Lý thuyết KHTN 7 Cánh diều Bài 23: Trao đổi khí ở sinh vật
Haylamdo biên soạn và sưu tầm tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 7 Bài 23: Trao đổi khí ở sinh vật sách Cánh diều hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn KHTN 7.
Lý thuyết KHTN 7 Cánh diều Bài 23: Trao đổi khí ở sinh vật
Chỉ từ 150k mua trọn bộ lý thuyết KHTN 7 Cánh diều (cả năm) bản word trình bày đẹp mắt, dễ dàng chỉnh sửa:
- B1: gửi phí vào tk:
0711000255837- NGUYEN THANH TUYEN - Ngân hàng Vietcombank (QR) - B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận giáo án
I. KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI KHÍ Ở SINH VẬT
- Khái niệm: Trao đổi khí là sự trao đổi các chất ở thể khí giữa cơ thể và môi trường.
+ Khi hô hấp, động vật và thực vật thu nhận khí oxygen và thải ra khí carbon dioxide.
+ Khi quang hợp, thực vật thu nhận khí carbon dioxide và thải ra khí oxygen.
- Cơ chế trao đổi khí:
+ Sự trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường tuân theo cơ chế khuếch tán. Đó là sự di chuyển của các phân tử khí từ vùng có nồng độ phân tử khí cao sang vùng có nồng độ phân tử khí thấp hơn.
Mối quan hệ giữa trao đổi khí và hô hấp tế bào
+ Trao đổi khí được thực hiện thông qua bề mặt trao đổi khí: Trao đổi khí diễn ra nhanh khi diện tích khuếch tán lớn. Do đó, các bề mặt trao đổi khí có xu hướng rộng và mỏng.
II. TRAO ĐỔI KHÍ Ở THỰC VẬT
1. Cấu tạo và chức năng của khí khổng
a. Cấu tạo
- Vị trí: Ở đa số các cây hai lá mầm, khí khổng phân bố nhiều ở lớp biểu bì mặt dưới lá. Ở cây một lá mầm, khí khổng nằm ở cả biểu bì trên và biểu bì dưới của lá.
- Số lượng: Số lượng khí khổng trên một đơn vị diện tích lá (mật độ khí khổng) thay đổi từng loài cây.
- Cấu tạo:
+ Khí khổng có hai tế bào hình hạt đậu, xếp úp vào nhau tạo nên khe khí khổng.
+ Tế bào hình hạt đậu có thành trong dày và thành ngoài mỏng.
+ Mỗi tế bào hình hạt đậu chứa nhiều lục lạp, có vai trò đóng, mở khe khí khổng.
Cấu tạo của khí khổng
b. Chức năng
- Khí khổng là bộ phận thực hiện quá trình trao đổi khí và thoát hơi nước chủ yếu của cây.
Sự trao đổi khí qua khí khổng mở trong quang hợp ở lá cây
- Khí khổng điều tiết quá trình trao đổi khí và thoát hơi nước thông qua hoạt động đóng mở của khí khổng:
+ Khi tế bào hạt đậu hút nước, không bào lớn lên, thành mỏng của tế bào hình hạt đậu căng ra nên thành dày cong theo làm khí khổng mở rộng → tạo điều kiện cho sự trao đổi khí và thoát hơi nước diễn ra.
+ Khi tế bào hạt đậu mất nước, không bào nhỏ đi, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng làm khí khổng đóng lại, khí khổng không đóng lại hoàn toàn → sự trao đổi khí và thoát hơi nước diễn ra hạn chế.
a – Khí khổng mở; b – Khí khổng đóng
2. Quá trình trao đổi khí qua khí khổng ở lá cây
- Quá trình trao đổi khí ở thực vật diễn ra cả ban ngày lẫn ban đêm:
Trao đổi khí qua khí khổng của lá cây
+ Trong quang hợp, khí carbon dioxide khuếch tán từ ngoài môi trường qua khí khổng vào lá, khí oxygen khuếch tán từ trong lá qua khí khổng ra môi trường. Cây quang hợp khi có ánh sáng.
+ Trong hô hấp, khí oxygen đi vào và carbon dioxide đi ra khỏi lá qua khí khổng. Cây hô hấp suốt ngày đêm.
- Các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp (ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm,…) sẽ ảnh hưởng đến sự đóng mở của khí khổng dẫn tới sẽ ảnh hưởng đến tốc độ trao đổi khí giữa thực vật với môi trường.
III. TRAO ĐỔI KHÍ Ở ĐỘNG VẬT
1. Hệ hô hấp ở động vật
- Ở động vật có nhiều hình thức hô hấp như trao đổi khí qua ống khí, mang, da, phổi,…
Các hình thức trao đổi khí ở động vật
2. Quá trình trao đổi khí ở động vật
a. Vai trò của quá trình trao đổi khí ở động vật
- Cơ thể động vật trao đổi khí với môi trường đảm bảo cho các tế bào, mô và các cơ quan được cung cấp đầy đủ oxygen và thải carbon dioxide (chất thải) ra ngoài một cách hiệu quả.
b. Quá trình trao đổi khí ở người
- Ở người, trao đổi khí oxygen và carbon dioxide giữa cơ thể với môi trường thông qua hệ hô hấp.
- Đường dẫn khí ở người: mũi → họng → thanh quản → khí quản → phế quản → hai lá phổi.
- Hoạt động trao đổi khí:
+ Khi ta hít vào, oxygen cùng các khí khác có trong không khí được đưa vào phổi đến tận phế nang (bề mặt trao đổi khí). Tại phế nang xảy ra quá trình trao đổi khí giữa phế nang và mạch máu. Khí oxygen đi vào máu và được vận chuyển đến các tế bào.
+ Khí carbon dioxide từ máu về phế nang và được thải ra ngoài môi trường cùng các khí khác qua động tác thở ra.
Quá trình trao đổi khí ở người
