Giáo án Toán 6 Bài 2: Hình chữ nhật - Hình thoi - Hình bình hành - Hình thang cân - Chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV hướng dẫn và cho HS trao đổi  thực hiện HĐKP1.

- GV dẫn dắt và cho HS quan sát hình chữ nhật ở Hình 2 và trả lời các câu hỏi sau và rút ra nhận xét về các đặc điểm của hình chữ nhật:

+ Nêu tên các đỉnh, cạnh, đường chéo, hai cạnh đối của hình chữ nhật ABCD.

+ Dùng thước đo góc để đo và so sánh các góc của hình chữ nhật ABCD. 

+ Dùng thước thẳng hoặc compa để so sánh hai cạnh đối, hai đường chéo của hình chữ nhật ABCD.

( GV lưu ý lại cho HS cách đo góc, đo độ dài cạnh).

- GV cho một, hai HS phát biểu lại  về các đặc điểm của HCN như trong SGK.

- GV yêu cầu HS hoàn thành Thực hành 1.

- GV cho HS trao đổi, hoàn thành Vận dụng 1.

- GV hướng dẫn HS cách vẽ HCN theo các bước đã hướng dẫn phần Thực hành 2 và sau đó cho HS thực hành vẽ hình chữ nhật. (GV lưu ý HS thực hành vẽ và cho HS kiểm tra chéo sau khi vẽ):

Vẽ hình chữ nhật ABCD có AB = 4cm, AD =  3cm:

+ Vẽ đoạn thẳng AB = 4cm và đoạn thẳng AD = 3cm vuông góc với nhau.

+ Qua B vẽ đường thẳng vuông góc với AB.

+ Qua D vẽ đường thẳng vuông góc với AD.

Hai đường thẳng này cắt nhau ở C.

=> Ta được hình chữ nhật ABCD.

- GV trình bày lên bảng hoặc trình chiếu PPT hướng dẫn HS cách vẽ hình chữ nhật trên màn chiếu theo các bước đã hướng dẫn cho HS dễ hình dung và biết cách vẽ.

- GV cho HS suy nghĩ, thảo luận nhóm hoàn thành Vận dụng 2.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS quan sát SGK, lắng nghe, ghi chú và thực hiện hoàn thành theo yêu cầu của GV.

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS: Hoàn thành vở, trình bày miệng, trình bày bảng.

- Các HS nhận xét, bổ sung cho nhau. 

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá quá trình học của HS, tổng quát lại các đặc điểm của hình chữ nhật, cách vẽ hình chữ nhật.

1. Hình chữ nhật

HĐKP1: 

a) Sau khi đo và so sánh ta thấy:

- Các góc của hình chữ nhật ABCD bằng nhau.

- Các cặp cạnh đối AB và CD, AD và BC bằng nhau.

b) Ta thấy hai cặp cạnh AB và CD, BC và AD song song với nhau.

c) Ta thấy hai đường chéo AD và BD bằng nhau.

=> Hình chữ nhật ABCD ( Hình 2) có:

- Bốn đỉnh A, B, C, D.

- Hai cặp cạnh đối diện bằng nhau: AB = CD; BC = AD.

- Hai cặp cạnh đối diện song song: AB song song với CD; BC song song với AD.

- Bốn góc đỉnh A, B, C, D bằng nhau và bằng góc vuông.

- Hai đường chéo bằng nhau và cắt nhau tại trung điểm của mỗi đường:

AC = BD và OA = OC; OB = OD.

Thực hành 1:

Các đoạn OM, ON, OP, OO có độ dài bằng nhau.

Vận dụng 1:

Thực hành 2: Vẽ hình chữ nhật

Vẽ hình chữ nhật ABCD có AB = 4cm, AD = 3cm.

Vận dụng 2:

Bước 1: Ta gấp đôi 2 lần hình chữ nhật.

Bước 2: Mở hình chữ nhật đã gấp ra.

Bước 3: Dùng kéo cắt theo đường của các nếp gấp để thành 4 hình chữ nhật có cùng chiều dài và chiều rộng.

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 

- GV hướng dẫn và cho HS trao đổi thực hiện HĐKP2.

- GV dẫn dắt và cho HS quan sát hình thoi ở Hình 5 và rút ra nhận xét về các đặc điểm của hình thoi.

- GV chốt lại kiến thức, nêu và chỉ rõ các đặc điểm của hình thoi trên bảng để HS hiểu rõ.

- GV yêu cầu một, vài HS đọc lại nội dung kiến thức như trong SGK.

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi hoàn thành Thực hành 3. ( GV lưu ý HS cách đặt ê ke, và dùng compa để kiểm tra).

- GV hướng dẫn HS vẽ hình thoi hoàn thành Thực hành 4 theo các bước:

+ Vẽ đoạn thẳng AC = 5cm.

+ Lấy A và C làm tâm, vẽ hai đường tròn bán kính 3cm, hai đường tròn này cắt nhau tại hai điểm B và D.

+ Nối B với A, B với C, D với A, D với C.

=> Ta được hình thoi ABCD.

- GV thực hành trên bảng hoặc trình chiếu PPT hướng dẫn HS cách vẽ hình thoi trên màn chiếu theo các bước đã hướng dẫn cho HS dễ hình dung và biết cách vẽ.

- HS áp dụng kiến thức trao đổi, thảo luận nhóm hoàn thành Vận dụng 3.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS chú ý nghe, hiểu, ghi chú và hoàn thành các yêu cầu của GV

- GV: quan sát, giảng, phân tích, lưu ý và trợ giúp nếu cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS trao đổi nhóm, giơ tay phát biểu, trình bày miệng, trình bày bảng

- GV : kiểm tra, chữa và nêu kết quả.

 - Bước 4: Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chốt kiến thức.

2. Hình thoi

HĐKP2:

a) Các cạnh AB, BC, CD, DA của hình thoi đều bằng nhau.

b) Các cặp cạnh AB và CD, BC và AD song song nhau.

c) Dùng êke kiểm tra ta thấy hai đường chéo AC và BD vuông góc với nhau.

Hình thoi ABCD ( Hình 5) có:

- Bốn đỉnh A, B, C, D.

- Bốn cạnh bằng nahu: AB = BC = CD = DA.

- Hai cặp cạnh đối diện song song: AB song song với CD; BC song song với AD.

- Hai đường chéo AC và BD vuông góc với nhau.

Thực hành 3:

- Hai đường chéo LJ, IK vuông góc với nhau.

-  Hai đường chéo LJ, IK cắt nhau tại trung điểm mỗi đường.

Thực hành 4:

Vận dụng 3:

Vẽ hình thoi MNPQ cạnh MN =     4cm:

- Giả sử vẽ đường chéo MP = 6 cm (  MP > 4cm).

- Lấy M, P làm tâm, vẽ hai đường tròn bán kính 4cm, hai đường tròn này cắt nhau tại hai điểm N và Q.

-  Nối N với M, N với P, Q với M, Q với P.

=> Ta được hình thoi MNPQ cần vẽ

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV cho HS hoạt động nhóm thực hiện hoàn thành HĐKP3.

- GV dẫn dắt, cho HS quan sát hình và rút ra nhận xét về các đặc điểm của hình bình hành.

- GV chốt lại kiến thức, nêu và chỉ rõ các đặc điểm của hình bình hành trên bảng để HS hiểu rõ.

- GV yêu cầu một, vài HS đọc lại nội dung kiến thức như trong SGK.

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi hoàn thành Thực hành 5. 

- GV cho HS thảo luận nhóm đôi suy nghĩ và hoàn thành Vận dụng 4.

- GV hướng dẫn cho HS các bước vẽ hình bình hành theo các bước ở phần Thực hành 6 và cho HS thực hành vẽ hình hình bình hành (GV lưu ý HS thực hành vẽ và cho HS kiểm tra chéo sau khi vẽ):Vẽ hình bình hành ABCD khi biết AB = 3cm; BC = 5cm và đường chéo AC = 7cm:

+ Vẽ đoạn thẳng AB = 3cm.

+  Vẽ đường tròn tâm A bán kính 7cm; vẽ đường tròn tâm B bán kính 5cm; hai đường tròn cắt nhau tại C. Nối B với C.

+ Từ A kẻ đường thẳng song song với BC; từ C kẻ đường thẳng song song với AB; hai đường thẳng này cắt nhau tại D.

=> Ta được hình bình hành ABCD.

- GV thực hành trên bảng hoặc trình chiếu PPT hướng dẫn HS cách vẽ hình bình hành trên màn chiếu theo các bước đã hướng dẫn cho HS dễ hình dung và biết cách vẽ.

- HS trao đổi cách vẽ Vận dụng 5 và thảo luận rút ra nhận xét về hình vừa vẽ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS quan sát SGK, trả lời và hoàn thành các yêu cầu của GV

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS: phát biểu, thực hành vẽ.

- HS rút kinh nghiệm và sửa sai cho nhau.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá quá trình học của HS, tổng quát lại đặc điểm của hình bình hành, cách vẽ hình bình hành và cho HS nêu lại các bước vẽ một hình bình hành.

3. Hình bình hành

HĐKP3:

a) Ta thấy độ dài cạnh AB và CD bằng nhau, độ dài cạnh AD và BC bằng nhau.

b) Ta thấy cặp cạnh AB và CD song song nhau và cặp cạnh AD và BC song song nhau.

c) Ta thấy OA và OC bằng nhau, OB và OD bằng nhau.

=> Hình bình hành ABCD có:

-  Bốn đỉnh A, B, C, D.

- Hai cặp cạnh đối diện bằng nhau:

AB = CD; BC = AD.

- Hai cặp cạnh đối diện song song: AB song song với CD; BC song song với AD.

- Hai cặp góc đối diện bằng nhau: góc đỉnh A bằng góc đỉnh C, góc đỉnh B bằng góc đỉnh D.

- Hai đường chéo cắt nhau tại trung điểm của mỗi đường: 

OA = OC; OB = OD.

Thực hành 5:

- Góc ở đỉnh M bằng với góc ở đỉnh P.

- OM = OP, OM = OQ.

Vận dụng 4:

Thực hành 6:

Vẽ hình bình hành ABCD khi biết AB = 3cm; BC = 5cm và đường chéo AC = 7cm:

- Vẽ đoạn thẳng AB = 3cm.

-  Vẽ đường tròn tâm A bán kính 7cm; vẽ đường tròn tâm B bán kính 5cm; hai đường tròn cắt nhau tại C. Nối B với C.

- Từ A kẻ đường thẳng song song với BC; từ C kẻ đường thẳng song song với AB; hai đường thẳng này cắt nhau tại D.

=> Ta được hình bình hành ABCD.

Vận dụng 5:

Vẽ hình bình hành ABCD biết đường chéo AC =5cm, BD = 7cm.

- Vẽ đường chéo AC  = 5cm

- Lấy O là trung điểm của AC.

- Vẽ đường thẳng BD = 7cm qua O sao cho O là trung điểm của BD.

Nối A với B, A với D, nối C với B, C với D.

=> Ta được hình bình hành ABCD .

Thảo luận:

- Các cặp cạnh đối diện AB và CD, BC và AD bằng nhau

- Các đường chéo cắt nhau tại tâm O

- Độ dài cạnh AB và CD bằng nhau, độ dài cạnh AD và BC bằng nhau.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV hướng dẫn và tổ chức cho HS thảo luận nhóm cho HS thực hiện hoàn thành HĐKP4.

- GV dẫn dắt, tổ chức cho HS nhận xét các đặc điểm, mối quan hệ của cạnh  đáy, cạnh bên, đường chéo của hình thang cân. ( Riêng về yếu tố góc, GV có thể dùng phương pháp gấp giấy, để HS thấy hai  góc kề một đáy của hình thang cân bằng nhau).

- GV chốt lại kiến thức, nêu và chỉ rõ các đặc điểm của hình bình hành trên bảng để HS hiểu rõ.

- GV yêu cầu một, vài HS đọc lại nội dung kiến thức như trong SGK.

- GV cho HS suy nghĩ, trao đổi hoàn thành Thực hành 7.

+ GV cho HS thực hiện hoạt động cá nhân để hoàn thành Vận dụng 6: Thực hành gấp, cắt hình thang cân.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS chú ý lắng nghe, quan sát SGK, ghi chú và hoàn thành theo yêu cầu của GV.

- GV: quan sát và trợ giúp HS. 

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS: phát biểu, thực hành gấp, cắt.

- HS nhận xét, rút kinh nghiệm cho nhau.  Bước 4: Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá quá trình học của HS, tổng quát lại các đặc điểm của hình thang cân, cách gấp cắt hình thang cân từ tờ giấy hình chữ nhật.

4. Hình thang cân

HĐKP4:

a) Hai cạnh bên BC và AD bằng nhau.

b) AB song song với CD.

c) Ta thấy hai đường chéo AC và BD bằng nhau.

=> Hình thang ABCD ( Hình 10) có:

- Hai cạnh đáy song song: AB song song với CD.

- Hai cạnh bên bằng nhau: BC=     AD.

- Hai góc kề một đáy bằng nhau: góc đỉnh A bằng góc đỉnh B, góc đỉnh C bằng góc đỉnh D.

- Hai đường chéo bằng nhau: AC = BD.

Hình thang ABCD như thế được gọi là hình thang cân.

Thực hành 7:

- Góc đỉnh H bằng với góc đỉnh G.

- EG = FH và EH = FG.

Vận dụng 6:

Hình vừa cắt được là hình thang cân.

Hình thức đánh giá

Phương pháp

đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi Chú

- Đánh giá thường xuyên:

+ Sự tích cực chủ động của HS trong quá trình tham gia các hoạt động học tập.

+ Sự hứng thú, tự tin, trách nhiệm của HS khi tham gia các hoạt động học tập cá nhân.

+ Thực hiện các nhiệm vụ hợp tác nhóm ( rèn luyện theo nhóm, hoạt động tập thể)

- Phương pháp quan sát:

+ GV quan sát qua quá trình học tập: chuẩn bị bài, tham gia vào bài học( ghi chép, phát biểu ý kiến, thuyết trình, tương tác với GV, với các bạn,..

+ GV quan sát hành động cũng như thái độ, cảm xúc của HS.

- Báo cáo thực hiện công việc.

- Hệ thống câu hỏi và bài tập

- Trao đổi, thảo luận.