Lý thuyết KHTN 9 Bài 28: Protein - Cánh diều

Haylamdo biên soạn tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên 9 Bài 28: Protein sách Cánh diều hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh lớp 9 nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn KHTN 9.

Lý thuyết KHTN 9 Bài 28: Protein - Cánh diều

I. KHÁI NIỆM PROTEIN

- Protein là hợp chất hữu cơ thiên có trong các bộ phận của cơ thể người, động vật và thực vật như: thịt, trứng, sữa, tóc, sừng, hạt,…

II. CẤU TẠO PHÂN TỬ

- Protein có khối lượng phân tử rất lớn, thường từ vài vạn đến vài triệu amu và có cấu tạo rất phức tạp.

- Khi thuỷ phân hoàn toàn protein trong dung dịch acid thu được hỗn hợp các amino acid. Amino acid đơn giản nhất là amino acetic acid (glycine) có công thức cấu tạo: H₂N – CH₂ – COOH.

- Protein gồm nhiều đơn vị amino acid liên kết với nhau bằng liên kết peptide.

Ví dụ về liên kết peptide có trong protein:

III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

1. Phản ứng thuỷ phân

- Khi đun nóng protein trong dung dịch acid hoặc base, protein sẽ thuỷ phân tạo ra các amino acid theo sơ đồ:

Protein + Nước $\stackrel{t^{°},acid/base}{\to }$ Hỗn hợp amino acid

- Protein bị thuỷ phân dưới tác dụng của enzyme ở nhiệt độ thường.

2. Sự đông tụ

- Albumin (có nhiều trong lòng trắng trứng) và một số protein tan được trong nước tạo thành dung dịch keo. Albumin và nhiều protein khác bị đông tụ khi đun nóng hoặc khi có mặt acid, base.

3. Sự phân huỷ bởi nhiệt

- Khi đun nóng mạnh và không có nước, protein bị phân huỷ tạo ra những chất bay hơi, có mùi khét đặc trưng. Tóc, tơ tằm, và lông của các loại động vật (cừu, gà, vịt,…) khi cháy đều có mùi khét đặc trưng.

IV. VAI TRÒ CỦA PROTEIN ĐỐI VỚI CƠ THỂ NGƯỜI

- Protein có trong mọi bộ phân của cơ thể người và đóng vai trò rất quan trọng đối với các hoạt động sống.

- Chức năng sinh học của protein rất đa dạng:

+ Một số protein có tính chất của hormone (như insulin);

+ Một số có vai trò xúc tác (như các enzyme);

+ Một số có vai trò vận chuyển các chất trong cơ thể (như hemoglobin),…

- Protein trong thức ăn đóng vai trò cung cấp các amino acid để cơ thể tổng hợp nên các loại protein đặc trưng của người. Chính vì vậy, để có đủ các loại amino acid cần thiết, chúng ta nên sử dụng đa dạng nguồn thực phẩm chứa protein.