Giáo án bài Thánh Gióng - Giáo án Ngữ văn lớp 6

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Hướng dẫn cách đọc & yêu cầu HS đọc.

- HS chia sẻ ý kiến cá nhân:

? Nhân vật chính là ai? 

? Truyện có những sự việc chính nào? Em hãy kể tóm tắt lại câu chuyện dựa trên các sự việc chính đó?

? Giải thích nghĩa của từ “ tàn quân, núi Ninh Sóc, huyện Gia Bình, làng Cháy”?

? Văn bản thuộc thể loại truyện gì trong VHDG? (Thế nào là truyền thuyết; nêu một số yếu tố của truyền thuyết)

? Truyện sử dụng ngôi kể nào?

? Văn bản chia làm mấy phần? 

? Nội dung của từng phần? 

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: 

- Đọc văn bản

- HS chia sẻ ý kiến cá nhân (theo phần chuẩn bị ở nhà)

GV:

- GV nêu câu hỏi, bổ sung (nếu cần: Đọc diễn cảm, chú ý chi tiết kì lạ cần nhấn mạnh. Cách đọc và giọng điệu của mỗi đoạn:

+ Đoạn TG ra đời: Giọng ngạc nhiên, hồi hộp

+ Lời Gióng trả lời sứ giả: Giọng đĩnh đạc, trang nghiêm

+ Đoạn cả làng nuôi Gióng: Giọng háo hức, phấn khởi 

+ Gióng đánh giặc: Giọng khẩn trương mạnh mẽ, nhanh mạnh, gấp 

+ Gióng về trời: Giọng chậm, nhẹ, thanh thản, xa vời huyền thoại)

-  Đọc đoạn Gióng ra đời.

- Chỉnh cách đọc cho HS (nếu cần).

- Theo dõi, hỗ trợ HS trong hoạt động nhóm.

HS: 1, 2 kể → nhận xét

B3: Báo cáo, thảo luận

HS trả lời câu hỏi 

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức.

1. Đọc - tóm tắt và giải thích từ khó

a) Đọc - kể tóm tắt

- Nhận vật chính: Thánh Gióng

- Sự việc chính:

(1) Sự ra đời kì lạ

(2)Tiếng nói đầu tiên xin đi đánh giặc

(3) Gióng đòi roi sắt, ngựa sắt, giáp sắt

(4) Gióng vươn vải trở thành tráng sĩ

(5) Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc

(6) Gióng bay về trời

b) Giải thích từ khó/SGK

2. Tìm hiểu chung về văn bản

a. Thể loại

- Truyền thuyết; một số yếu tố của truyền thuyết/ SGK/Trang 5. 

- Truyền thuyết Thánh Gióng thuộc thể loại truyền thuyết thời đại Hùng Vương thời kì giữ nước.

- Sử dụng ngôi kể thứ 3.

b. Bố cục (4 phần)

- Phần 1: Từ đầu đến “…đặt đâu nằm đấy” (Sự ra đời  của  Thánh Gióng)

 - Phần 2: Tiếp đến“…cứu nước”(Sự lớn lên của Thánh Gióng)

- Phần 3: Tiếp đến“...bay lên trời” (Thánh Gióng đánh giặc và về trời)

- Phần 4: Còn lại  (các dấu tích còn lại

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: 

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Nêu câu hỏi và giao nhiệm vụ: (CH 1, 2/SGK/Trang 9)

? Nêu thời gian, địa điểm, hoàn cảnh diễn ra các sự việc trong câu truyện?

? Thánh Gióng đã ra đời kì lạ như thế nào?

? Sự ra đời kì lạ đó báo hiệu hiệu điều gì?

- Chia nhóm cặp đôi và giao nhiệm vụ:

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Làm việc cá nhân 2’ (đọc SGK, tìm chi tiết)

- Làm việc nhóm cặp 3’ (trao đổi, chia sẻ và thống nhất nội dung trả lời).

- Đại diện lên báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

GV: Hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS báo cáo, nhận xét, đánh giá. 

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS:

- Đại diệnlên báo cáo sản phẩm của nhóm mình.

- Nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của nhóm.

- Chốt kiến thức và chuyển dẫn sang mục sau.

Nhiệm vụ 2: 

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chia nhóm.

- Phát phiếu học tập số 1 & giao nhiệm vụ:

? Từ những chi tiết sau:

+ Tiếng nói đầu tiên  xin đi đánh giặc

+ Gióng đòi roi sắt, ngựa sắt, giáp sắt

+ Bà con dân làng góp gạo nuôi Gióng

? Chỉ ra ý nghĩa và nhận xét về nghệ thuật xây dựng các chi tiết đó?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: 

- 2 phút làm việc cá nhân

- 3 phút thảo luận cặp đôi và hoàn thành phiếu học tập.

GV: Dự kiến KK: câu hỏi số 2

- Tháo gỡ KK ở câu hỏi (2) bằng cách gợi dẫn .

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS báo cáo, chia sẻ.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS
 - Đại diện 1 nhóm lên trình bày sản phẩm.

- Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ làm việc và sản phẩm của các nhóm.

- Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau.

Nhiệm vụ 3: 

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chia nhóm.

- Phát phiếu học tập số 2 & giao nhiệm vụ:

? Từ những chi tiết sau:

+ Gióng vươn vai trở thành tráng sĩ

+ Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc

+ Giặc tan, Gióng cởi bỏ giáp sắt rồi bay về trời

? Chỉ ra ý nghĩa và nhận xét về nghệ thuật xây dựng các chi tiết đó?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: 

- 2 phút làm việc cá nhân

- 3 phút thảo luận cặp đôi và hoàn thành phiếu học tập.

GV: Dự kiến KK: Câu hỏi số 2

- Tháo gỡ KK ở câu hỏi (2) bằng cách đặt câu hỏi phụ gợi dẫn (nhận xét về nghệ thuật xây dựng các chi tiết đó?).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS báo cáo, chia sẻ.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS
 - Đại diện 1 nhóm lên trình bày sản phẩm.

- Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ làm việc và sản phẩm của các nhóm.

- Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau.

Nhiệm vụ 4: 

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

Hoạt động chung cả lớp

- Nêu câu hỏi và giao nhiệm vụ: (CH 6/SGK/Trang 9)

? Lời kể nào trong truyện Thánh Gióng hàm ý rằng câu chuyện đã thực sự xảy ra trong quá khứ? Nhận xét về ý nghĩa của lời kể đó?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: 

- Làm việc cá nhân

GV: Dự kiến KK: 

- Tháo gỡ KK ở câu hỏi (2) bằng cách gợi ý (Nhận xét về ý nghĩa của lời kể đó?)

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trình bày, chia sẻ.

- Hướng dẫn HS chia sẻ ý kiến cá nhân (nếu cần).

HS
 - Chia sẻ ý kiến cá nhân - theo dõi quan sát, nhận xét, bổ sung....

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ làm việc và sản phẩm của HS.

- Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau.

Nhiệm vụ 5: 

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chia nhóm lớp theo bàn

- Giao nhiệm vụ nhóm:

? Nêu những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản?

? Chủ đề? Nội dung chính của văn bản?

? Ý nghĩa của văn bản.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Suy nghĩ cá nhân 2’ và ghi ra giấy.

- Làm việc nhóm 5’ (trao đổi, chia sẻ và thống nhất câu trả lời).

GV hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

HS:

- Đại diện lên báo cáo, chia sẻ kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

GV:

- Yêu cầu HS nhận xét, đánh giá chéo giữa các nhóm.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm.

- Chuyển dẫn sang đề mục sau.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Sự ra đời của Gióng

- Thời gian: Đời Hùng Vương thứ 6.

- Địa điểm: Tại làng Gióng.

+ bà mẹ ướm vết chân lạ, về thụ thai.

+ mười hai tháng sau sinh một cậu bé ....

+ lên ba vẫn không biết nói, biết cười,  chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy.

→ Sự ra đời kì lạ, báo hiệu một con người phi thường

* Chi tiết: Tiếng nói đầu tiên  xin đi đánh giặc: 

→ Ca ngợi lòng yêu nước tiềm ẩn...

+     Nguyện vọng, ý thức tự nguyện đánh giặc cứu nước, yêu nước tạo khả năng kì lạ.

+ Sức mạnh tự cường và niềm tin chiến thắng.

* Chi tiết: Gióng đòi roi sắt, ngựa sắt, giáp sắt: 

→ Vũ khí hiện đại.

* Chi tiết: Bà con góp gạo nuôi Gióng: 

→ Tinh thần đoàn kết cộng đồng. Đánh giặc cứu nước là ý chí, sức mạnh toàn dân.

3. Thánh Gióng đánh giặc và bay về trời

* Chi tiết: Gióng vươn vai trở thành tráng sĩ: 

→ sự lớn dậy phi thường về thể lực của Gióng để đáp ứng yêu cầu cứu nước.

* Chi tiết: Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc: 

→ Gióng không chỉ đánh giặc bằng vũ khí hiện đại (sắt)     mà bằng cả vũ khí thô sơ, bằng cỏ cây, hoa lá của đất nước.

* Chi tiết: Giặc tan, Gióng cởi bỏ giáp sắt rồi bay về trời: 

→ Người anh hùng vô tư, trong sáng, không màng địa vị, công danh.

- Sự ra đi phi thường là ước muốn bất tử hoá Thánh Gióng.

4. Những dấu tích còn lại

- Đền thờ Phù Đổng Thiên Vương

+ Bụi tre đằng ngà

+ Ao hồ liên tiếp

+ Làng Cháy

→ Thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn về một người anh hùng đánh giặc cứu nước.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Chi tiết tưởng tượng kì ảo, khéo kết hợp huyền thoại và thực tế (cốt lõi sự thực lịch sử với những yếu tố hoang đường)

2. Nội dung – Ý nghĩa

* Nội dung: Truyện kể về công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm của người anh hùng Thánh Gióng, qua đó thể hiện ý thức tự cường của dân tộc ta.

* Ý nghĩa: Truyện ca ngợi người anh hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, anh dũng kiên cường của dân tộc ta.

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

- Hình thức hỏi – đáp - Thuyết trình sản phẩm.

- Phù hợp với mục tiêu, nội dung

- Hấp dẫn, sinh động

- Thu hút được sự tham gia tích cực của người học

- Sự đa dạng, đáp ứng các phong cách học khác nhau của người học

- Báo cáo thực hiện công việc.

- Phiếu học tập

- Hệ thống câu hỏi và bài tập

- Trao đổi, thảo luận