Soạn bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ) ngắn gọn - Soạn văn lớp 12

Soạn bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ) ngắn nhất năm 2023

Với Soạn bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ) ngắn gọn nhất Ngữ văn lớp 12 năm 2023 mới sẽ giúp các bạn học sinh dễ dàng soạn văn lớp 12. Ngoài ra, bản soạn văn lớp 12 này còn giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm để giúp bạn nắm vững được kiến thức văn bản trước khi đến lớp.

A. Soạn bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ) (ngắn nhất)

Câu 1 (trang 153 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

Qua đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt, các hàm ý mà tác giả muốn gửi gắm:

   - Những nỗi dằn vặt, trăn trở của nhân vật hồn Trương Ba về cuộc sống ngang trái của mình.

   - Những lí lẽ cám dỗ của nhân vật xác hàng thịt.

   - Hình ảnh của Trương Ba và xác hàng thịt tác giả muốn để lại một ý nghĩa giáo dục sâu sắc không nên hoán đổi thể xác và trú ngụ vào những nơi không phải của mình.

   - Ý nghĩa triết lí của vở kịch: sự thống nhất giữa tư tưởng và hình thức.

Câu 2 (trang 153 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

* Nguyên nhân khiến cho người thân của Trương Ba và cả Trương Ba rơi vào bất ổn và phải chịu nhiều đau khổ: Tâm hồn Trương Ba (nhân hậu, cao khiết, ngay thẳng, có nhiều thú vui tao nhã, có học thức, chơi cờ...) nhưng phải trú nhờ thể xác của hàng thịt (thô thiển, ham muốn tầm thường, dung tục).

⇒ Mọi người xung quanh không ai thừa nhận ông.

* Thái độ của Trương Ba: hụt hẫng, cô đơn. Ông bị mọi người xa lánh, sự tồn tại của ông vì thế cũng trở ên vô nghĩa, nặng nề, bức bối.

Câu 3 (trang 154 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

* Trương Ba trách Đế Thích, người đem lại cho mình sự sống: “Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết” là hoàn toàn đúng bởi việc Trương Ba sống dựa vào xác hàng thịt đã khiến hồn ông trở thành nô lệ cho thân xác và không được sống thật với con người mình.

* Màn đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích nói lên ý nghĩa:

   - Con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi.

   - Sống thực sự cho ra cho con người không thể dễ dàng, đơn giản. Khi sống nhờ, sống chắp vá, không được là mình thì cuộc sống trở nên vô nghĩa.

Câu 4 (trang 154 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

Trương Ba từ chối vì:

   - Ông không chấp nhận cách sống giả tạo “không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được”, sống mà không được là chính mình, cuộc sống mà “khổ hơn là cái chết”.

   - Quyết định của hồn Trương Ba thể hiện một tính cách quyết đoán, mạnh mẽ và cả một lòng tự trọng, nhân hậu, giàu tình yêu thương.

Câu 5 (trang 154 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

Kết thúc vở kịch, nhân vật hồn Trương Ba chấp nhận cái chết, dù là cái chết oan ức. Đoạn kết của đoạn trích làm bừng sáng nhân cách, tự trọng, lòng yêu thương của Trương Ba

⇒ Gửi gắm thông điệp:

   - Thông điệp về sự chiến thắng của cái thiện, cái đẹp và sự sống đích thực.

   - Một trong những điều quý giá nhất của mỗi người là được sống là mình, sống trọn vẹn với những giá trị mà mình có và theo đuổi. Cuộc sống thật sự có ý nghĩa khi con người được sống trong sự hài hòa giữa thể xác và linh hồn, con người phải biết đấu tranh để hoàn thiện nhân cách, vươn tới giá trị cao quý.

Luyện tập

Gợi ý:

Giả định Đế Thích cho Trương Ba được sống trong xác hàng thịt hoặc hồn Trương Ba nhập vào cu Tị và Trương Ba đồng ý. Cuộc sống của Trương Ba sẽ vô cùng giắc rối, khổ sở.

B. Giới thiệu sơ lược về tác giả

- Lưu Quang Vũ (1948-1988)

- Quê quán: Quê gốc ở Đà Nẵng, sinh ra tại Phú Thọ

- Quá trình hoạt động văn học, kháng chiến:

- Từ năm 1965 đến năm 1970, ông vào bộ đội, phục vụ trong quân chủng Phòng không – Không quân.

- Từ năm 1970 đến năm 1978, ông xuất ngũ và làm đủ mọi nghề để mưu sinh, như làm hợp đồng cầu đường, vẽ pa-nô, áp-phích,…

- Từ năm 1978 đến năm 1988, ông là biên tập viên tạp chí Sân khấu và bắt đầu sáng tác kịch nói, với vở kịch đầu tay “Sống mãi tuổi 17”

- Lưu Quang Vũ là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, sáng tác truyện ngắn, vẽ tranh…nhưng thành công nhất là kịch. Ông không chỉ là một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch trường những năm 80 của thế kỉ XX mà còn được coi là một trong số những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại- Phong cách nghệ thuật: …..

- Tác phẩm chính:

+ Kịch: “Sống mãi tuổi 17”, “Lời nói dối cuối cùng”, “Nàng Xi-ta”, “Chết cho điều chưa có”, “Nếu anh không đốt lửa”, “Lời thề thứ 9”, “Khoảnh khắc và vô tận”, “Bệnh sĩ”, “Tôi và chúng ta”,…

+ Thơ: “Và anh tồn tại”, “Tiếng Việt”, “Vườn trong phố”, “Bầy ong trong đêm”,…

+ Tập tiểu luận: “Diễn viên và sân khấu”

C. Tìm hiểu tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt

- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

+ “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” viết năm 1981 nhưng đến năm 1984 mới ra mắt công chúng, là một trong số những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ, đã công diễn nhiều lần trên sân khấu trong và ngoài nước

+ Từ một cốt truyện dân gian, Lưu Quang Vũ đã xây dựng thành một vở kịch nói hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng, triết lí và nhân văn sâu sắc

- Đoạn trích thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch

- Thể loại: Kịch

- Phương thức biểu đạt: Tự sự

- Tóm tắt: Trương Ba rất giỏi đánh cờ. Nam Tào đã xoá tên ông trong sổ Trời. Sau đó, Nam Tào và Đế Thích đã cho hồn Trương Ba tái sinh nhập vào xác anh hàng thịt vừa mới chết. Từ đó, hồn Trương Ba trú ngụ trong xác hàng thịt, xác hàng thịt mang hồn Trương Ba. Cũng từ đó xảy ra bao chuyện lộn xộn. Lí trưởng sách nhiễu. Vợ hàng thịt đòi chồng. Vợ, con, cháu của Trương Ba cảm thấy chồng, cha, ông của mình sao mà xa lạ, vụng về và cục cằn. Bản thân Trương Ba có quá nhiều thay đổi: Nhiễm nhiều thói xấu, trở nên tha hoá, sống lạc lõng. Có nhiều lúc hồn Trương Ba và xác hàng thịt cãi nhau, nặng lời với nhau. Vợ Trương Ba chán ngán đòi bỏ đi. Cái Gái, cu Tị, hai đứa cháu đều ghét ông. Chị con dâu đau khổ nói với hồn Trương Ba về sự tan hoang, đổ vỡ của gia đình, "đau đớn thấy... mỗi ngày thầy một đổi khác dần, mất mát dần...". Hồn Trương Ba bải hoải bài hoài, thắp hương xin gặp Đế Thích. Gặp Đế Thích, hồn Trương Ba nói về thân phận cay đắng "sống nhờ" của mình và xin được chết cho thảnh thơi. Đế Thích hết lời khuyên giải, nhưng hồn Trương Ba vẫn không nghe. Vừa lúc đó, cái Gái chạy đến oà khóc, báo tin cu Tị con chị Lụa đã chết. Nam Tào, Bắc Đẩu báo tin Ngọc Hoàng đã tha cho Đế Thích cái tội nhập hồn Trương Ba vào xác hàng thịt và cho phép hồn Trương Ba được sống trong xác hàng thịt. Nhưng hồn Trương Ba xin được chết để cu Tị sống lại. Hồn Trương Ba an ủi, dặn dò vợ con rồi nhắm mắt qua đời.

- Bố cục:

+ Phần 1 (từ đầu đến “Vợ Trương Ba bước vào”): Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt

+ Phần 2 (tiếp đó đến “Không cần!”): Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và những người thân trong gia đình

+ Phần 3 (còn lại): Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba, Đế Thích và quyết định cuối cùng của hồn Trương Ba

- Ý nghĩa nhan đề: Nhan đề “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là một hình tượng nghệ thuật phản ánh một hiện thực cuộc sống con người khi bị rơi vào nghịch cảnh, phải sống giả tạo bên ngoài một đằng, bên trong một nẻo, không được sống đích thực là chính mình.

- Giá trị nội dung: Qua đoạn trích vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, Lưu Quang Vũ muốn gửi tới người đọc thông điệp: Được sống làm người quý giá thật, nhưng đưuọc sống đúng là mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi khi con người được sống tự nhiên với sự hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Con người phải luôn luôn biết dấu tranh với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.

- Giá trị nghệ thuật:

+ Xây dựng tình huống, xung đột kịch độc đáo, hấp dẫn

+ Đối thoại kịch đậm chất triết lí, giàu kịch tính, tạo nên chiều sâu ý nghĩa cho vở kịch

+ Hành động kịch của nhân vật phù hợp với tính cách, hoàn cảnh, góp phần thúc đẩy tình hống, xung đột kịch phát triển

+ Nghệ thuật độc thoại nội tâm giúp nhân vật bộc lộ tính cách và quan niệm về lẽ sống đúng đắn