Cách Xác định hóa trị của một nguyên tố khi biết công thức hóa học của hợp chất

---

Cách Xác định hóa trị của một nguyên tố khi biết công thức hóa học của hợp chất

Haylamdo biên soạn và sưu tầm Cách Xác định hóa trị của một nguyên tố khi biết công thức hóa học của hợp chất môn Hoá học lớp 8 gồm đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa và bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá 8.

A. Lý thuyết & phương pháp giải

- Hóa trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố khác.

- Quy ước: H hóa trị I, O hóa trị II.

- Lấy hóa trị của H làm đơn vị, ghi H (I).

- Quy tắc hóa trị: Trong công thức hóa học, tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố này bằng tích của hóa trị và chỉ số của nguyên tố kia.

- Tổng quát: Hợp chất có dạng: A^a_xB^b_y, với:

+ A, B là nguyên tố hoặc nhóm nguyên tử.

+ a, b lần lượt là hóa trị của A, B.

+ x, y là chỉ số nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử.

- Theo quy tắc hóa trị: x.a = y.b

Suy ra:

+ Biết x, y và a thì tính được b =

+ Biết x, y và b thì tính được a =

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Tính hóa trị của Fe trong hợp chất FeCl₃ biết Clo hóa trị I.

A. I.

B. II.

C. III.

D. IV.

Hướng dẫn giải

Gọi a là hóa trị của Fe trong hợp chất FeCl₃, ta có: 1.a = 3.1

Suy ra a = 3.

Vậy hóa trị của Fe trong hợp chất là III.

Chọn C

Ví dụ 2: Cho công thức hóa học H₃PO₄. Hóa trị của nhóm (PO₄) là bao nhiêu?

A. IV.

B. III.

C. II.

D. V.

Hướng dẫn giải

H có hóa trị I, gọi hóa trị của nhóm (PO₄) là b.

Theo quy tắc hóa trị, ta có:

3.1 = b.1 suy ra b = 3.

Vậy hóa trị của nhóm (PO₄) là III.

Chọn B

Ví dụ 3: Chọn phát biểu đúng:

A. Theo quy ước O hóa trị II.

B. Hóa trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố khác.

C. Theo quy ước, H hóa trị I.

D. Cả A, B, C đều đúng.

Hướng dẫn giải

Chọn D

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Tính hóa trị của C trong hợp chất CO₂, biết oxi hóa trị II.

A. I.

B. II.

C. III.

D. IV.

Lời giải

Đáp án: Chọn D

Gọi a là hóa trị của C trong hợp chất CO₂ ta có:

a.1 = 2.2 suy ra a = 4.

Vậy hóa trị của C trong hợp chất là IV.

Câu 2: Dãy nào sau đây gồm các nguyên tố có hóa trị I trong hợp chất

A. H, Na, K.

B. Mg, O, H.

C. O, Cu, Na.

D. O, K, Na.

Lời giải

Đáp án: Chọn A

Câu 3: Chọn đáp án đúng:

Trong công thức hóa học, (1) của chỉ số và (2) nguyên tố này bằng (3) của chỉ số và hóa trị của nguyên tố kia.

A. (1) tổng, (2) hóa trị, (3) tích.

B. (1) tích, (2) hóa trị, (3) tổng.

C. (1) tổng, (2) hóa trị, (3) tổng.

D. (1) tích, (2) hóa trị, (3) tích.

Lời giải

Đáp án: Chọn D

Câu 4: Nguyên tử Fe có hóa trị II trong công thức nào?

A. FeO.

B. Fe₂O₃.

C. Fe.

D. FeCl₃.

Lời giải

Đáp án: Chọn A

FeO hóa trị II vì O hóa trị II.

Câu 5: Chọn câu sai:

A. Hóa trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố kia.

B. Hóa trị của một nguyên tố được xác định theo hóa trị của H chọn làm đơn vị và hóa trị của oxi là 2 đơn vị.

C. Quy tắc hóa trị: x.a = y.b.

D. Photpho chỉ có hóa trị IV.

Lời giải

Đáp án: Chọn D

Câu 6: Có các hợp chất: PH₃, P₂O₃, trong đó P có hóa trị là

A. II.

B. III.

C. IV.

D. V.

Lời giải

Đáp án: Chọn B

+ Xét hợp chất PH₃:

H có hóa trị I, gọi hóa trị của P là a.

Theo quy tắc hóa trị, ta có: 1.a = 3.1 suy ra a = 3.

Vậy hóa trị của P trong hợp chất là III.

+ Xét trong hợp chất P₂O₃:

O có hóa trị II, gọi hóa trị của P là b.

Theo quy tắc hóa trị có: 2.b = 3.2 suy ra b = 3.

Vậy hóa trị của P trong hợp chất là III.

Câu 7: Chọn phát biểu sai:

(1) Theo quy ước, H hóa trị II.

(2) Trong hợp chất H₂S thì hóa trị của S là II.

(3) Nguyên tố Na trong hợp chất NaCl có hóa trị I (biết Cl hóa trị I).

A. (1), (2).

B. (2), (3).

C. (1).

D. (1), (3).

Lời giải

Đáp án: Chọn C

Câu 8: Nguyên tố nào có hóa trị II trong các chất sau:

A. Oxi.

B. Natri.

C. Kali.

D. Hidro.

Lời giải

Đáp án: Chọn A

Câu 9: Biết nhóm hidroxit (OH) có hóa trị I, công thức hóa học nào sau đây là sai

A. NaOH.

B. CaOH.

C. KOH.

D. Fe(OH)₃.

Lời giải

Đáp án: Chọn B

B sai vì Ca hóa trị II.

Câu 10: Biết trong công thức hóa học K₂SO₄ thì K có hóa trị I. Hãy xác định hóa trị của nhóm (SO₄).

A. I.

B. II.

C. III.

D. IV.

Lời giải

Đáp án: Chọn B

Gọi hóa trị của nhóm (SO₄) là a.

Theo quy tắc hóa trị có: 2.1 = 1.a suy ra a = 2.

Vậy nhóm (SO₄) có hóa trị II.