Soạn bài Lá đỏ - ngắn nhất Kết nối tri thức
Haylamdo biên soạn và sưu tầm soạn bài Lá đỏ trang 40, 41, 42 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn 8 dễ dàng hơn.
Soạn bài Lá đỏ - ngắn nhất Kết nối tri thức
* Trước khi đọc
Câu 1. (trang 40 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Hãy tái hiện (kể, vẽ…) một hình ảnh để lại cho em ấn tượng sâu sắc về chiến trường Trường Sơn trong những năm chiến tranh mà em đã được biết qua phim ảnh, sách báo hoặc qua những bài học lịch sử.
Trả lời:
Hình ảnh:
Câu 2. (trang 40 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Bài thơ Lá đỏ của nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc thành ca khúc cùng tên. Nghe bài hát đó và nêu ấn tượng của em.
Trả lời:
- Bài hát: Lá đỏ (Nhạc sĩ Hoàng Hiệp)
Gặp em trên cao lộng gió
Đường Trường Sơn ào ào lá đỏ
Em đứng đứng ở bên đường
Như quê hương vai áo bạc quàng súng trường
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trong trời lửa
Chào em em gái tiền phương
Ơi em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn
Chào em em gái tiền phương
Ơi em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn.
- Ấn tượng: Cảm nhận được không gian cao rộng, kì vĩ của núi rừng, và khí thế hừng hực, sục sôi của đoàn quân; âm vang hào hùng, đầy tự hào, xúc động,…
* Đọc văn bản
1. Theo dõi: Số tiếng trong mỗi dòng thơ, số dòng trong mỗi khổ, vần và nhịp thơ.
- Số tiếng trong mỗi dòng: không hạn định
- Số dòng trong mỗi khổ: 2 dòng/ khổ
- Vần và nhịp thơ: linh hoạt, phóng khoáng.
2. Hình dung: Cuộc gặp gỡ trên đường Trường Sơn.
Cuộc gặp gỡ giữa người lính và cô thanh niên xung phong trên đường Trường Sơn. Cuộc gặp diễn ra trên cao lộng gió, trong cơn mưa lá đỏ ào ào đổ tuôn mãnh liệt, đẹp đến ngỡ ngàng “Rừng lạ ào ào lá đỏ”; trong cuộc hành quân thần tốc tiến về Sài Gòn “Đoàn quân vẫn đi vội vã/ Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa”.
3. Tưởng tượng: Cuộc gặp gỡ giữa Sài Gòn.
Sự tưởng tượng về thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Bài thơ khắc họa bối cảnh Trường Sơn hùng vĩ, khí thế hào hùng, tâm hồn lạc quan phơi phới của đoàn quân ra trận cùng niềm tin và hi vọng về thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc
Câu 1. (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Xác định những đặc điểm của thể thơ tự do thể hiện trong bài thơ Lá đỏ.
Trả lời:
- Số tiếng trong mỗi dòng: không hạn định
- Số dòng trong mỗi khổ: 2 dòng/ khổ
- Vần và nhịp thơ: linh hoạt, phóng khoáng.
Câu 2. (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Bài thơ thể hiện cảm xúc trước một cuộc hội ngộ rồi chia li trong niềm tin gặp lại. Hãy cho biết ai là người bộc lộ cảm xúc và đó là cuộc gặp giữa ai với ai.
Trả lời:
- Người bộc lộ cảm xúc: một người lính.
- Đó là cuộc gặp gỡ giữa anh và một cô thanh niên xung phong trên đường Trường Sơn.
Câu 3. (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Cuộc gặp gỡ diễn ra trong không gian như thế nào? Không gian đó giúp em hiểu thêm gì về bối cảnh lịch sử, về những con đường hành quân ra trận những năm chiến tranh?
Trả lời:
- Không gian gặp gỡ: Trên cao lộng gió, trong cơn mưa lá đỏ ào ào đổ tuôn mãnh liệt, đẹp đến ngỡ ngàng “Rừng lạ ào ào lá đỏ”; trong cuộc hành quân thần tốc tiến về Sài Gòn “Đoàn quân vẫn đi vội vã/ Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa”.
- Bối cảnh lịch sử: Cuộc chiến tranh chống đế quốc Mĩ đang ở giai đoạn gấp rút. Tất cả quân và dân đang dồn sức cho tiền tuyến tiến về Sài Gòn. Con đường hành quân ra trận khoáng đạt, hùng vĩ.
Câu 4. (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nêu cảm nhận của em về hình ảnh đoàn quân trên đường ra tiền tuyến trong bài thơ. Em từng đọc những câu thơ nào khác cũng miêu tả hình ảnh đoàn quân ra trận?
Trả lời:
- Hình ảnh đoàn quân trên đường ra tiền tuyến: “Đoàn quân vẫn đi vội vã/ Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa” → Những đoàn quân hành quân vội vã, kéo dài không dứt → Cuộc hành quân hào hùng, thần tốc tiến về Sài Gòn.
- Một số câu thơ cũng miêu tả hình ảnh đoàn quân ra trận:
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan.
(Việt Bắc – Tố Hữu)
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu.
(Đất nước – Nguyễn Đình Thi)
Câu 5. (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nhận xét các chi tiết miêu tả hình ảnh “em gái tiền phương” trong bài thơ.
Trả lời:
Em đứng bên đường như quê hương; Vai áo bạc quàng súng trường, gợi cảm giác vừa thân thương, dịu dàng, gần gũi, giản dị; vừa kiên cường, dũng cảm, vững vàng khi làm nhiệm vụ.
Câu 6. (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Xác định mạch cảm xúc của bài thơ. Mạch cảm xúc đó có liên quan như thế nào đến hình ảnh lá đỏ và rừng lá đỏ trong bài thơ?
Trả lời:
Mạch cảm xúc xuyên suốt bài thơ là tình yêu quê hương, đất nước. Cảm xúc ấy vận động qua các cung bậc:
+ Mến thương người em gái nhỏ - hình bóng quê hương - mà người lính tình cờ gặp gỡ trên tuyến đường Trường Sơn.
+ Yêu mến, tự hào vẽ những người anh hùng chưa biết tên làm nên chiến thắng vĩ đại; biết ơn những cống hiến, hi sinh lổn lao, thẩm lặng của hàng triệu người con cho Tổ quốc,...
+ Niểm tin mãnh liệt vào chiến thắng cuối cùng của cuộc kháng chiến.
- Mỗi chiếc lá gợi liên tưởng tới một cá nhân, cả rừng lá đỏ ào ào gợi lên hình ảnh hào hùng của cả dân tộc, đất nước. Tô đậm hình ảnh lá đỏ, nhà thơ như muốn nhấn mạnh vai trò, ý nghĩa sự đóng góp của mỗi cá nhân vào thắng lợi vĩ đại của cuộc chiến tranh nhân dân.
Câu 7. (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Cảm hứng chủ đạo trong bài thơ Lá đỏ là gì?
Trả lời:
Ngợi ca tinh thần yêu nước, những đóng góp lớn lao của những người anh hùng chưa biết tên để tạo nên sức mạnh dân tộc, góp phần làm nên chiến thắng trong những cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm.
Câu 8. (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Có ý kiến cho rằng bài thơ thể hiện niềm tin và hi vọng về thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến. Em có tán thành với ý kiến đó không? Vì sao?
Trả lời:
Bài thơ đã thể hiện niềm tin và hi vong về thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến. Điều này được thể hiện ở lời chào, lời hẹn trong dòng thơ cuối “Chào em em gái tiền phương/ Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn…” → Niềm lạc quan, tin tưởng vào thắng lợi cuối cùng.
* Viết kết nối với đọc
Bài tập: (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trình bày suy nghĩ của em về hình ảnh “em gái tiền phương” trong bài thơ.
Đoạn văn tham khảo
(1) Trong bài thơ Lá đỏ, nhà thơ Nguyễn Đình Thi không dùng nhiều chi tiết để miêu tả hình ảnh những cô gái tiền phương. (2) Mặc dù vậy họ vẫn hiện lên rất chân thực và rõ nét. (3) Tác giả ví các cô gái tiền phương đang đứng bên đường chỉ lối cho xe qua “như quê hương”. (4) Điều đó cho thấy sự thân thuộc và quý mến mà ông dành cho những cô gái ấy. (5) Ông không rõ tên hay tuổi của họ, nhưng trong hình dáng giàu sự hi sinh ấy, ông thấy được những người chị, người mẹ, người bà Việt Nam vĩ đại của mình. (6) Đặc điểm ngoại hình duy nhất của những cô gái ấy được miêu tả, là vai áo đã bị sờn đi bởi chiếc súng trường. (7) Chi tiết ấy vừa khắc họa sự khó khăn, vất vả trong một thời gian dài của các cô ở nơi đây, vừa chứng tỏ sự mạnh mẽ, can trường không hề kém cạnh các đấng nam nhi của họ. (8) Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh, cho nên dù là phụ nữ, các cô gái cũng khoác súng trên vai, sẵn sàng chiến đấu với giặc bất kì lúc nào. (9) Tất cả những yêu thương, kính trọng và mong mỏi mà tác giả dành cho các cô gái ấy, đã được gói ghém lại trong lời hẹn gặp lại những “em gái tiền phương” tại Sài Gòn khi đất nước đã hòa bình.
