Soạn bài Một số thể loại văn học: thơ, truyện ngắn nhất
Soạn bài Một số thể loại văn học: thơ, truyện
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 136 sgk Văn 11 Tập 1):
- Loại: là phương thức tồn tại chung
- Thể: là sự hiện thực hóa của loại.
- Tác phẩm văn học bao gồm: tự sự, trữ tình, kịch.
+ Các thể loại trữ tình: ca dao, thơ cách luật, thơ tự do, thơ trào phúng,…
+ Các thể loại tự sự: truyện, ngắn, tiểu thuyết, truyện vừa, bút kí, phóng sự,…
+ Các thể loại kịch: kịch dân gian, kịch cổ điển, kịch hiện đại, bi kịch, hài kịch.
Câu 2 (trang 136 sgk Văn 11 Tập 1):
- Đặc trưng của thơ:
+ tiêu biểu cho loại trữ tình.
+ là tiếng nói của tình cảm con người
+ chú trọng đến cái đẹp, phần thi vị của tâm hồn con người và cuộc sống khách quan
+ ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu
- Các kiểu loại thơ phân chia:
+ theo nội dung biểu hiện: thơ trữ tình, thơ tự sự, thơ trào phúng
+ theo cách thức tổ chức bài thơ: thơ cách luật, thơ tự do, thơ văn xuôi
- Yêu cầu về đọc thơ:
+ cần biết rõ xuất xứ
+ đọc kĩ bài thơ, cảm nhận ý thơ qua câu chữ, hình ảnh, nhịp điệu,....
+ từ câu thơ, lời thơ, ý thơ cái tôi của nhân vật trữ tình ta đánh giá, phân tích bài thơ ở hai phương diện nội dung và nghệ thuật.
Câu 3 (trang 136 sgk Văn 11 Tập 1):
- Đặc trưng của truyện:
+ truyện tiêu biểu cho loại tự sự
+ phản ánh đời sống trong tính khách quan của nó
+ truyện có cốt truyện, tình tiết, sự kiện, biến cố, nhân vật và số phận của từng nhân vật, hoàn cảnh và môi trường, không gian và thời gian
+ ngôn ngữ có nhiều hình thức khác nhau: ngôn ngữ người kể chuyện, ngôn ngữ nhân vật, lời đối thoại, lời độc thoại nội tâm
+ ngôn ngữ truyện gần với ngôn ngữ đời sống
- Các kiểu loại truyện:
+ trong văn học dân gian: thần thoại, truyền thuyết...
+ trong văn học trung đại: truyện viết bằng chữ Hán, truyện thơ Nôm
+ trong văn học hiện đại: truyện ngắn, truyện vừa, truyện dài
- Yêu cầu về đọc:
+ tìm hiểu bối cảnh xã hội, hoàn cảnh sáng
+ đọc kĩ truyện, nắm vững cốt truyện và có thể tóm tắt nội dung truyện.
+ phân tích nhân vật, phân tích tình huống truyện và ý nghĩa của tình huống đối với việc khắc họa chủ đề của truyện
+ khái quát chủ đề tư tưởng của truyện
Luyện tập
Bài 1 (trang 136 sgk Văn 11 Tập 1):
Nghệ thuật tả cảnh, tả tình và sử dụng ngôn ngữ trong bài thơ Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến có nét đặc biệt là: cảnh chan chứa tình và tình thấm đẫm trong cảnh là nét đặc trưng của mùa thu trong thơ Nguyễn Khuyến
- Bức tranh thu cổ điển với thi đề, thi liệu quen thuộc
- Điển hình cho mùa thu của làng quê Việt Nam vùng đồng bằng Bắc Bộ
Đường nét trong bức tranh thu thật mảnh mai, tinh tế
- Sự hòa phối màu sắc đã đạt đến độ tinh tế bậc thầy
- Ngôn ngữ giản dị, trong sáng, diễn tả được những biểu hiện tinh tế của sự vật và của tâm trạng con người
- Bút pháp nghệ thuật của thơ cổ điển: lấy động tả tĩnh
Bài 2 (trang 136 sgk Văn 11 Tập 1):
- Cốt truyện: không có cốt truyện, các chi tiết là một sự duy trì tuần hoàn về không gian và thời gian
- Nhân vật: lần lượt xuất hiện theo thời gian, truyện đi sâu vào diễn biến tâm trạng của nhân vật.
- Lời kể: tâm tình, thủ thỉ như lời tâm sự
