Soạn bài Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Cao Bá Quát) ngắn nhất
Soạn bài Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Cao Bá Quát)
Bố cục
- Phần 1 (4 câu đầu) : Hình ảnh người đi trên bãi cát
- Phần 2 (6 câu tiếp): Tâm sự và tâm trạng của người đi trên bãi cát
- Phần 3 (còn lại): Khúc hát đường cùng
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 42 sgk Văn 11 Tập 1):
- Hình ảnh tả thực: những bãi cát dài mênh mông, trắng xóa dọc bờ biển Quảng Bình, Quảng Trị là hình ảnh thiên nhiên đẹp, dữ dội, khắc nghiệt ta từng bắt gặp trên đường vào Huế
- Hình ảnh người đi trên cát khó khăn nhọc nhằn mà tác giả cũng là người trong cuộc → hình ảnh thơ tượng trưng cho những khó khăn trên con đường công danh sự nghiệp mà người nho sĩ phải dấn thân để mưu cầu công danh, sự nghiệp cho bản thân, gia đình, dòng họ
- Phải chăng đó còn là con đường bế tắc của cái xã hội và con người thời đại này?
Câu 2 (trang 42 sgk Văn 11 Tập 1):
- Nội dung của 6 câu thơ đó là đề cập đến sự nhận thức về con đường danh lợi của Cao Bá Quát
+ Dẫn ra điển tích ông tiên có phép ngủ, tác giả tự giận mình vì không có khả năng như người xưa phải tự trèo non, lội suối vì con đường công danh đã chọn
+ Vì danh lợi con người phải vất vả, đó là quy luật từ xưa đến nay. Trong chế độ phong kiến đây là con đường duy nhất để kẻ sĩ thể hiện, khẳng định bản thân
+ Hình ảnh hơi rượu so sánh với danh lợi cám dỗ làm say lòng ngừơi kiến họ mù quán
→Sáu câu thơ cho thấy tư tưởng rất rõ ràng của tác giả về công đường công danh, sự nghiệp
Câu 3 (trang 42 sgk Văn 11 Tập 1):
- Tâm trạng của người lữ khách khi đi trên bãi cát
+là trạng chán nản, mệt mỏi rã rời
+ tâm trạng bế tắc của người đi đường, chưa tìm thấy lối thoát trên đường đời
+ nỗi niềm bi phẫn cực độ “ anh đứng làm chi trên bãi cát?” →tâm trạng băn khoăn, dây dứt giữa việc đi tiếp hay dừng lại
- Tầm tư tưởng cao rộng của nhà thơ
+ nhận ra tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, của con đường công danh theo lối cũ
+ nhìn thấy con đường danh lợi đầy nhọc nhằn, đầy chông gai, dóng lên hồi chuông cảnh tỉnh không thể cứ đi trên bãi cát danh lợi đó mãi được
Câu 4 (trang 42 sgk Văn 11 Tập 1):
Ý nghĩa nhịp điệu bài thơ với việc diễn tả cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật trữ tình:
- Nhịp điệu được tạo từ sự thay đổi độ dài ngắn của câu và cách ngắt nhịp
- Ngắt nhịp linh hoạt 2/3; 3/5 có khi 4/3
- Nhịp điệu diễn tả sự gập ghềnh, trắc trở
→ Từng nhịp điệu của bài thơ chính là tâm trạng khi khó nhọc, khi day dứt, khi đau khổ bước trên con đường của mình
Luyện tập
- Qua bài thơ đã biểu lộ sự chán ghét của một người trí thức đối với con đường danh lợi tầm thường đương thời cùng niềm khát khao thay đổi cuộc sống.
- Cao Bá Quát đã nhận thấy rõ tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, của con đường công danh theo lối cũ.
- Ông mang nhân cách cao cả, không chịu thỏa hiệp với dục vọng bản thân và với thực trạng xã hội đang tiềm chứa nhiều suy thoái, thối nát
→Đó chính là một phần nguyên nhân giải thích lí do khiến Cao Bá Quát đã tham gia cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình phong kiến nhà Nguyễn năm 1854.
