Soạn bài Kiểm tra thơ và truyện hiện đại (I) ngắn gọn - Soạn văn lớp 9

STT

Tên bài thơ

Tác giả

Năm sáng tác

Thể thơ

Đặc sắc nội dung, tư tưởng

Đặc sắc nghệ thuật

1

Đồng chí

Chính Hữu

1948

Tự do

Ca ngợi tình đồng chí cùng chung lí tưởng trong những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Tình đồng chí trở thành sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của anh bộ đội cụ Hồ.

Chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, tự nhiên, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu cảm.

Hình ảnh sáng tạo vừa hiện thực vừa lãng mạn: đầu súng trăng treo.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Phạm Tiến Duật

1969

Tự do

Tư thế hiên ngang, tinh thần chiến đấu bình tĩnh, dũng cảm, niềm vui lạc quan của những người lính lái xe trên những nẻo đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.

Tứ thơ độc đáo: Những chiếc xe không kính, giọng điệu tự nhiên, khoẻ khoắn, vui tếu có chút ngang tàng; lời thơ gắn với lời văn xuôi, lời nói thường ngày.

3

Đoàn thuyền đánh cá

Huy Cận

1958

Bảy chữ

Hình ảnh cuộc sống lao động rộn rã, tươi vui.

Nhiều hình ảnh đẹp, nên thơ, âm hưởng rộn ràng, khỏe khoắn. Liên tưởng, tượng tượng phong phú.

4

Bếp lửa

Bằng Việt

1963

Tự do

Cảm xúc chân thành của người cháu và hình ảnh người bà giàu tình thương và đức hi sinh.

Thể hiện cảm xúc thông qua hồi tưởng, miêu tả, tự sự và bình luận. Giọng thơ bồi hồi, cảm động.

5

Ánh trăng

Nguyễn Duy

1978

Năm chữ

Từ hình ảnh trăng trong thành phố, nhớ lại những năm tháng đã qua của cuộc đời người lính chiến đấu gắn bó với thiên nhiên, với ánh trăng, với đất nước thân yêu và bình dị, nhắc nhở thái độ sống tình nghĩa, thuỷ chung

Hình ảnh bình dị, tứ thơ bất ngờ mà hợp lí. (thình lình mất điện, mở cửa sổ, chợt gặp vầng trăng); giọng điệu chân tình, nhỏ nhẹ mà thấm sâu; kết bài gợi mở (cái giật mình không phải ngẫu nhiên)

6

Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

Nguyễn Khoa Điềm

1971

Thơ năm chữ

Tình yêu thương con và ước vọng của người mẹ dân tộc Tà –ôi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Hình ảnh độc đáo, giàu sức biểu tượng và biểu cảm. Giọng điệu ngọt ngào, trìu mến.

STT

Tên tác phẩm

Tác giả

Năm sáng tác

Tóm tắt nội dung

Đặc sắc nghệ thuật

1

Làng

(Trích truyện ngắn)

Kim Lân

1948

Truyện thể hiện tình yêu làng thống nhất với tình yêu nước và tinh thần kháng chiến của người nông dân.

Xây dựng tình huống tâm lí, đặc sắc, miêu tả sinh động diễn biến tâm trạng và ngôn ngữ bình dân.

Lặng lẽ Sa Pa

(trích truyện ngắn)

Nguyễn Thành Long

1970

Cuộc gặp gỡ tình cờ của ông hoạ sĩ, cô kĩ sư mới ra trường với người thanh niên làm việc một mình tại trạm khí tượng trên núi cao. Qua đó, ca ngợi những con người lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến tâm sức mình cho đất nước.

Xây dựng tình huống độc đáo, miêu tả nhân vật sinh động, kết hợp một cách nhuần nhuyễn yếu tố tự sự và trữ tình.

Chiếc lược ngà

(trích truyện ngắn)

Nguyễn Quang Sáng

1966

Truyện kể về cuộc gặp gỡ giữa hai cha con sau tám năm xa cách với nhiều éo le, trắc trở. Qua đó, ca ngợi tình cha con thắm thiết trong chiến tranh

Miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc, tình huống truyện bất ngờ.

Truyện

Tóm tắt cốt truyện

Tình huống chính

Chủ đề

Làng

Suốt mấy ngày, ông Hai luôn chột dạ, đau đớn, tủi hổ khi nghe tin làng mình theo giặc. Khi được tin cải chính, ông vui sướng như người đã chết đi được sống lại.

- Nỗi đau khổ của ông Hai khi đột ngột nghe tin làng Chợ Dầu của ông theo giặc.

- Niềm vui khôn xiết của ông Hai khi được nghe cải chính.

Ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước.

Lặng lẽ Sa Pa

Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa bốn người: ông họa sĩ già, cô kĩ sư mới tốt nghiệp, bác lái xe và anh thanh niên phụ trách trạm khí tượng trên núi Yên Sơn.

Xe dừng đột ngột khi vừa qua Sa Pa.

Khẳng định vẻ đẹp bình dị của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.

Chiếc lược ngà

Ông Sáu đi kháng chiến, khi trở lại thăm nhà thì con gái đã lên tám tuổi. Bé Thu không nhận ra cha. Khi em nahanj ra cha thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi. Vào khu căn cứ, nhớ lời con, ông Sáu đã làm được một chiếc lược bằng ngà voi để tặng con nhưng ông đã bị hi sinh trong một trận càn. Trước khi nhắm mắt, ông chỉ còn kịp nhờ một người bạn chuyển cây lược cho con.

- Bé Thu không nhận ra cha.

- Khi em nhận ra cha thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi. Vào khu căn cứ.

- Ông Sáu hi sinh.

Ca ngợi tình cảm sâu nặng của người con với người cha đi kháng chiến.

Hình ảnh người lính trong bài thơ “Đồng chí”

Hình ảnh người lính trong Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Vẻ đẹp bình dị mà cao cả của anh bộ đội Cụ Hồ xuất thân từ nông dân, bước vào đời lính với những gian lao khốn khó, nhưng vẫn sáng ngời tình đồng chí đồng đội sâu sắc.

Hình ảnh người lính với vẻ đẹp của những chàng trai có tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm, coi thường gian khổ hiểm nguy với tâm hồn sôi nổi trẻ trung, lạc quan yêu đời, tình đồng đội thắm thiết, ý chí chiến đấu mãnh liệt vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Đồng chí

Đoàn thuyền đánh cá

Ánh trăng

Hình ảnh chân thực, chi tiết sinh động, ngôn ngữ giản dị và cô đọng, giàu sức biểu cảm.

Lời thơ dõng dạc, điệu thơ như khúc hát say mê, hào hứng, phơi phới niềm vui của người lao động.

Kết hợp hài hòa giữa tự sự và trữ tình, giọng điệu tâm tình tha thiết, nhịp thơ khi trôi chảy nhịp nhàng, khi trầm lắng suy tư.