Soạn bài Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học - công nghệ - ngắn nhất Cánh diều
Haylamdo soạn bài Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học - công nghệ ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 12 Cánh diều giúp học sinh soạn văn 12 dễ dàng hơn.
Soạn bài Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học - công nghệ - Cánh diều
1. Chuẩn bị
- Xem lại phần Kiến thức Ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
- Tìm hiểu về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, ghi lại những thông tin cơ bản.
- Theo em, người có trí thức có vai trò gì trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0?
- Đọc trước văn bản Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học – công nghệ; bước đầu đối chiếu thông tin trong văn bản với những thông tin em đã tìm được về cuộc cách mạng đó và vai trò của người trí thức khoa học – công nghệ.
Trả lời:
* Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0:
- Cách mạng công nghiệp lần thứ tư được gọi là Công nghiệp 4.0.
- Công nghiệp 4.0 tập trung vào công nghệ kỹ thuật số từ những thập kỷ gần đây lên một cấp độ hoàn toàn mới với sự trợ giúp của kết nối thông qua Internet vạn vật, truy cập dữ liệu thời gian thực và giới thiệu các hệ thống vật lý không gian mạng.
- Các công nghệ như: Big Data (Dữ liệu lớn), Internet of Things (Vạn vật kết nối), Cloud (Lưu trữ đám mây), Artificial Intelligence(Trí tuệ nhân tạo - AI),…
- Lợi ích: Tăng năng suất và doanh thu, Tối ưu hóa quy trình sản xuất, phát triển công nghệ tăng tốc, dịch vụ khách hàng tốt hơn,…
- Hạn chế: Mối đe dọa về việc dữ liệu bảo mật bị đánh cắp, sự không bắt kịp những thay đổi về công nghệ của con người,…
* Theo em, người có trí thức có vai trò:
- Người trí thức đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cơ hội việc làm mới và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
- Là những nhà phát triển, nhà nghiên cứu, nhà thiết kế và các chuyên gia trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, khai phá dữ liệu, máy học và robot.
- Giúp tạo ra những giải pháp công nghệ mới, giúp nâng cao năng suất và hiệu quả của các ngành sản xuất và dịch vụ.
2. Đọc hiểu
Nội dung chính: Văn bản cung cấp những thông tin về cuộc cách mạng 4.0 và đề cập đến vai trò, nhiệm vụ của đội ngũ tri thức khoa hoa – công nghệ và tầm quan trọng của họ.
* Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 85 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đọc lướt và xác định các đề mục lớn của văn bản.
Trả lời:
Các đề mục lớn:
- Nhận diện cách mạng công nghiệp 4.0
- Sự phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0
- Tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 ở Việt Nam
- Vai trò của đội ngũ tri thức khoa học – công nghệ trong cách mạng công nghiệp 4.0.
Câu 2 (trang 86 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong mục 1, người viết đã sắp xếp thông tin theo cách nào?
Trả lời:
Người viết đã sắp xếp thông tin theo một trật tự về thời gian
Câu 3 (trang 86 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những câu văn nào thể hiện thái độ và quan điểm của tác giả?
Trả lời:
Những câu văn thể hiện thái độ và quan điểm của tác giả:
- Số hóa và dữ liệu hóa không chỉ tác động nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn làm thay đổi mô hình và phương thức sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp.
- Nó cũng tác động làm thay đổi phương thức hoạt động của con người trong mọi lĩnh vực, nhất là lĩnh vực khoa học – công nghệ, văn hóa, giáo dục – đào tạo, y tế.
Câu 4 (trang 86 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hình minh họa ở mục 1 cho biết điều gì? Tác dụng của hình minh họa đó là gì?
Trả lời:
- Nhìn vào hình vẽ ta thấy được các ngành nghề, lĩnh vực đều phụ thuộc vào sự phát triển của công nghệ 4.0.
- Tác dụng hình minh họa: tác giả muốn đưa đến cho người xem một thông điệp về sự cần thiết trong việc vận hành các công nghệ trong cuộc cách mạng 4.0 và tầm quan trọng, mức độ ảnh hưởng, những lợi ích và hạn chế mà cuộc cách mạng 4.0 mang lại.
Câu 5 (trang 87 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong mục 2, người viết chủ yếu sắp xếp thông tin theo cách nào?
Trả lời:
Cách sắp xếp thông tin theo trật tự logic.
Câu 6 (trang 87 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Các dữ liệu, thông tin ở đây có tác dụng gì?
Trả lời:
Tác dụng: thấy mức độ ảnh hưởng của công nghệ vào các hoạt động đời sống, những lợi ích mà công nghệ 4.0 đem lại giúp con người làm việc một cách thuận lợi, tìm kiếm thông tin một cách nhanh chóng.
Câu 8 (trang 88 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chú ý cách trình bày và các phương thức biểu đạt ở mục 3.
Trả lời:
- Cách trình bày: chia thành các mục nhỏ.
- Phương thức biểu đạt: thuyết minh và tự sự.
Câu 9 (trang 89 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tiêu đề và nội dung của mục 4 có liên quan như thế nào với nhan đề của văn bản?
Trả lời:
- Tiêu đề và nội dung mục 4 là một phần trong nhan đề để đưa ra các phân tích, lý lẽ, dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm đó.
Câu 10 (trang 89 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những câu văn nào trong đoạn văn này nêu lên thái độ, quan điểm của tác giả?
Trả lời:
Những câu văn:
- Trong mọi thời đại lịch sử, tri thức luôn là nền tảng tiến bộ xã hội và đội ngũ tri thức luôn là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức.
- Như vậy, xây dựng đội ngũ tri thức đáp ứng yêu cầu của cách mạng khoa học – công nghệ, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế là quan trọng và cấp thiết, nhất là trong bối cảnh tác động trực tiếp của cách mạng công nghiệp 4.0
Câu 11 (trang 89 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Thông tin trong dấu ngoặc kép được trích dẫn từ đâu? Việc trích dẫn thông tin đó có tác dụng gì?
Trả lời:
- Nguồn trích dẫn: trong Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Báo thứ ba của Thân Nhân Trung (1418 – 1499)
- Tác dụng: Làm nổi bật vai trò, tầm quan trọng và năng lực của lực lượng tri thức góp phần vào sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0 với những công nghệ hàng đầu, những đột phá tiên phong, giúp con người có thể tìm kiếm mọi thứ khi cần 1 cách nhanh chóng và thuận tiện.
Câu 12 (trang 90 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nội dung chính của đoạn cuối văn bản là gì?
Trả lời:
Nội dung chính: đề cập đến vai trò, nhiệm vụ của đội ngũ tri thức khoa hoa – công nghệ và tầm quan trọng của họ.
* Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 90 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu nội dung lớn của văn bản. Các nội dung ấy phù hợp với nhan đề của bài viết như thế nào?
Trả lời:
- Nội dung của văn bản có phù hợp với nhan đề.
- Bởi vì những thông tin chi tiết mà người viết đưa ra trong văn bản là sự thể hiện, cụ thể hóa và làm sáng tỏ được nhan đề của văn bản.
Câu 2 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tóm tắt nội dung của văn bản Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học – công nghệ bằng một đoạn văn (khoảng 10-12 dòng). Chỉ ra sự mạch lạc của văn bản.
Trả lời:
* Tóm tắt:
Văn bản Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học – công nghệ đã cung cấp các thông tin về cuộc cách mạng công nghệ. Thông tin thứ nhất: Nhận diện cách mạng công nghiệp 4.0: Cuộc cách mạng lần thứ nhất (1.0) làm xuất hiện nền sản xuất cơ khí; Cách mạng công nghiệp lần thứ hai (2.0) làm xuất hiện nền sản xuất theo dây chuyền hàng loạt bằng máy móc; Cách mạng công nghiệp lần thứ ba (3.0) làm xuất hiện nền sản xuất tự động hóa; Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) với sự ra đời của nền sản xuất thông minh dựa trên sự tích hợp và hội tụ của nhiều công nghệ. Thông tin thứ hai: Tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 tại Việt Nam: những thuận lợi và thời cơ phát triển; những khó khăn và thách thức trong phát triển. Thông tin thứ ba: vai trò của đội ngũ tri thức: tiên phong trong việc nghiên cứu, học tập; gương mẫu, say mê trong việc áp dụng những tiến bộ; đảm nhận sứ mệnh lịch sử, nắm bắt và hiện thực hóa cơ hội. Thông tin thứ tư: sự phát triển của cách mạng 4.0 trong lĩnh vực công nghệ sinh học; lĩnh vực vật lý; lĩnh vực kĩ thuật số.
* Sự mạch lạc của văn bản được thể hiện:
- Giữa các câu, các đoạn, các phần trong văn bản được sắp xếp theo một trật tự hợp lý và rành mạch.
- Các phần, các đoạn, các câu đều nói về đề tài và thể hiện đề tài “Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của tri thức khoa học – công nghệ”.
- Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản được tiếp nối theo một trình tự rõ ràng, hợp lý, trước sau hô ứng nhau nhằm làm cho chủ đề liền mạch và gợi ra được nhiều hứng thú cho người đọc.
Câu 3 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chỉ ra và nêu tác dụng của việc sử dụng nhiều phương thức biểu đạt và cách trình bày thông tin của tác giả trong bài viết.
Trả lời:
- Phương thức biểu đạt chính: thuyết minh.
Tác dụng: mang lại cho người đọc những cập nhật mới nhất về sự thay đổi công nghệ của toàn thế giới, tầm quan trọng, sự cần thiết và mức độ ảnh hưởng của khoa học công nghệ trong cuộc sống của con người.
- Phương thức biểu đạt: nghị luận
Tác dụng: để đưa ra những lý lẽ, dẫn chứng thuyết phục người đọc thấy được sự lớn mạng của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 hiện nay.
- Cách trình bày thông tin: sắp xếp các thông tin theo một trật tự nhất định để tạo nên tính mạch lạc, tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các thông tin nhằm thể hiện mục đích của người viết, tạo thuận lợi cho người đọc tiếp nhận những thông tin ấy.
Câu 4 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những dữ liệu ở các mục 1,2,3 là dữ liệu sơ cấp hay thứ cấp? Độ tin cậy của các thông tin, dữ liệu ở các mục này như thế nào? Các dữ liệu, thông tin ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung chính của văn bản?
Trả lời:
- Những dữ liệu ở các mục 1,2,3 là các dữ liệu thứ cấp.
- Các số liệu, thông tin đã được thay đổi, bổ sung, điều chỉnh kịp thời, phù hợp với thực tế, chính xác, rõ ràng và có thể kiểm tra được. Vì thế mà những thông tin này hoàn toàn đáng tin cậy.
- Tác dụng:
+ làm nổi bật và cụ thể hóa nội dung chính của văn bản làm cho nội dung được đưa ra một cách chính xác và không trùng lặp
+ thể hiện được sự sáng tạo của người viết
+ cập nhật những thay đổi mới nhất về các vấn đề của cuộc cách mạng 4.0 cho người đọc.
Câu 5 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tác giả đã thể hiện quan điểm, thái độ như thế nào về vai trò của đội ngũ trí thức khoa học – công nghệ trong cách mạng công nghiệp 4.0? Em nhận xét gì về quan điểm, thái độ ấy?
Trả lời:
- Quan điểm, thái độ của tác giả về vai trò của đội ngũ tri thức khoa học – công nghệ:
+ Tri thức luôn là nền tảng tiến bộ xã hội và đội ngũ tri thức luôn là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức.
+ Xây dựng đội ngũ tri thức đáp ứng yêu cầu của cách mạng khoa học – công nghệ, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế là quan trọng và cấp thiết, nhất là trong bối cảnh tác động trực tiếp của cách mạng công nghiệp 4.0.
+ Lực lượng tri thức khoa học – công nghệ đi tiên phong trong việc nghiên cứu, học tập, quán triệt sâu sắc cách mạng công nghiệp 4.0 với tất cả các sắc thái, sự tác động, có hội và thách thức của nó đối với sự phát triển của đất nước.
+ Lực lượng tri thức khoa học – công nghệ không chỉ tiên phong trong việc nghiên cứu, phổ biến kiến thức về khoa học – công nghệ mà còn gương mẫu, say mê trong việc áp dụng những tiến bộ của cách mạng công nghiệp 4.0 vào cuộc sống.
+ Lực lượng tri thức khoa học – công nghệ đi đầu, đảm nhận sứ mệnh lịch sử định hướng, dẫn dắt xã hội thích ứng với cách mạng công nghiệp 4.0, nắm bắt và hiện thực hóa cơ hội do cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại để đưa đất nước phát triển gần sát với nhóm nước phát triển trên thế giới.
- Nhận xét: quan điểm hoàn toàn đúng vì sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0 có được là do sự tư duy và sáng tạo của con người. Không có con người, đặc biệt là những con người có trí thức thì sẽ không có được những thay đổi hiện đại và những thiết bị thông minh như hiện nay.
Câu 6 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Văn bản đưa đến cho em những hiểu biết mới mẻ nào về cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học – công nghệ? Theo em, thế hệ trẻ Việt Nam cần làm những gì để nắm bắt được những cơ hội mà cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại?
Trả lời:
- Văn bản giúp em hiểu rằng: xây dựng đội ngũ trí thức là quan trọng và cấp thiết, nhất là trong bối cảnh tác động trực tiếp của cách mạng công nghiệp 4.0.
- Để nắm bắt những cơ hội mà cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại, thế hệ trẻ Việt Nam cần:
+ Tăng cường kiến thức và kỹ năng công nghệ
+ Rèn luyện tinh thần sáng tạo và đổi mới
+ Học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm