Phương pháp giải bài tập về kính lúp cực hay
Phương pháp giải bài tập về kính lúp cực hay
Với Phương pháp giải bài tập về kính lúp cực hay Vật Lí lớp 9 gồm đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa và bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Vật Lí 9.
Phương pháp giải:
Học sinh cần nắm được kiến thức về kính lúp, công thức thấu kính (thấu kính hội tụ)
1. Kính lúp.
- Kính lúp là thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn. Người ta dùng kính lúp để quan sát các vật nhỏ.
- Mỗi kính lúp có độ bội giác (kí hiệu G) được ghi trên vành kính bằng các con số như 2x, 3x, 5x … kính lúp có độ bội giác càng lớn thì quan sát ảnh càng lớn.
- Giữa độ bội giác và tiêu cự f (đo bằng cm) có hệ thức: 
- Vật cần quan sát phải đặt trong khoảng tiêu cự của kính. Mắt nhìn thấy ảnh ảo cùng chiều lớn hơn vật.
2. Công thức thấu kính hội tụ (trường hợp ảnh ảo)
- Ảnh ảo
Ví dụ minh họa
Ví dụ 1 Thấu kính có tiêu cự nào sau đây có thể dùng làm kính lúp?
A. 25cm
B. 15cm
C. 35cm
D. 30cm
Hướng dẫn giải:
Đáp án: B
Số bội giác nhỏ nhất của kính lúp là 1,5x. Nên tiêu cự của kính lúp phải nhỏ hơn 16,7cm.
Ví dụ 2 Ảnh quan sát được khi dùng kính lúp đúng cách là ảnh có tính chất gì?
Hướng dẫn giải:
Dùng kính lúp đúng cách là vật cần quan sát được đặt trong khoảng tiêu cự của kính lúp. Khi đó ảnh qua kính lúp là ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật.
Ví dụ 3 Một kính lúp có ghi 4x. Một kính lúp khác có tiêu cự 10cm. Hỏi nên dùng kính nào quan sát vật nhỏ thì rõ hơn?
Hướng dẫn giải:
Số bội giác của kính lúp thứ 2 là:
Số bội giác của kính lúp thứ nhất (4x) lớn hơn, nên khi dùng kính lúp này để quan sát vật nhỏ thì sẽ rõ hơn.
Bài tập trắc nghiệm tự luyện
Câu 1. Kính lúp dùng để quan sát các vật nào dưới đây?
A. Ngôi sao.
B. Xem phim.
C. Vi khuẩn.
D. Con kiến.
Đáp án: D
Kính lúp được sử dụng để quan sát các vật có kích thước nhỏ. Ngôi sao là vật có kích thước rất lớn. Vi khuẩn là vật có kích thước siêu nhỏ. Xem phim cũng không sử dụng kính lúp được.
Câu 2. Thấu kính hội tụ có tiêu cự nào sau đây không thể dùng làm kính lúp?
A. 25cm
B. 14cm
C. 3cm
D. 9cm
Đáp án: A
Tiêu cự của kính lúp phải nhỏ hơn 25cm. Nên thấu kính hội tụ có tiêu cự 25cm không dùng để làm kính lúp được.
Câu 3. Trong các kính lúp sau, kính lúp nào khi dùng để quan sát một vật sẽ cho ảnh lớn nhất?
A. Kính lúp có số bội giác G = 5.
B. Kính lúp có số bội giác G = 1,5.
C. Kính lúp có số bội giác G = 6.
D. Kính lúp có số bội giác G = 4.
Đáp án: C
Dùng kính lúp có số bội giác càng lớn để quan sát thì ta thấy ảnh càng lớn. Vì vậy khi dùng kính lúp có G = 6 ta sẽ thấy ảnh lớn nhất.
Câu 4. An mua một chiếc kính lúp. An thấy trên vành của kính lúp có ghi 4x. Tiêu cự của kính lúp này là:
A. 4cm
B. 0,4cm
C. 100cm
D. 6,25cm
Đáp án: D
Tiêu cự của kính lúp là:
Câu 5. Một kính lúp trên vành có ghi 2x. Vật A cao 0,2cm. Người ta dùng kính lúp để quan sát vật A. Biết khi quan sát thì vật cách kính lúp 5cm. Ảnh cách thấu kính:
A. 6,7cm
B. 3,3cm
C. 8,3cm
D. 10,2cm
Đáp án: C
Tiêu cự của kính lúp là:
Kính lúp là một thấu kính hội tụ nên ta áp dụng công thức thấu kính hội tụ với trường hợp ảnh ảo
Câu 6. Trên vành của một chiếc kính lúp có ghi G = 3x. Vật nhỏ S có chiều cao là 0,4cm được đặt trước kính lúp. Để quan sát vật nhỏ này bằng kính lúp thì khoảng cách từ vật đến kính lúp phải thỏa mãn điều kiện gì?
Tiêu cự của kính lúp là:
Quan sát một vật bằng kính lúp đúng cách là vật đó phải được đặt trong khoảng tiêu cự của kính lúp.
Vì vậy khoảng cách từ vật đến kính lúp phải nhỏ hơn 8,3cm
Câu 7. Trên vành của một chiếc kính lúp có ghi G = 5x. Vật nhỏ S có chiều cao là 0,4cm được đặt trước kính lúp và cách kính lúp 3cm. Ảnh của S qua kính lúp cách S bao nhiêu xen ti mét?
Tiêu cự của kính lúp là:
Vì d < f nên ảnh này là ảnh ảo, nằm cùng phía với vật so với kính lúp
Áp dụng công thức thấu kính hội tụ với ảnh ảo
=> d' = 7,5 cm
=> Khoảng cách từ ảnh đến vật là: 7,5 – 3 = 4,5 (cm)
Đs: 4,5 cm
Câu 8. Một vật sáng dạng đoạn thẳng cao 0,3cm được đặt vuông góc với trục chính của một kính lúp và cách kính lúp 8cm. Biết kính lúp có độ bội giác G = 2x. Vẽ ảnh của vật qua kính lúp và tính chiều cao của ảnh đó.
Tiêu cự của kính lúp là:
Vì d < f nên ảnh này là ảnh ảo, nằm cùng phía với vật so với kính lúp.
Vẽ hình
Áp dụng công thức thấu kính ta có
=> d' = 22,2 cm
=> Hệ số phóng đại của ảnh là: 
=> Kích thước của ảnh là: 0,3 . 2,8 = 0,84 (cm)
Câu 9. Dùng kính lúp có số bội giác G=2,5x để quan sát một vật nhỏ cao 2mm. Muốn có ảnh ảo cao 8 mm thì phải đặt vật cách kính bao nhiêu? Lúc đó ảnh cách kính bao?
Tiêu cự của kính lúp là:
Để ảnh của vật 10mm thì hệ số phóng đại của ảnh phải là k = 4.
Kính lúp là thấu kính hội tụ có tiêu cự 10cm. Áp dụng công thức thấu kính cho trường hợp ảnh ảo ta có
Khoảng cách từ ảnh đến kính lúp là: 7,5.4 = 30cm
Vậy kính lúp đặt cách vật 7,5cm, và cách ảnh 30cm
Câu 10. Một người có điểm cực cận cách mắt 25cm. Người này quan sát một vật nhỏ qua kính lúp có độ bội giác G=5x. Mắt đặt cách kính 10cm. Phải đặt vật trong khoảng nào trước kính để người này có thể quan sát được vật đúng cách?
Tiêu cự của kính lúp là:
Kính lúp là thấu kính hội tụ. Người này quan sát bằng kính lúp đúng cách tức là phải đặt vật trong khoảng tiêu cự. Và để người này quan sát được ảnh thì ảnh phải cách mắt ít nhất 25cm. Do mắt cách kính lúp 10cm nên ảnh phải cách kính lúp ít nhất 15cm.
Áp dụng công thức thấu kính cho trường hợp ảnh ảo ta có
Do d’ > 15cm 
=> d > 3,75 (cm)
Vậy vật phải đặt cách kính lúp từ 3,75cm đến 5cm