Lý thuyết Hóa học 11 Cánh diều Bài 3: pH của dung dịch. Chuẩn độ acid – base
Haylamdo biên soạn và sưu tầm với tóm tắt lý thuyết Hóa 11 Bài 3: pH của dung dịch. Chuẩn độ acid – base sách Cánh diều hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh lớp 11 nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học 11.
Lý thuyết Hóa 11 Cánh diều Bài 3: pH của dung dịch. Chuẩn độ acid – base
I. pH của dung dịch, chất chỉ thị
1. pH của dung dịch
- Nước điện li tạo ra đồng thời cả H+ và OH- theo phương trình:
H2O ⇌ H+ + OH-
Tuy nhiên, sự điện li này rất yếu. Ở 25◦C, nồng độ H+ và OH- trong nước là vô cùng nhỏ: [H+] = [OH-] = 10-7 M. Vì vậy, nước được coi là chất không điện li.
+ Khi cho acid vào nước, khi đó [H+] > [OH-]. Dung dịch có nồng độ H+ càng lớn thì tính acid càng mạnh.
+ Khi cho base vào nước, khi đó [H+] < [OH-].
Như vậy, chỉ thông qua nồng độ H+ trong dung dịch có thể biết đó là môi trường acid hay base cũng như mức độ acid, base của môi trường đó.
- Để thuận lợi người ta sử dụng khái niệm pH để đánh giá độ acid/ base của một dung dịch.
pH là đại lượng đặc trưng cho mức độ acid/ base của một dung dịch.
- Lấy [H+] = 10-7 M làm mốc trung gian, ta có liên hệ sau:
2. Ý nghĩa của pH trong thực tiễn.
- Nhiều quá trình hóa học trong tự nhiên, sản xuất và cơ thể sống xảy ra trong dung dịch nước với sự có mặt của các acid và base. Thông thường, các quá trình này diễn ra trong điều kiện ổn định về thành phần các chất và ion, trong đó có nồng độ H+. Do vậy, một sự thay đổi đáng kể về pH có thể dẫn tới những ảnh hưởng không mong muốn tới những quá trình này.
- Ví dụ:
+ Mỗi loại cây trồng sẽ phát triển tốt trong một khoảng pH của đất xác định. Việc theo dõi và điều chỉnh pH thích hợp có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng suất cây trồng.
+ pH dạ dày người dao động trong khoảng 2 – 4. Nếu pH thấp hơn khoảng này con người có thể bị bệnh đau dạ dày; nếu pH cao hơn khoảng này, con người có thể bị bệnh đầy hơi, khó tiêu.
3. Xác định pH bằng chất chỉ thị
- Màu của một số chất chỉ thị acid - base trong môi trường acid và môi trường base được thể hiện trong bảng sau:
- Để biết giá trị pH gần đúng của dung dịch, có thể sử dụng giấy chỉ thị pH (hình dưới):
II. Chuẩn độ dung dịch acid và base.
- Chuẩn độ là một phương pháp dùng để xác định nồng độ của một chất trong dung dịch bằng một dung dịch khác đã biết nồng độ..
- Có thể xác định nồng độ của một dung dịch base mạnh bằng một dung dịch acid mạnh (hoặc ngược lại) đã biết trước nồng độ (thường gọi là dung dịch chuẩn) dựa theo phản ứng trung hòa : H+ + OH- → H2O (1)
Những phản ứng giữa acid mạnh và base mạnh trong dung dịch đều có chung bản chất (1).
- Để nhận ra thời điểm kết thúc chuẩn độ (được gọi là điểm tương đương cần dùng thêm chất chỉ thị acid - base. Chất chỉ thị này dẽ đổi màu khi vừa qua điểm tương đương.
