất nước và cho thế hệ mai sau. Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay là ngọn lửa cháy bỏng trong trái tim mỗi người. Nó là động lực thúc đẩy chúng ta học tập, rèn luyện và phấn đấu. Nó là niềm tin giúp chúng ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Hãy để khát vọng của tuổi trẻ hôm nay dẫn lối chúng ta đến với những thành công và góp phần xây dựng một Việt Nam ngày càng giàu mạnh, văn minh.