Soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học ngắn gọn - Soạn văn lớp 12
Soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học ngắn nhất năm 2023
Với Soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học ngắn gọn nhất Ngữ văn lớp 12 năm 2023 mới sẽ giúp các bạn học sinh dễ dàng soạn văn lớp 12. Ngoài ra, bản soạn văn lớp 12 này còn giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm để giúp bạn nắm vững được kiến thức văn bản trước khi đến lớp.
A. Soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 183 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Quá trình văn học là diễn biến hình thành tồn tại, phát triển, thay đổi của văn học qua các thời kỳ lịch sử.
- Quá trình văn học luôn tuân theo những quy luật chung.
+ Thứ nhất: văn học gắn bó với đời sống, thời đại nào văn hoá ấy, những chuyển biến của lịch sử xã hội thường kéo theo những biến động trong lịch sử phát triển của văn học.
+ Thứ hai: văn học phát triển trong sự kế thừa và cách tân : văn học dân gian là cội nguồn của văn học viết, người sau kế thừa giá trị văn học của người trước và tạo nên giá trị mới.
+ Thứ ba: văn học một dân tộc tồn tại vận động trong sự bảo lưu và tiếp biến, là một dòng chảy của văn học thế giới
Câu 2 (trang 183 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Các đặc trưng cơ bản:
+ Văn học thời phục hưng ở châu Âu thế kỉ XV, XVI đề cao con người, giải phóng cá nhân chống lại tư tưởng khắc nghiệt thời Trung Cổ.
+ Chủ nghĩa cổ điển ở Pháp thế kỉ XVII coi văn học cổ địa là hình mẫu lí tưởng, luôn đề cao lí trí, sáng tạo theo các quy phạm chặt chẽ.
+ Chủ nghĩa lãng mạn đề cao những nguyên tắc chủ quan, lấy đề tài trong thế giới tưởng tượng của nhà văn, xây dựng hình tượng nhân vật sao cho phù hợp với lí trí và ước mơ của nhà văn.
+ Chủ nghĩa hiện thực phê phán thế kỉ XIX thiên về những nguyên tắc khách quan, chú ý chọn đề tài trong cuộc sống hiện thực, chủ trương “nhà văn là người thư kí trung thành của thời đại”, quan sát thực tế để sáng tạo các điển hình.
+ Chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa thế kỉ XX miêu tả cuộc sống trong quá trình phát triển cách mạng.
- Các trào lưu văn học hiện đại thế giới:
+ Chủ nghĩa siêu thực: ra đời 1942 ở Pháp với quan niệm thế giới trên hiện thực mới là mảnh đất sáng tạo của nghệ sĩ.
+ Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo trong văn học Mĩ la –tinh.
+ Chủ nghĩa hiện sinh ở Châu Âu.
- Các trào lưu văn học ở Việt Nam:
+ Trào lưu lãng mạn với phong trào Thơ mới.
+ Trào lưu hiện thực phê phán: trong các sáng tác của Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng, Nam Cao.
+ Trào lưu hiện thực xã hội chủ nghĩa: các tác phẩm Hồ Chí Minh, Tố Hữu
Câu 3 (trang 183 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Phong cách văn học là sự độc đáo, riêng biệt của các nghệ sĩ biểu hiện trong tác phẩm.
- Phong cách văn học nảy sinh do chính nhu cầu, đòi hỏi sự xuất hiện cái mới và nhu cầu của quá trình sáng tạo văn học
- Qúa trình văn học được đánh dấu bằng những nhà văn kiệt xuất với phong cách độc đáo của họ.
- Phong cách in dậm dấu ấn dân tộc và thời đại
Câu 4 (trang 183 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Những biểu hiện của phong cách văn học :
+ Giọng điệu riêng biệt, cách nhìn, cách cảm thụ có tính khám phá .
+ Sự sáng tạo các yếu tố thuộc nội dung tác phẩm
+ Hệ thống phương thức biểu hiện, các thủ pháp kỹ thuật mang dấu ấn riêng.
+ Thống nhất từ cốt lõi, nhưng có sự triển khai đa dạng đổi mới.
+ Có phẩm chất thẩm mỹ cao, giàu tính nghệ thuật.
Luyện tập
1. Nhận xét
- Đặc trưng văn học lãng mạn qua Chữ người tử tù - Nguyễn Tuân :
+ Tình huống gặp gỡ đầy éo le,oái ăm giữa người tử tù Huấn Cao với viên quản ngục.
+ Nguyễn Tuân xây dựng hình tượng Huấn Cao với lí tưởng của ông, nâng cao tầm vóc của con người.
- Đặc trưng văn học hiện thực phê phán qua Hạnh phúc của một tang gia (trích Số đỏ-Vũ Trọng Phụng):
+ Xoáy sâu vào hiện tại đồi bại, lố lăng, vô đạo đức của xã hội đương thời.
+ Mâu thuẫn trào phúng nằm ngay trong nhan đề, thể hiện sự mỉa mai, hài hướng và đau xót
2. Những nét chính về phong cách nghệ thuật của
- Tố Hữu
+ Nội dung thường viết về cách mạng nên đậm chất trữ tình, chính trị
+ Tính dân tộc được biểu hiện rõ rệt, sâu đậm
- Ngyễn Tuân
+ Khẳng định cái tôi độc đáo khác thường.
+ Tiếp cận thế giới ở phương diện văn hoá, thẩm mĩ, tiếp cận con người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ.
+ Nghệ thuật điêu luyện, thành công trong thể tùy bút, cách sử dụng ngôn từ
B. Kiến thức cơ bản
1. Quá trình văn học và các quy luật chung của quá trình văn học.
– Quá trình văn học là sự tồn tại, vận động và tiến hoá của văn học vừa phụ thuộc vào quá trình lịch sử xã hội vừa tuân theo những quy luật riêng.
Thứ nhất, quá trình văn học phản ánh sự vận động của văn học trong thời gian và trong không gian. Nói về thời gian, quá trình văn học cho thấy văn học đã phát triển qua nhiều thời kì và giai đoạn, trong đó, các thời kì lớn là cổ đại, trung đại, cận đại, hiện đại và đương đại ; trong từns; thời kì lại có các giai đoạn cụ thể, tuỳ tùng nền văn học mà có những cách phân chia khác nhau. Nói về không gian, quá trình văn học cho thấy văn học đã phát triển không giống nhau, không đồng đều ở các khu vục, lãnh thổ, quốc gia, dân tộc.
Thứ hai, khái niệm quá trình vặn học còn chỉ ra cả cấu trúc của bản thân văn học. Đó là một cấu trúc phức tạp vừa bao gồm toàn thể các tác phẩm văn học, mọi hình thức lưu giữ và truyền bá văn học, mọi thành tố của đời sống văn học, lại vừa chứa đựng tất cả những mối quan hệ đa chiều giữa các bộ phận văn học và giữa văn học với các loại hình nghệ thuật, các hình thái ý thức xã hội khác. Sự đổi thay của ý thức văn học, hình thức văn học, sự biến động trong tiếp nhận văn học cũng là những bộ phận không thể tách rời của quá trình văn học, thậm chí đây là những bộ phận cơ bản nhất. Thiếu chúng, người ta khó mà hình dung được bản chất của quá trình văn học.
– Các quy luật cơ bản của quá trình văn học :
+ Quy luật tiếp nhận tác động của đời sống xã hội : Là một bộ phận của lịch sử xã hội, quá trình văn học tất yếu phải chịu sự chi phối của những yếu tố, điều kiện đã làm nên hay thúc đẩy quá trình đó. Mọi hiện tượng của quá trình văn học đều có tiền đề trực tiếp hay gián tiếp trong đời sống văn hoá, xã hội và lịch sử.
+ Quy luật kế thừa và cách tân : Quá trình văn học chủ yếu là quá trình của sự sáng tạo ra những giá trị nghệ thuật mới. Những thành tựu văn học ra đời trước tạo ra điểm xuất phát cho những tìm tòi hướng tới các thành tựu mới và quá trình này là vô tận. Ở đây, giữa kế thừa và cách tân có mối quan hệ hết sức chặt chẽ.
+ Quy luật giao lưu : Văn học một dân tộc không thể phát triển nếu thiếu sự giao lưu với văn học của các dân tộc khác. Giao lưu càng rộng thì văn học càng có điều kiện phát triển. Nhưng văn học một dân tộc chỉ thực sự phát triển khi giữa các yếu tố nội sinh và ngoại lai có sự tương tác tích cực, khiến các yếu tố ngoại lai không làm triệt tiêu bản sắc vốn có của nền văn học dân tộc mà ngược lại làm cho bản sắc ấy thêm phong phú.
2. Phong cách văn học là khái niệm được dùng để chỉ tính độc đáo có ý nghĩa thẩm mĩ của một hiện tượng văn học. Cái gọi là hiện tượng văn học này bao gồm phạm vi rất rộng, từ nền văn học của một dân tộc, một thời đại, một trào lưu, một trường phái tới toàn bộ sáng tác của một nhà văn, thậm chí tới những tác phẩm văn học riêng lẻ,… Chính vì vậy, ta thường bắt gặp những cách nói : phong cách nghệ thuật của nhà văn, phong cách nghệ thuật của một tác phẩm văn học cụ thể.
