Soạn bài Xin lập khoa luật (Nguyễn Trường Tộ) ngắn nhất
Soạn bài Xin lập khoa luật (Nguyễn Trường Tộ)
Bố cục
- Phần 1 (từ đầu … quốc dân giết): Nêu trách nhiệm, vị trí của luật pháp đối với xã hội
- Phần 2 (tiếp … chất phác): Mối quan hệ của luật pháp với Nho giáo, văn chương
- Phần 3 (còn lại): Mối quan hệ luật pháp với đạo đức
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 73 sgk Văn 11 Tập 1):
- Theo Nguyễn Trường Tộ nội dung của Luật bao gồm: kỉ cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia
- Nguyễn Trường Tộ khẳng định: "Bất cứ một hình phạt nào trong nước đều không vượt ra ngoài luật" và ông dẫn chứng giới thiệu: "ở các nước phương Tây, phạt những ai đã nhập ngạch bộ Hình xử đoán các vụ kiện tụng thì chỉ có thăng trật chứ không bao giờ bị phiếm truất. Dù vua, triều đình cũng không giáng chức họ được một bậc" → có thể thấy tác giả rất đề cao luật, đề cao những người hiểu biết luật và có khả năng dùng luật để điều khiển công việc quốc gia
Câu 2 (trang 73 sgk Văn 11 Tập 1):
- Tác giả khẳng định: “Bất luận quan hay dân mọi người đều phải học luật nước”, từ quan cho đến thứ dân đều phải hiểu và làm theo luật
- Bởi theo Nguyễn Trường Tộ, kỉ cương, uy quyền, chính lệnh để duy trì sự tồn tại của đất nước, luật đã bao trùm lên tất cả, cho nên nếu đất nước không có các bộ luật thì làm sao giữ được kỉ cương phép nước
Câu 3 (trang 73 sgk Văn 11 Tập 1):
- Theo tác giả Nho học không có truyền thống tôn trọng luật pháp.
+ đạo làm người không gì bằng trung hiếu, không cần thiết bằng lễ nghĩa
+ nhưng sách Nho chỉ nói trên giấy suông, không làm cũng không ai phạt, có làm cũng không được thưởng
+ cho nên xưa nay dù học nhiều chẳng mấy ai sửa đổi được tâm tính, sửa được lỗi lầm
- Tác giả chỉ ra rằng: xưa nay, vua chúa nắm quyền thống trị cứu nước đều nhờ hiểu luật, nếu trong nước không có luật dù có một nghìn quyển sách cũng không thể trị dân được
Câu 4 (trang 73 sgk Văn 11 Tập 1):
- Theo tác giả, luật pháp và đạo đức có mối quan hệ gắn bó chật chẽ với nhau.
- Tác giả khẳng định: "Nếu bảo luật chỉ tốt cho việc cai trị chứ không có đạo đức tinh vi, thế là không biết rằng trái luật là tội, giữ đúng luật là đức. Nếu tận dụng cái lõi công bằng trong luật mà xử thì mọi quyền, pháp trong luật đều là đạo đức. Có cái đức nào lớn hơn chí công vô tư không?...".
- Như thế, theo Nguyễn Trường Tộ, cái đức của pháp luật ấy chính là cái lẽ công bằng, chí công vô tư
Câu 5 (trang 75 sgk Văn 11 Tập 1):
- Tác giả đưa ra quan niệm đạo luật của đạo Nho: “Từ tam cường ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy đủ”
+ Tam cương ngũ thường là luật bao trùm xã hội và gia đình dưới chế độ phong kiến, đó là trụ cột giữ kỉ cương của chế độ phong kiến
+ Tác giả phê phán đạo Nho ở tính chất vô tích sự, nói suông không có tác dụng
+ Vì vậy cần có luật gắn với thực tiễn hành động của con người, cần sống theo luật
- Tác giả trích dẫn lời nói của Khổng Tử bởi chính Khổng Tử cũng nhận ra hạn chế của giáo lý, đạo đức Nho giáo
→ Đây chính là biện pháp lập luận “gậy ông đập lưng ông” để tác động trực tiếp mạnh mẽ lên tâm lý của người nghe
