Bài tập về hiện tượng cảm ứng điện từ cực hay
Bài tập về hiện tượng cảm ứng điện từ cực hay
Với Bài tập về hiện tượng cảm ứng điện từ cực hay Vật Lí lớp 9 gồm đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa và bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Vật Lí 9.
Phương pháp
Học sinh cần nhớ và nắm được kiến thức về hiện tượng cảm ứng điện từ
1. Hiện tượng cảm ứng điện từ
- Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên, trong cuộn dây xuất hiện dòng điện. Dòng điện đó gọi là dòng điện cảm ứng. Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ
2. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
Điều kiện để xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín là số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây đó biến thiên
Ví dụ minh họa
Ví dụ 1 : Khi nào xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín ?
A. Cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của một nam châm điện.
B. Đưa nam châm lại gần ắc quy điện
C. Đưa cuộn dây dẫn kín lại gần nam châm điện
D. Tăng dòng điện chạy trong nam châm điện đặt gần ống dây dẫn kín
Hướng dẫn giải:
Đáp án C
Khi đưa cuộn dây dẫn kín lại gần nam châm điện thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây đó biến thiên. Do đó sẽ xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây
Ví dụ 2 : Hiện tượng cảm ứng điện từ xuất hiện trong trường hợp nào dưới đây?
A. Một cuộn dây dẫn kín nằm cạnh một thanh nam châm.
B. Cho thanh nam châm rơi từ ngoài vào trong lòng một cuộn dây dẫn kín.
C. Đưa một cực của pin từ ngoài vào trong một cuộn dây dẫn kín.
D. Nối hai cực của một thanh nam châm với hai đầu của một cuộn dây dẫn.
Hướng dẫn giải:
Đáp án B
Khi thanh nam châm rơi từ ngoài vào trong lòng một cuộn dây dẫn kín thì số đường sức từ qua tiết diện cuộn dây thay đổi, nên xuất hiện dòng điện cảm ứng
Ví dụ 3 : Dùng một thanh nam châm và một vòng dây dẫn như hình vẽ. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong những thời gian nào ? Chọn phương án đúng trong những phương án sau :
A. Trong thời gian ta đưa nam châm lại gần vòng dây (1).
B. Trong thời gian ta đưa nam châm ra xa vòng dây (2).
C. Trong thời gian giữ cố định nam châm trong lòng vòng dây (3).
D. (1) và (2) đúng.
Hướng dẫn giải:
Đáp án D
Cách (1) và (2) đều làm thay đổi số đường sức từ quan tiết diện vòng dây, nên trong vòng dây xuất hiện dòng điện cảm ứng
Bài tập trắc nghiệm tự luyện
Câu 1: Cách nào dưới đây có thể tạo ra dòng điện cảm ứng ?
A. Nối hai cực của pin vào hai đầu cuộn dây dẫn
B. Nối hai cực của nam châm với hai đầu cuộn dây dẫn
C. Đưa một cực của acquy từ ngoài vào trong một cuộn dây dẫn kín
D. Đưa một nam châm từ ngoài vào trong một cuộn dây dẫn kín.
Đáp án D
Vì khi đưa một nam châm từ ngoài vào trong một cuộn dây kín thì số đường sức từ quan tiết diện vòng dây thay đổi, nên trong vòng dây xuất hiện dòng điện cảm ứng
Câu 2: Dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đổi chiều khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây
A. đang tăng mà chuyển sang giảm hoặc ngược lại.
B. tăng dần theo thời gian.
C. giảm dần theo thời gian.
D. tăng hoặc giảm đều đặn theo thời gian.
Đáp án A
Khi số đường sức từ qua tiết diện cuộn đang tăng mà chuyển sang giảm (hoặc ngược lại) thì dòng điện cảm ứng trong cuộn dây đảo chiều
Câu 3: Hiện tượng nào sau đây không liên quan đến hiện tượng cảm ứng điện từ ?
A. Dòng điện xuất hiện trong dây dẫn kín khi cuộn dây chuyển động trong từ trường
B. Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây khi nối hai đầu cuộn dây với đinamô xe đạp đang quay
C. Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây nếu nối hai đầu cuộn dây vào hai cực của bình acquy .
D. Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây nếu bên cạnh đó có một dòng điện khác đang thay đổi
Đáp án C
Khi nối cuộn dây với hai cực ắc quy thì đây chỉ đơn thuần là truyền điện từ ắc quy sang cuộn dây, không phải hiện tượng cảm ứng từ,
Câu 4: Trường hợp nào dưới đây tạo ra dòng điện cảm ứng?
A. Ống dây và nam châm chuyển động tương đối với nhau.
B. Ống dây và nam châm chuyển động để khoảng cách giữa chúng không đổi
C. Ống dây và nam châm đặt gần nhau đứng yên
D. Ống dây và nam châm đặt xa nhau đứng yên
Đáp án A
Khi Ống dây và nam châm chuyển động tương đối với nhau thì số đường sức từ qua tiết diện cuộn dây thay đổi và sẽ xuất hiện dòng điện cảm ứng
Câu 5: Hai ống dây được bố trí như hình vẽ. Cuộn dây 1 được nối với điện kế G, cuộn 2 nối với nguồn. Trong những trường hợp nào sau đây kim điện kế G không bị lệch ?
A. Đưa ống dây 2 lại gần ống dây 1 (1).
B. Đưa ống dây 2 ra xa ống dây 1 (2).
C. Cả (1) và (2).
D. Để ống 1 và 2 đứng yên (3).
Đáp án D
Nếu để ống 1 và 2 đứng yên thì số đường sức từ qua tiết diện ống dây 2 không đổi. Như vậy trong ống 2 sẽ không xuất hiện dòng điện cảm ứng và kim điện kế G không dịch chuyển
Bài tập vận dụng
Câu 6 : Cho một nam châm thẳng và một ống dây kín. Làm thế nào để có dòng điện cảm ứng xuất hiện trong ống dây?
Để làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trong ống dây thì ta làm cho nam châm và ống dây chuyển động tương đối với nhau. Có thể là đưa nam châm ra xa rồi lại vào gần cuộn dây hoặc đặt nam châm gần cuộn dây rồi quay thanh nam châm.
Câu 7 : Làm cách nào để có thể đảo chiều dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín?
Để đảo chiều dòng điện cảm ứng trong cuộn dây kín thì ta phải làm cho số đường sức từ qua tiết diện cuộn dây luôn phiên tăng giảm. Đang tăng thì chuyển sang giảm hoặc ngược lại
Câu 8 : Thực hiện thí nghiệm với cuộn dây và nam châm điện đặt dọc theo trục của ống dây. Trường hợp nào KHÔNG thể xuất hiện dòng điện cảm ứng?
Trường hợp 1:
Giữ cố định thanh nam châm và cuộn dây
Trường hợp 2:
Quay thanh nam châm hoặc cuộn dây quanh trục PQ (hình vẽ)
Cả hai trường hợp này số đường sức từ qua tiết diện cuộn dây không đổi nên sẽ không có dòng điện cảm ứng
Câu 9 : Đặt một khung dây kín hình chữ nhật ABCD trong từ trường đều như hình vẽ. Nếu từ từ bóp méo khung dây thì có xuất hiện dòng điện cảm ứng không? Vì sao?
Có xuất hiện dòng điện cảm ứng
Vì khi bóp méo khung dây thì tiết diện khung dây thay đổi dẫn đến số đường sức từ qua tiết diện khung dây cũng thay đổi và xuất hiện dòng điện cảm ứng
Câu 10 : Vì sao khi đạp xe làm quay núm của dinamo xe đạp, thì có thể làm sáng đèn xe đạp?
Khi núm của dinamo xe đạp quay thì nam châm trong dinamo sẽ quay theo, làm số đường sức từ xuyên qua cuộn dây của dinamo biến thiên, trong mạch điện kín nối liền cuộn dây với đèn của xe đạp xuất hiện dòng điện cảm ứng và đèn được thắp sáng.