Soạn bài Đồng chí - ngắn nhất Kết nối tri thức
Haylamdo biên soạn và sưu tầm soạn bài Đồng chí trang 37, 38, 39 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn 8 dễ dàng hơn.
Soạn bài Đồng chí - ngắn nhất Kết nối tri thức
* Trước khi đọc
Câu 1. (trang 37 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Ở lớp 6 và lớp 7, em đã được học những thể thơ nào? Đọc một bài thơ thuộc một trong những thể thơ đó.
Trả lời:
|
Thể thơ |
Bài thơ |
|
Bốn chữ |
- Lớp 7: Đồng dao mùa xuân (Nguyễn Khoa Điềm) |
|
Năm chữ |
- Lớp 6: Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh), Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh) - Lớp 7: Ngàn sao làm việc (Võ Quảng), Gặp lá cơm nếp (Thanh Thảo), Chiều sông Thương (Hữu Thỉnh), Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải), Chiều biên giới (Lò Ngân Sủn) |
|
Tự do |
- Lớp 6: Mây và sóng (Ta-go), Những cánh buồm (Hoàng Trung Thông), Con chào mào (Mai Văn Phấn), Cửu Long Giang ta ơi (Nguyên Hồng) - Lớp 7: Gò Me (Hoàng Tố Nguyên), Nói với con (Y Phương) |
|
Lục bát, lục bát biến thể, song thất lục bát |
- Lớp 6: Chùm ca dao về quê hương đất nước, Chuyện cổ nước mình (Lâm Thị Mỹ Dạ), Hành trình của bầy ong (Nguyễn Đức Mậu) - Lớp 7: Thiên nga, cá măng và tôm hùm (I-van Crư-lốp) |
|
Tám chữ |
- Lớp 7: Quê hương (Tế Hanh) |
Câu 2. (trang 37 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nêu tên một bài thơ viết về tình đồng chí, đồng đội trong những năm chiến tranh mà em đã học, đã đọc.
Trả lời:
Đồng dao mùa xuân (Nguyễn Khoa Điềm), Viếng bạn (Hoàng Lộc), Cá nước (Tố Hữu),…
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc
1. Số tiếng trong mỗi dòng thơ, số dòng trong mỗi khổ, vần và nhịp thơ.
- Số tiếng trong mỗi dòng thơ, số dòng trong mỗi khổ không hạn định, dài ngắn khác nhau:
+ Có dòng thơ 2 tiếng, 3 tiếng, 4 tiếng, 6 tiếng, 7 tiếng, 8 tiếng.
+ Gồm 2 khổ: Khổ 1 (17 dòng), khổ 2 (3 dòng)
- Nhịp điệu bài thơ biến đổi linh hoạt theo tình cảm, cảm xúc ở từng đoạn thơ:
+ Ở đoạn đầu: nhịp thơ chậm, cân xứng khi nói về cội nguồn của tình đồng chí.
+ Câu thơ thứ 7 chỉ với 2 chữ “Đồng chí!” như một nốt nhấn, một bước phát triển trong mạch tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình.
+ Phần tiếp theo: nhịp nhanh hơn với những câu thơ ngắn, nhiều hình ảnh cô đúc để diễn tả sự chia sẻ mọi gian khổ, thiếu thốn của những người đồng đội.
2. Những điều góp phần hình thành tình đồng chí ở những người lính.
- Tương đồng về cảnh ngộ xuất thân nghèo khó.
- Cùng chung nhiệm vụ, lí tưởng, chí hướng, sát cánh bên nhau trong chiến đấu.
- Cùng chung gian khổ, chia sẻ mọi gian lao cũng như niềm vui.
3. Tình cảm của những người đồng chí dành cho nhau.
Tình cảm gắn bó sâu nặng (Thương nhau tay nắm lấy bàn tay)
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Bài thơ nói về tình đồng chí, đồng đội thắm thiết, sâu nặng của những người lính cách mạng. Đồng thời còn làm hiện lên hình ảnh chân thực, giản dị mà cao đẹp của anh bộ đội cụ Hồ thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc
Câu 1 (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Những đặc điểm của thể thơ tự do thể hiện như thế nào trong bài thơ Đồng chí.
Trả lời:
- Số tiếng trong mỗi dòng thơ, số dòng trong mỗi khổ không hạn định, dài ngắn khác nhau:
+ Có dòng thơ 2 tiếng, 3 tiếng, 4 tiếng, 6 tiếng, 7 tiếng, 8 tiếng.
+ Gồm 2 khổ: Khổ 1 (17 dòng), khổ 2 (3 dòng).
- Cách gieo vần tự do, linh hoạt.
- Nhịp điệu bài thơ biến đổi linh hoạt theo tình cảm, cảm xúc ở từng đoạn thơ:
+ Ở đoạn đầu: nhịp thơ chậm, cân xứng khi nói về cội nguồn của tình đồng chí.
+ Câu thơ thứ 7 chỉ với 2 chữ “Đồng chí!” như một nốt nhấn, một bước phát triển trong mạch tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình.
+ Phần tiếp theo: nhịp nhanh hơn với những câu thơ ngắn, nhiều hình ảnh cô đúc để diễn tả sự chia sẻ mọi gian khổ, thiếu thốn của những người đồng đội.
Câu 2. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Bài thơ có thể chia làm mấy phần? Xác định mạch cảm xúc được thể hiện qua các phần của bài thơ.
Trả lời:
- Bố cục: 2 phần:
+ Phần 1: 7 dòng thơ đầu.
+ Phần 2: số dòng còn lại.
- Toàn bộ bài thơ là cảm xúc của nhà thơ trước tình đồng chí, đồng đội giữa nhũng người lính. Cảm xúc ấy bắt đầu từ những suy tư về cơ sở hình thành tình đồng chí, đồng đội, phát triển thành niềm xúc động trước những biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí, đồng đội.
Câu 3. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Bài thơ thể hiện lời tâm tình của ai với ai? Theo em, việc chọn nhân vật thể hiện cảm xúc như vậy có ý nghĩa gì?
Trả lời:
- Người lính là nhân vật bộc lộ cảm xúc.
- Đối tượng mà cảm xúc hướng tới là những người đồng chí, đồng đội của anh.
- Tác dụng: giúp nhà thơ thể hiện được tình cảm một cách sâu kín, chân thực và cảm động nhất bởi vì đó là tiếng nói của người trong cuộc, đồng cam cộng khổ trong gian khó.
Câu 4. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Qua 6 câu thơ đầu em biết được gì về khởi nguồn của tình đồng chí giữa những người lính? Xác định và nêu ý nghĩa của những hình ảnh có tác dụng làm nổi bật tình cảm đó.
Trả lời:
|
Chung nguồn gốc xuất thân (ĐỒNG CẢNH) |
Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá |
Từ những vùng quê nghèo khó |
|
Chung nhiệm vụ, lí tưởng chiến đấu (ĐỒNG NGŨ) |
Súng bên súng đầu sát bên đầu |
Chiến đấu giành độc lập, tự do cho Tổ quốc |
|
Chung hoàn cảnh khó khăn (ĐỒNG CẢM) |
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ |
Chan hòa, chia sẻ mọi gian lao cũng như niềm vui |
|
ĐỒNG CHÍ |
||
→ Qua 6 dòng thơ đầu, tác giả đã lí giải về khởi nguồn của tình đồng chí giữa những người lính: Từ những người xa lạ cùng cảnh ngộ ở những miền quê nghèo khác nhau, họ tập hợp trong cùng một đội ngũ để thực hiện lí tưởng cao cả là chiến đấu giành độc lập cho đất nước. Trong gian lao, họ cùng nhau chia sẻ những khó khăn, gian khổ và vì thế họ dần thấu hiểu, cảm thông lẫn nhau, trở thành tri kỉ của nhau.
Câu 5. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Dòng thơ thứ bảy có gì đặc biệt? Điều đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện mạch cảm xúc của bài thơ?
Trả lời:
Dòng thơ thứ 7 chỉ có 2 tiếng: Đồng chí và dấu (!). Nó có vai trò như một bản lề khép lại nội dung cảm xúc ở sáu cầu thơ đầu - cội nguồn của tình đồng chí - đồng thời mở ra nội dung cảm xúc ở các câu thơ còn lại - nhũng biểu hiện của tình đồng chí, đồng đội. Hai tiếng “đổng chí” vang lên kết hợp với dấu chấm than là tiếng gọi chan chứa tình cảm yêu thương của nhũng người lính dành cho nhau.
Câu 6. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh người lính được khắc họa trong đoạn thơ từ “Ruộng nương anh…” đến “tay nắm lấy bàn tay”.
Trả lời:
- Thấu hiểu những tâm tư, nỗi lòng của nhau: cảnh ngộ, nỗi bận lòng, nỗi nhớ quê hương,…
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
- Chia sẻ những khó khăn gian lao: Cùng nếm trải những cơn sốt rét rừng, cùng chia sẻ những thiếu thốn về trang phục, sự khắc nghiệt của thời tiết.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
- Đoàn kết, gắn bó, tiếp thêm sức mạnh, niềm tin: Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.
→ Hình tượng người lính thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp đã hiện lên tràn đầy khí thế và ý chí kiên cường, quyết ra đi để bảo vệ độc lập, tự do của Tổ quốc. Chính tình đồng đội gắn bó keo sơn đã tạo nên sức mạnh, tinh thần của những người lính cách mạng.
Câu 7. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Phân tích hình ảnh “đầu súng trăng treo” ở cuối bài thơ.
Trả lời:
+ “súng”: biểu tượng của chiến tranh khốc liệt.
+ “trăng”: biểu tượng cho thiên nhiên trong mát, cho hòa bình.
→ Sự hòa hợp giữa trăng và súng làm toát lên vẻ đẹp tâm hồn người lính và tình đồng chí của họ, vừa nói lên ý nghĩa cao cả của cuộc kháng chiến. Người lính cầm súng là để bảo vệ cuộc sống thanh bình cho quê hương, đất nước. Súng và trăng là gần và xa, chiến sĩ và thi sĩ, hiện thực và thơ mộng,… Đó là các mặt bổ sung cho nhau, hài hòa với nhau của cuộc đời người lính cách mạng.
Câu 8. (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Xác định cảm hứng chủ đạo trong bài thơ Đồng chí.
Trả lời
Cảm hứng hướng về chất thực của đời sống kháng chiến, khai thác cái đẹp và chất thơ trong cái bình dị, bình thường, không nhấn mạnh cái phi thường.
* Viết kết nối với đọc
Bài tập (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trình bày cảm nghĩ của em về tình đồng chí được thể hiện trong bài thơ.
Đoạn văn tham khảo
“Đồng chí” của Chính Hữu là một bài thơ rất độc đáo viết về tình cảm thiêng liêng, cao cả của những người lính nông dân trong thời kì đầu kháng chiến chống Pháp. Rất có lí và sâu sắc khi nhà thơ đặt tên cho tác phẩm của mình là Đồng chí (đồng: cùng, chí: chí hướng). Những con người từ những vùng quê khác nhau, chẳng hẹn trước nhưng tình cờ gặp nhau, cùng chiến đấu trong một đơn vị, rất tự nhiên, dung dị họ trở thành những người đồng chí. Và cũng chính tình cảm ấy tạo nên sức mạnh tinh thần vô cùng to lớn giúp họ vượt qua mọi thử thách, gian nguy của cuộc chiến đấu, thậm chí cả bệnh tật và cái chết. Họ sẵn sàng đồng cam cộng khổ, chia ngọt sẻ bùi, luôn luôn “đứng sát bên nhau” để cùng chiến đấu và chiến thắng. Tình cảm ấy thật đáng ngưỡng mộ và trân trọng biết bao!
