Câu hỏi bài Hai đứa trẻ chọn lọc - Ngữ văn lớp 11
Câu hỏi bài Hai đứa trẻ chọn lọc
Trọn bộ câu hỏi ôn tập về bài Hai đứa trẻ Ngữ văn lớp 11 chọn lọc, cực hay. Với bộ câu hỏi bài Hai đứa trẻ này, học sinh sẽ ôn tập, nắm vững kiến thức môn Ngữ văn 11 để đạt điểm cao trong các bài thi môn Ngữ văn 11.
Trả lời:
Không gian trong tác phẩm là khung cảnh nơi một phố huyện nghèo trước Cách mạng tháng Tám: vào buổi tan chợ, những tiếng trống thu không trên cái chòi của huyện nhỏ, từng tiếng một đã vang lên để gọi buổi chiều, nó hiện lên trong một không gian ở phố huyện… Đây là một không gian thực.
Ngoài ra, trong truyện còn đề cập đến không gian hồi tưởng của chị em Liên – đó là không gian cuộc sống gia đình Liên và An còn ở Hà Nội; và không gian mở tưởng – nơi Hà Nội xa xăm, tấp nập, sáng rực, huyên náo và hạnh phúc.
Thời gian là một biểu chiều tàn, có tiếng trống thu không, ếch nhái kêu ran ngoài đồng; ở chợ mọi người đang chuẩn bị ra về sau buổi buôn bán. Tiếp theo đó là bóng tối của màn đêm bao phủ “một đêm tối tịch mịch”.
Cảnh vật lúc chiều tàn thật xác xơ, trên mặt đắt vương vãi những rác rải, lũ trẻ nhanh chóng nhặt nhạnh, bòn mót. Một không gian gợi cảm giác u buồn cho người đọc.
Trả lời:
• Cuộc sống của phố huyện vào buổi chiều thật tẻ nhạt, rất ngột ngạt, đơn điệu, tù túng, nhàm chán, vô vị và luôn bị cái nghèo đói đe dọa bất cứ lúc nào:
o Chị Tí ban ngày mò cua, bắt tép, tối đến dọn hàng nước chè tươi, thắp một ngọn đèn dầu leo lét. Hàng vắng khách, tuy chiều nào chị cũng dọn từ chập tối cho đến đêm, nhưng “chả kiếm được bao nhiêu”.
o Bác phở Siêu, tối nào cũng gánh phở ra bán nhưng ở cái phố huyện nghèo này, đây là một “thứ hàng xa xỉ” mấy người ăn.
o Bác Xẩm ngồi trên manh chiếu, cái thau để trước mặt, “góp chuyện bằng mấy tiếng đàn bầu, bần bật trong yên lặng”, “thằng con bò ra đất, ngoài manh chiếu, nghịch nhặt những rác bẩn vùi trong cát bên đường”.
o Bà cụ Thi điên lại nghiện rượu với tiếng cười khanh khách, ghê sợ, sau khi uống một hơi cạn cút rượu ti, “cụ lảo đảo đi lần vào bóng tối”.
Mỗi người, một cảnh đời, một nỗi bất hạnh, nhưng đều là những con người nhỏ bé, tội nghiệp, đáng thương. Cuộc sống của họ nghèo khổ họ vẫn bươn trải và kiếm từng đồng để có tiền bươn trải lo cho cuộc sống của mình.
Cuộc sống nghèo đói ở nơi đây đã thấy những không gian tẻ nhạt, hai chị em Liên và An vẫn đang leo lắt trong cái quán nhỏ của mình, mọi người thì đã ra về hết rồi. Cuộc sống ở phố huyện thật buồn khi không gian yên tĩnh trầm lặng nó đưa con người tới một cảm giác cô đơn và tuyệt vọng, mọi người mong có cái gì đó mới lạ sẽ diễn ra.
Trả lời:
An và Liên lặng lẽ quan sát những gì đang diễn ra ở phố huyện với cảm giác buồn mênh mang. Chúng xót xa, cảm thông chia sẻ với những kiếp người nhỏ nhoi, sống lay lắt trong bóng tối cơ cực, đói nghèo mà kì thực chính cuộc sống của chúng cũng buồn tẻ và vô vị như thế. Liên và An chắc cũng mơ màng nhận ra điều ấy, phải chăng chính vì thế mà đêm nào hai chị em cũng cố thức để đợi chuyến tàu muộn của đêm.
Sống ở nơi buồn bã, nghèo khó, một mặt họ rât yêu thiên nhiên, cảm thấy gắn bó thân thuộc trước những hình ảnh bình dị của quê hương “nghe mùi ẩm mốc của đất hòa lẫn với mùi cát bụi bốc lên khiến họ cảm thấy như mùi vị của quê hương”; nhưng mặt khác, họ lại cảm thấy cuộc sống ở đây thật buồn tẻ, nhàm chán, muốn hướng về một nơi mới tươi sáng hơn, đẹp đẽ hơn.
Trả lời:
• Có sống trong cảnh nhàm chán, tẻ nhạt nơi phố huyện, ta mới hiểu vì sao đêm nào Liên cũng cùng em thức để đợi đoàn tàu đi qua với “các toa đèn sáng trưng” và nhìn hút theo nó mãi... Bởi đó là thế giới của ao ước, dù chỉ là một ao ước nhỏ nhoi, dù chỉ như là một ảo ảnh. Nhưng như thế cũng đã là những phút giây bừng sáng hạnh phúc trong cả một ngày dài buồn chán, tẻ nhạt của hai đứa trẻ.
• Hình ảnh đoàn tàu tượng trưng cho một cuộc sống tươi sáng hiện ra, trước khi đoàn tàu đến cảnh vật hiện lên chỉ là những cảnh mờ nhạt, không gian yên tĩnh nhẹ nhàng. Hình ảnh đoàn tàu lóe sáng thêm những tia hy vọng mới cho hai chị em, điều này làm cho họ nhớ những quãng thời gian khi còn sống ở Hà Nội, chuyến tàu gợi cho họ những kí ức của tháng ngày êm đềm hạnh phúc trước đây – xem đó như là một niềm an ủi trong cuộc sống tù túng hiện tại.
• Và để rồi khi chuyến tàu qua, họ trở lại với cuộc sống thực tại nghèo khó, vô vị - cuộc sống mà “món phở của bác Siêu trở thành một món quà xa xỉ không bao giờ mua được”. Để rồi tối hôm sau, họ lại chờ đợi đoàn tàu cũng giống như chờ đợi một ước mơ – một ước mơ kéo dài, chập chờn chưa định hình hẳn.
Câu hỏi: Nêu nhận xét về nghệ thuật miêu tả và giọng văn của Thạch Lam trong truyện “Hai đứa trẻ”.
Trả lời:
Ông đã viết lên bài “Hai đứa trẻ” với những hình ảnh nội tâm sâu sắc, ở đây bài đã thể hiện những hình ảnh đẹp về một đoàn tàu và những tâm trạng thổn thức của hai chị em, tạo một không gian tươi sáng.
Giọng văn cảm xúc và nhẹ nhàng, điềm tĩnh, khách quan đã thu hút sự chú ý của người đọc. Lời văn bình bị nhưng luôn ẩn hiện một tình cảm xót thương đối với những con người nghèo khổ, phải sống quanh quẩn, lam lũ, tối tăm.
Nghệ thuật miêu tả rất tinh tế sự biến đổi của cảnh vật và diễn biến tâm trạng của nhân vật (nhất là nhân vật Liên). Cách miêu tả này góp phần quan trọng vào việc tạo nên không khí cho tác phẩm.
Câu hỏi: Qua truyện “Hai đứa trẻ” tác giả muốn phát biểu tư tưởng gì?
Trả lời:
Qua truyện ngắn tác giả muốn để lại niềm xót thương với những cảnh đời nghèo khổ, quanh quẩn một cuộc sống cơ cực ở nơi phố huyện nghèo trước cách mạng tháng Tám.
Đồng thời, tác giả muốn lay tỉnh ở những tâm hồn uể oải, đang lụi tắt, đốt lên trong lòng họ ngọn lửa của lòng khao khát được sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn, thoát khỏi cuộc đời tăm tối đang chôn vùi họ. Đó là ý nghĩa nhân văn sâu sắc của ngòi bút Thạch Lam khi ông trân trọng những ước mơ nhân bản của con người trong cảnh đời cũ trước Cách mạng.
Câu hỏi: Ý nghĩa biểu tượng của chuyến tàu đêm trong truyện “Hai đứa trẻ” là gì?
Trả lời:
Đoàn tàu từ Hà Nội hoàn toàn đối lập với cuộc sống mòn mỏi, tăm tối, nghèo nàn, quẩn quanh của người dân nơi phố huyện. Đoàn tàu như là nỗi háo hức luôn thường trực trong mỗi người, họ khao khát, mong mỏi có chút ánh sáng của thế giới khác mang lại làm sáng lên cuộc sống vốn tăm tối hàng ngày.
Hình ảnh chuyến tàu đêm thể hiện niềm tin, hy vọng, tươi sáng, về cuộc sống của người dân nơi phố huyện nghèo. Mỗi hình ảnh, chi tiết đều được miêu tả chân thực, chi tiết về hình ảnh đoàn tàu, hình ảnh đoàn tàu tươi sáng, nhộn nhịp, với nét miêu tả tinh tế, hình ảnh đoàn tàu phố huyện trở nên tươi sáng, nhộn nhịp hơn.
Câu hỏi: Chi tiết ánh sáng và bóng tối trong truyện “Hai đứa trẻ” mang những ý nghĩa gì?
Trả lời:
Bóng tối như một sinh vật đang hoạt động thâm nhập, luồn lách, bám sát vào cảnh vật, bao trùm, vây phủ lên tất cả phố huyện. Cả phố huyện chìm vào màn đêm tịch mịch.
Ánh sáng chỉ là những hột sáng, chấm sáng, khe sáng, đốm sáng… ánh sáng yếu ớt, lụi tàn không đủ sức đẩy lùi bóng tối mà càng làm cho bóng tối dày đặc thêm.
Trên cái nền của bóng tối bủa vây, ánh sáng xuất hiện nhưng chỉ là thứ ánh sáng leo lét, yếu ớt. Nó càng làm cho không gian thêm tối tăm, mênh mông hơn. Bóng tối đã vượt qua ranh giới thiên nhiên mà thấm vào da thịt con người, nó đem theo nỗi buồn thấm thía vào tận sâu tâm hồn con người.
Câu hỏi: Ở truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, trong đêm tối, con người xuất hiện như thế nào?
Trả lời:
Tất cả con người nơi phố huyện nghèo được miêu tả với những đặc trưng riêng, mỗi người một nghề nhưng họ đều có chung một cái nghèo và ai cũng có một chút thoi thóp như thứ ánh sáng kia.
Con người thoáng hiện ra đơn điệu, nghèo khổ, lặng lẽ rồi chìm khuất vào bóng tối.
Câu hỏi: Tại sao nói truyện “Hai đứa trẻ” giống như một bài thơ trữ tình?
Trả lời:
“Hai đứa trẻ” là một truyên ngắn như một bài thơ trữ tình bởi cấu tứ, giọng điệu, ngôn ngữ của nó, giống như một bài thơ. Cấu tứ của truyện là cấu tứ vòng tròn xoay quanh hình ảnh bóng tối được lặp đi lập lại nhiều lần (không dưới ba mươi lần). Lặp đi lặp lại gián tiếp hay trực tiếp hình tượng bóng tối cũng chính là cách để tác giả bộc lộ chủ để tác phẩm qua cảm quan xót thương và tạo cho truyện có âm hưởng, cấu tứ như một bài thơ trữ tình.
Chất thơ còn được thể hiện ở ngữ điệu nhỏ nhẹ, man mác thú vị ở lời văn, ở những cảm xúc tinh tế của một tâm hồn dễ rung động. Truyện cứ trải dài ra như một tình ca buồn, lắng sâu thanh lọc hồn ta, chất nhạc thấm trong từng câu văn thấm thía. Một giọng văn bình dị mà tinh tế, đầy ưu ái. Có thể nói “Hai đứa trẻ” là một bài thơ trữ tình trọn vẹn của Thạch Lam .
Câu hỏi: Hãy nêu những nét đặc sắc của phong cách nghệ thuật Thạch Lam qua truyện “Hai đứa trẻ”.
Trả lời:
Truyện ngắn của Thạch Lam thường không có cốt truyện, đó là những dòng cảm xúc nhẹ nhàng, những rung động về cuộc sống của nhà văn,
Những trang viết vừa đậm đà yếu tố hiện thực, vừa phảng phất chất lãng mạn, thơ ca.
Tiêu biểu cho loại truyện tâm tình của Thạch Lam, thể hiện cái tình người chân chất, nhẹ nhàng, thấm sâu khắp truyện, tập trung tới thế giới nội tâm nhân vật, lối kể chuyện thủ thỉ như tâm sự với người đọc.
Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật trong khoảng thời gian từ khi hoàng hôn buông xuống đến khi đêm về kết hợp với không gian nghệ thuật hẹp nhưng cụ thể tác giả đã để cho các nhân vật của mình xuất hiện và bộc lộ mình
Ngôn ngữ đơn giản, súc tính, giàu tính tạo hình.
Câu hỏi: Giá trị nội dung trong “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam.
Trả lời:
• Giá trị hiện thực: Cuộc sống quẩn quanh, bế tắc của những kiếp người ngheo khổ như chị em Liên và An, của mẹ con chị Tí, của bác phở Siêu, của bà cụ Thi điên,...nơi phố huyện buồn tẻ. Cuộc sống của họ quanh đi quẩn lại cũng chỉ có bằng ấy con người, bằng ấy câu chuyện. Bóng tối bao trùm lên tất cả khiến cho chính họ cũng không biết cuộc sống, ánh sáng của họ đang ở đâu
• Giá trị nhân đạo
o Sự xót thương đối với những kiếp người nghèo đói, quẩn quanh, bế tắc
o Ca ngợi khát vọng về cuộc sống mới mẻ, đủ đầy qua hành động đợi chuyến tàu đêm của những gương mặt quen thuộc nơi phố huyện. Họ chờ đợi một ánh sáng rực rỡ, ánh sáng trưng của con tàu từ Hà Nội chứ không phải là thứ ánh sáng le lói, nhạt nhòa nơi phố huyện này
