Soạn bài Ánh sáng cứu rỗi - ngắn nhất Cánh diều
Haylamdo soạn bài Ánh sáng cứu rỗi ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 12 Cánh diều giúp học sinh soạn văn 12 dễ dàng hơn.
Soạn bài Ánh sáng cứu rỗi - Cánh diều
1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 42 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
- Đọc trước đoạn trích Ánh sáng cứu rỗi, tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Bảo Ninh và tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh.
- Đọc nội dung giới thiệu để hiểu thêm đoạn trích.
Trả lời:
- Tác giả Bảo Ninh:
+ Sinh ngày: 18/10/1952
+ Quê quán: sinh tại huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, quê ở xã Bảo Ninh, huyện Quảng Ninh (nay thuộc thành phố Đồng Hới), tỉnh Quảng Bình, Việt Nam.
- Tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh:
+ Được sáng tác năm 1987, ban đầu có tên là Thân phận tình yêu
+ Cuốn tiểu thuyết lấy bối cảnh chính là cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và người lính binh nhì tên Kiên là nhân vật trung tâm.
2. Đọc hiểu
Nội dung chính: Văn bản kể lại kỉ niệm bi thảm, thương tâm và hiểm nghèo nhất trong kí ức chiến tranh của Kiên. Qua đó, nhân vật được hiện lên với 1 hình ảnh thật đẹp và thể hiện được sự đoàn kết, đồng hành cùng nhau để vượt qua những khó khăn, thử thách nơi chiến trường tàn khốc.
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hình dung về tình cảnh của Kiên và đồng đội.
Trả lời:
Tình cảnh của Kiên và đồng đội:
- Kiên cùng ba chiến sĩ trong đại đội hợp thành một nhóm để tháo thân nhưng đang ngang qua vùng rừng trũng, nhóm đã gặp 1 đoàn đi ngang qua. Dù không muốn nhưng kiên vẫn nhập vào nhóm có nữ giao liên là người dẫn đường.
- Tứ bề toàn lính Mỹ, bom pháo tơi bời, trực thăng và thám báo hoành hành, không có bản đồ, không có địa bàn nên Kiên đành nhắm mắt mà đi theo cô gái.
Câu 2 (trang 43 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chú ý lời nói, thái độ của Kiên và Hòa.
Trả lời:
- Nhân vật Hòa: hoảng loạn, mặt cúi xuống, cặp mắt to rấn lệ, môi run run Em có lỗi!
- Nhân vật Kiên: nóng nảy, hất hàm, giọng khàn đặc, hung dữ, Cần phải xử bắn cô. Hiểu chưa!
Câu 3 (trang 44 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hình dung về quang cảnh nơi Kiên và Hòa đi qua.
Trả lời:
- Con đường mà Kiên và Hòa đi qua có hơi hướng của dòng sông, vẻ xanh tươi của rừng, không khí hơi mát.
- Con đường hiện ra không rõ nét dưới những thảm cỏ đã hóa mùn, đôi lúc lặn mất tăm. Hai người đi ngang qua một nương sắn đã bỏ hoang lút cỏ dại và dừng lại trước một con đường dốc có xẻ bậc dẫn xuống một vực sâu màu lục.
Câu 4 (trang 45 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Suy nghĩ về tình đồng đội giữa Kiên và Hòa.
Trả lời:
- Tình đồng đội: đã cùng nhau ngồi lại chia sẻ với nhau về quá trình tham gia vào chiến trường, động viên, an ủi và khích lệ nhau cùng cố gắng.
- Đó là một tình đồng chí, đồng đội rất đẹp và thiêng liêng, mãi đi cùng năm tháng, không ngại hi sinh trong gian khổ.
Câu 5 (trang 45 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chú ý cách tác giả quan sát, miêu tả toán lính Mỹ.
Trả lời:
Hình ảnh toán lính Mỹ:
- Tên Mỹ đầu tiên là một lính da đen, mặc áo giáp, đầu đội sắt bọc lưới, chân dận bốt đờ xô, tay nắm đầu sợi dây da dài bị con chó săn kéo căng ra.
- Theo sau, cũng một tên da đen, cởi trần, băng đạn vắt kín đôi vai lực lưỡng.
- Tên lính thứ ba tóc vàng hoe, to cao, khỏe như vâm, tiểu liên lăm lăm trong tay.
- Chúng tiến hàng dọc, dãn cách thưa, cao lớn âm thầm, bước mau nhưng rất nhẹ chân, không để phát ra tiếng.
Câu 6 (trang 46 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Theo dõi phản ứng và hành động của Hòa và Kiên.
Trả lời:
- Kiên xiết chặt quả lựu đạn, lòng tê bại, thấp thỏm và run rẩy trong suy nghĩ.
- Hòa cầm súng và bắn vào một con chó của bọn lính Mỹ làm bọn Mỹ nằm rạp xuống và lăn tản ra.
- Hòa lại dứt khoát bắn tiếp 2 viên nữa vào nó khi nó tiến lại gần chỗ Hòa.
- Hòa đã quăng khẩu súng hết đạn về phái bọn Mỹ và xoay người chạy lao ra khỏi rừng băng vào trong trảng, hướng chạy đó để kéo chúng ra xa Kiên.
Câu 7 (trang 47 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chú ý tâm trạng và hành động của Kiên.
Trả lời:
- Kiên nín lặng, nín cả thở, náu kín mình sau lùm cây ở bìa rừng.
- Kiên lẳng lặng trả lại chốt cho quả u ét rồi từ từ bò lui.
- Anh dẫn cả đoàn tiếp cận bờ sông và vượt sang ngang trót lọt.
Câu 8 (trang 47 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chú ý sự thay đổi của thời gian.
Trả lời:
- Kiên đã hồi tưởng kí ức trong quá khứ và những cái còn lại ở hiện tại.
- Trong bóng hoàng hôn, Kiên đã nhắm mắt lại dõi nhìn vào cõi xa khuất, anh cảm thấy lại cả trái lựu đạn đã rút chốt mà không dám phát nổ.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những chi tiết, sự kiện nào trong đoạn trích Ánh sáng cứu rỗi cho thấy tình thế hiểm nghèo của Kiên và đồng đội. Trong tình thế đó, Kiên đã có phản ứng như thế nào?
Trả lời:
- Các chi tiết, sự kiện trong đoạn trích cho thấy tình thế hiểm nghèo của Kiên và đồng đội:
+ Tứ bề Kiên và những người đồng đội của mình đi qua toàn là lính Mỹ, bom pháo tơi bời, trực thăng và thám báo hoành hành; Không có bản đồ, không có địa bàn
+ Hòa đã dẫn Kiên vào nhầm đường phía trước có Hồ Cá Sấu.
+ Trên đường về thì gặp bọn Mỹ lính da đen, người thì mặc áo giáp, đầu đội dắt bọc lưới, chân dận bốt đờ xô, người thì cởi trần, những băng đạn vắt kín đôi vai lực lưỡng, người thì to cao, khỏe như vâm, tiểu liên lăm lăm trong tay, bên cạnh còn có 1 con chó béc giê to cỡ con bê và có cái mũi rất thính, đánh hơi rất giỏi.
- Phản ứng của Kiên: tê bại, thấp thỏm, run rẩy nghĩ, còn Hòa thì lẳng lặng trườn xa chỗ Kiên nấp để ra tay hành động để mở đường cho Kiên chạy trước để đón mọi người đang đợi ở chỗ cũ.
Câu 2 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu diễn biến tâm trạng và hành động của Kiên và Hòa khi đối mặt với toán lính Mỹ. Vì sao Kiên và Hòa có những phản ứng khác nhau khi đối mặt với kẻ thù?
Trả lời:
- Diễn biến tâm trạng và hành động của Kiên và Hòa:
+ Kiên lòng tê bại, thấp thỏm, run rẩy nghĩ, còn Hòa thì lẳng lặng trườn xa chỗ Kiên nấp để ra tay hành động để mở đường cho Kiên chạy trước để đón mọi người đang đợi ở chỗ cũ.
+ Hòa đã dùng khẩu súng K59 bắn phát đầu tiên vào con chó khiến bọn lính Mỹ giật mình nằm rạp xuống và lăn tản ra. Hòa bắn thêm 2 viên đạn nữa. Sau đó, Kiên lẳng lặng trai lại chốt cho quả u ét rồi từ từ bò lui, từng đợt âm thầm trở về chỗ khe cạn.
- Kiên và Hòa có những phản ứng khác nhau khi đối mặt với kẻ thù vì:
+ Họ đã chia nhau ra để hành động nhằm bảo vệ và mở ra cơ hội để cứ những người đồng chí, đồng đội của họ đang chờ họ ở khe cạn.
+ Vì họ biết rằng chỉ khi chia nhau ra hành động, đánh lạc bọn lính Mỹ thì mới có thể thuận lợi cứu những người đồng đội của mình.
Câu 3 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhận xét về cốt truyện và cách kể chuyện của Bảo Ninh qua đoạn trích trên.
Trả lời:
- Cốt truyện được xây dựng một cách độc đáo, làm nổi bật lên tình đồng đội thật đẹp giữa Kiên và Hòa, sự anh dũng, không màng đến khó khăn thử thách, sẵn sàng hi sinh để có thể mở ra cơ hội cho những người đội của mình được sống, cái đầu nhạy bén và phản ứng nhanh với các tình huống bất ngờ.
- Cách kể chuyện: sử dụng ngôi kể thứ 3 với điểm nhìn duy nhất của Kiên. Tác phẩm là lời độc thoại của nhân vật do người kể chuyện mượn để làm điểm tựa, lời của nhân vật Kiên.
Câu 4 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tại sao kỉ niệm về Hòa là “kỉ niệm bi thảm, thương tâm và hiểm nghèo nhất” trong kí ức chiến tranh của Kiên? Em có nhận xét gì về nhân vật Hòa?
Trả lời:
Kỉ niệm về Hòa là kỉ niệm bi thảm, thương tâm và hiểm nghèo nhất vì:
- Trong kí ức của Kiên, hình ảnh chiến trường nơi Hòa và anh chiến đấu để cứu sống những người đồng đội là một chiến trường tàn khốc, là khoảng cách mong manh giữa sự sống và cái chết, thậm chí là đối diện với cả sự hi sinh và ngã xuống bất cứ lúc nào, và hi sinh trong sự lạnh lẽo ở giữa núi rừng bạt ngàn, không có những người thân, người đồng đội của mình bên cạnh.
→ Nhân vật Hòa: dũng cảm, chiến đấu gan dạ.
Câu 5 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Suy nghĩ, cảm nhận của Kiên về chiến tranh và sự hi sinh của đồng đội như thế nào? Em ấn tượng với cảm nghĩ nào nhất? Vì sao?
Trả lời:
- Đối với Kiên, chiến tranh với bộ mặt gớm guốc của nó, với những móng vuốt của nó, với những sự thật trần trụi bất nhân nhất của nó sẽ chỉ đơn thuần có nghĩa là một thời buổi và một quãng đời mà bất kì ai đã trải qua đều mãi mãi bị ám ảnh và sự hi sinh của đồng đội trong lúc gian khổ chính là sự che chở đùm bọc, được cưu mang và được cứu rỗi.
- Em ấn tượng với cảm nghĩ sự che chở đùm bọc, được cưu mang và được cứu rỗi của Kiên vì thông qua đó em thấy được Kiên là 1 chàng trai được hưởng nhiều may mắn hơn khi thời bình, bởi vì trong chiến tranh Kiên đã được sống, chiến đấu trưởng thành lên bên những người đồng chí thật tốt.
Câu 6 (trang 48 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhan đề Ánh sáng cứu rỗi có liên hệ với chủ đề của đoạn trích không? Hãy nêu một nhan đề khác cho đoạn trích.
Trả lời:
- Nhan đề có liên quan đến chủ đề đoạn trích. Điều đó được thể hiện qua nhân vật Kiên – một trong số những người còn sống sót trong cuộc chiến đầy khắc nghiệt và được sống dưới thời bình. Ta thấy được niềm khao khát được sống trong mỗi người lính, trong họ đều ẩn chứa ánh sáng của niềm tin và niềm hi vọng rằng tất cả sẽ vượt qua được cuộc chiến khốc liệt này để có thể đoàn tụ cùng nhau.
- Nhan đề mới: Tình đồng chí