Soạn bài Thiếu nữ và cây sồi già bên đường - ngắn nhất Cánh diều
Haylamdo soạn bài Thực hành đọc hiểu: Thiếu nữ và cây sồi già bên đường ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 12 Cánh diều giúp học sinh soạn văn 12 dễ dàng hơn.
Soạn bài Thiếu nữ và cây sồi già bên đường - Cánh diều
1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 49 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
- Tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Lép Tôn – xtôi và bộ tiểu thuyết Chiến tranh và hòa bình.
- Đọc nội dung giới thiệu để hiểu thêm đoạn trích.
Trả lời:
- Tác giả Lép Tôn – xtôi:
+ Ông sinh ngày 28/8/1828 tại điền trang Laxnaia Poliana. (Nga)
+ Ông sáng tác nhiều thể loại trong đó có tiểu thuyết, truyện ngắn và bút ký:
- Bộ tiểu thuyết Chiến tranh và hòa bình:
+ Được xuất bản trong khoảng thời gian 1865 - 1869. Đó chính là cuộc chiến tranh diễn ra khốc liệt vào năm 1805 - 1812, giai đoạn Hoàng đế Pháp Napoléon Bonaparte xua đại binh vào nước Nga thời Sa hoàng Aleksandr I.
+ Tác phẩm như một thiên anh hùng ca kể về sự ra đời của nước Nga, một quốc gia đa chủng tộc, với nhiều tập quán và ngôn ngữ khác nhau, có thể đoàn kết lại để chống kẻ xâm lăng.
2. Đọc hiểu
Nội dung chính: Đoạn trích kể về những thay đổi trong tâm trạng của An – đrây trong và sau khi đến nhà bá tước Rô-xtốp
* Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chú ý các từ ngữ thể hiện tâm trạng, tình cảm của nhân vật An – đrây.
Trả lời:
Các từ ngữ: lòng không vui và tư lự, chợt thấy lòng se lại,...
Câu 2 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hình dung khung cảnh đêm trăng ở Ô – trát – nôi – ê.
Trả lời:
Đó là 1 đêm trăng mát mẻ, trong sáng và yên tĩnh: ánh trăng soi sáng óng ánh như bạc, hàng cây cao có những khóm cây gì ướt mọng, cánh lá lăn tăn phản chiếu ánh trăng bạc, trên nền trời xuân trong sáng chỉ lác đác mấy vì sao.
Câu 3 (trang 51 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hình dung tâm trạng vui tươi, cảm giác bay bổng của nhân vật Na – ta – sa.
Trả lời:
Na – ta – sa bị bất ngờ và cảm thấy thích thú với khung cảnh ánh trăng. Cô đã liên tục gọi Xô – nhi – a ra cùng để ngắm ánh trăng đêm tuyệt mĩ đó rồi sau đó Na – ta – sa tưởng tượng rằng rồi cô ấy sẽ được bay bổng lên theo ánh trăng.
Câu 4 (trang 51 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Minh họa dưới đây liên quan gì đến nội dung văn bản?
Trả lời:
Hình ảnh đã minh họa cho dáng ngồi của Na – ta – sa khi cô đang trong tâm trạng vui vẻ và cảm giác bay bổng dưới ánh trăng đêm ngồi xổm, vòng tay xuống dưới đầu gối.
Câu 5 (trang 52 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chú ý những chòm lá xanh mơn mởn trên cây sồi già.
Trả lời:
- Cây sồi già bây giờ đã hoàn toàn đổi mới, tỏa rộng một vòm lá xum xuê xanh tốt thẫm màu, đang như say sưa ngất ngây, khẽ đung đưa trong ánh nắng chiều.
- Xuyên qua lớp vỏ cứng già hàng thế kỉ, những đám lá non xanh tươi đã đâm thẳng ra ngoài.
Câu 6 (trang 52 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Dõi theo tâm trạng vui vẻ, hạnh phúc của nhân vật An – đrây.
Trả lời:
- Công tước An-đrây nghĩ và chàng bỗng vô cớ có một cảm giác vui mừng, sảng khoái, tưởng chừng như mỗi tế bào trong mình đổi mới, sống lại.
* Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhân vật An – đrây Bôn – côn – xki chú ý đến cô gái Na – ta – sa Rô- Xtốp trong tình huống nào? Nêu cảm nghĩ của em về vẻ đẹp của nhân vật Na – ta – sa.
Trả lời:
- Tình huống: An – đrây Bôn – côn – xki đến thỉnh cầu viên đô quý tộc về công việc tại gia đình Rô – xtốp ở Ô – trát – nôi – ê, trong khi trò chuyện với hai ông bà Rô – xtốp và các vị thượng khách thì Bôn – côn – xki có để ý đến Na – ta – sa vui đùa giữa đám thanh niên.
- Nhân vật Na-ta-sa trong đêm trăng ở Ô-trát-nôi-ê mang một vẻ đẹp đặc biệt và đầy sức hút. Với vẻ ngoại hình tinh khôi, tươi trẻ cùng tâm hồn hiền lành và sáng tú có sức lôi cuốn mọi người xung quanh. Na-ta-sa được mô tả là một người phụ nữ xinh đẹp, trong sáng và đầy tình sức sống, điều này tạo nên một vẻ đẹp không chỉ ngoại hình mà còn từ bên trong, làm cho độc giả không thể không ngưỡng mộ cô.
Câu 2 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đêm trăng ở Ô-trát-nôi-ê có gì đặc biệt? Đêm trăng này có ý nghĩa như thế nào đối với nhân vật An – đrây Bôn-côn-xki?
Trả lời:
- Đó là 1 đêm trăng mát mẻ, trong sáng và yên tĩnh: ánh trăng soi sáng óng ánh như bạc. Ở phía dưới hàng cây cao có những khóm cây gì ướt mọng, cánh lá lăn tăn phản chiếu ánh trăng bạc. Xa hơn, ở phía sau hàng cây đen có một cái nhà sương đọng lấp lánh, về phía bên phải có một cây to um tùm, thân và cành đều trắng muốt, và ở phía trên là vầng trăng gần tròn, trên nền trời xuân trong sáng chỉ lác đác mấy vì sao.
- Ý nghĩa: công tước An-đrây nghĩ và chàng bỗng vô cớ có một cảm giác vui mừng, sảng khoái, tưởng chừng như mỗi tế bào trong mình đổi mới, sống lại.
Câu 3 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Vì sao An-đrây quan tâm đến cây sồi già bên đường? Nêu những chi tiết cho thấy sự thay đổi của cây sồi già. Theo em, cây sồi này có thể tượng trưng cho điều gì?
Trả lời:
- An-đrây quan tâm đến cây sồi già bên đường vì: cây sồi già gợi cho chàng những ấn tượng kì lạ khó quên.
- Những chi tiết cho thấy sự thay đổi của cây sồi già:
+ Cây sồi già bây giờ đã hoàn toàn đổi mới, tỏa rộng một vòm lá xum xuê xanh tốt thẫm màu, đang như say sưa ngất ngây, khẽ đung đưa trong ánh nắng chiều.
+ Không còn thấy những ngón tay co quắp, những vết sứt sẹo, vẻ ngờ vực và buồn rầu trước kia cũng không còn dấu vết.
+ Xuyên qua lớp vỏ cứng già hàng thế kỉ, những đám lá non xanh tươi đã đâm thẳng ra ngoài.
- Cây sồi tượng trưng cho kỉ niệm, vật chứng kiến, cây sồi như tấm gương thu gọn, ánh chiếu rõ nét những chuyển biến tinh vi trong tâm lí nhân vật.
Câu 4 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trình bày diễn biến tâm trạng nhân vật An-đrây. Từ đó, nhận xét về cách thể hiện tâm lí nhân vật của nhà văn Tôn-xtôi.
Trả lời:
Diễn biến tâm trạng nhân vật:
- An-đrây, tuy lòng không vui và tư lự nhưng vì công việc, chàng đã đến gia đình Rô-xtốp ở Ô-trát-nôi-ê để thỉnh cầu viên đô thống quý tộc.
- Trên đường về, An-đrây đã tìm kiếm cây sồi già như tìm kiếm người bạn cố tri, chàng 1 sự bất ngờ lớn, bỗng vô cớ có một cảm giác vui mừng, sảng khoái tưởng chừng như mỗi tế bào trong mình đổi mới, sống lại.
- Cảnh đêm trăng huyền diệu tại Ô – trát – nôi – ê đã lay tỉnh, đem đến cho An-đrây một niềm vui mới, chan chứa yêu đời.
- Chàng cảm thấy bâng khuâng, nghĩ thầm, tự an ủi và động viên mình Sao cho cuộc sống của ta trôi qua không phải chỉ mình ta, sao cho họ đừng sống tách biệt với cuộc sống của ta như vậy, sao cho cuộc đời của ta phản chiếu lên tất cả mọi người, và mọi người cùng sống chung với ta.
→ Nhận xét cách thể hiện tâm lí nhân vật: con người trong sự vận động đi lên, vượt qua số phận và hướng thiện.
Câu 5 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích, đánh giá nghệ thuật miêu tả thiên nhiên và sử dụng ngôn ngữ độc thoại, ngôn ngữ đối thoại của tác giả trong đoạn trích Đêm trăng và cây sồi.
Trả lời:
- Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên: tạo dựng được phong cảnh, không gian và thời gian, hình tượng thiên nhiên độc đáo, tượng trưng cho những gì cao cả, tốt đẹp, vĩnh hằng mà các nhân vật này khát khao vươn tới.
- Sử dụng lời đối thoại, độc thoại: để thâm nhập và phản ánh dòng suy tư, cảm xúc của nhân vật một cách chính xác, khúc chiết và đầy tinh tế, khiến cho nhân vật của có một chiều sâu tâm lý, một sự đầy đặn về tầm hồn và một tầm cao trí tuệ khó quên.
Câu 6 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trên đường về nhà, An-đrây Bôn-côn-xki đã tìm được lẽ sống mới. Lẽ sống đó là gì? Em suy nghĩ gì về lẽ sống đó.
Trả lời:
- An-đrây Bôn-côn-xki đã tìm được lẽ sống mới Không, cuộc đời chưa chấm dứt ở tuổi ba mươi mốt.
- Đó là một lời khẳng định dứt khoát, mạnh mẽ và đầy quyết đoán. Anđrây đã hiểu rằng không thể chỉ đắm chìm trong đau khổ, cần phải vượt lên sự cô đơn, không phải chỉ sống vì mình mà phải biết sống vì người khác. Câu trả lời đã giúp chàng trở nên mạnh mẽ, giàu nghị lực và niềm tin trên con đường đi tìm chân lý.
Câu 7 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Em thích nhất hình ảnh, nhân vật hoặc sự việc nào trong đoạn trích? Vì sao?
Trả lời:
- Em thích nhất là hình ảnh An-đrây.
- Vì:
+ An-đrây hiện lên là một chàng trai thông minh, sắc sảo, tinh tế, giàu nghị lực và nhiều hoài bão.
+ Là mẫu người quý tộc tiên tiến, lý tưởng của thời đại, của nước Nga thế kỷ XIX, là người khao khát sống chân thực, cao thượng, căm ghét mọi giả dối, xấu xa, thấp hèn, luôn đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi về chân lý, hạnh phúc, về những giá trị đạo đức, tinh thần.