Phương pháp giải Các dạng bài tập chương Nhóm Halogen - Hoá học lớp 10

---

Phương pháp giải Các dạng bài tập chương Nhóm Halogen

Với Phương pháp giải Các dạng bài tập chương Nhóm Halogen Hoá học lớp 10 tổng hợp các dạng bài tập, bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết với đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập Nhóm Halogen từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá học lớp 10.

• 7 dạng bài tập Halogen trong đề thi Đại học có lời giải
• Dạng 1: Bài tập về tính chất hóa học và phương pháp điều chế Halogen
• Dạng 2: Bài tập nhận biết, tách chất Nhóm Halogen
• Dạng 3: Hoàn thành phương trình hóa học về Halogen
• Dạng 4: Kim loại tác dụng với Halogen
• Dạng 5: Halogen tác dụng với muối của halogen yếu hơn
• Dạng 6: Muối halogen tác dụng với AgNO₃
• Dạng 7: Bài tập về nhóm Halogen
• Bài tập về Clo cực hay, có lời giải chi tiết
• Bài tập về Flo, Brom, Iot cực hay, có lời giải chi tiết
• Bài tập về Axit clohidric HCl cực hay, có lời giải chi tiết
• Bài tập về Hợp chất có oxi của clo cực hay, có lời giải chi tiết

Bài tập trắc nghiệm

• 45 bài tập trắc nghiệm chương Nhóm Halogen có đáp án
• Bài tập về Halogen trong đề thi đại học có đáp án
• 100 câu trắc nghiệm Nhóm Halogen có lời giải chi tiết (cơ bản)
• 100 câu trắc nghiệm Nhóm Halogen có lời giải chi tiết (nâng cao)

Bài tập về tính chất hóa học và phương pháp điều chế Halogen

A. Bài tập tự luận

Bài 1. Vì sao clo ẩm có tính tẩy trắng còn clo khô thì không?

Hướng dẫn:

Cl + H₂ O → HCl + HClO ( Axit hipoclorơ)

HClO có tính tẩy trắng

Bài 2. Viết 3 phương trình phản ứng chứng tỏ clo có tính oxi hóa, 2 phương trình phản ứng chứng tỏ clo có tính khử.

Hướng dẫn:

3 phương trình phản ứng chứng tỏ Clo có tính oxi hóa:

2Na + Cl₂ → 2NaCl

2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

H₂ + Cl₂ → 2HCl

2 phương trình phản ứng chứng tỏ Clo có tính khử:

Cl + H₂ O → HCl+ HClO ( Axit hipoclorơ)

Cl₂ + 2NaOH → NaCl + NaClO + H₂ O

Bài 3. a) Từ MnO₂ , HCl đặc, Fe hãy viết các phương trình phản ứng điều chế Cl₂ , FeCl₂ và FeCl₃ .

b) Từ muối ăn, nước và các thiết bị cần thiết, hãy viết các phương trình phản ứng điều chế Cl₂ , HCl và nước Javel .

Hướng dẫn:

a, MnO₂ + 4HCl → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂ O

Fe + HCl → FeCl₂ + H₂ ↑

FeCl₂ + 2Cl₂ → 2FeCl₃

b, 2NaCl + 2H₂ O → H₂ + 2NaOH + Cl₂

Cl₂ + H₂ → 2HCl

Cl₂ + NaOH → NaCl + NaClO + H₂

Bài 4. Viết 1 phương trình phản ứng chứng tỏ axit HCl có tính oxi hóa, 1 phương trình phản ứng chứng tỏ HCl có tính khử.

Hướng dẫn:

HCl có tính oxi hóa

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

HCl có tính khử

MnO₂ + 4HCl → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂ O

Bài 5. Viết 3 phương trình phản ứng điều chế sắt (III) clorua.

Hướng dẫn:

FeCl₂ + 2Cl₂ → 2FeCl₃

2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

Fe₂ O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂ O

Bài 6. Viết phương trình phản ứng xảy ra khi cho lần lượt các chất trong nhóm A {HCl, Cl₂ } tác dụng với lần lượt các chất trong nhóm B {Cu, AgNO₃ , NaOH, CaCO₃ }.

Hướng dẫn:

Với HCl:

Cu + HCl → không xảy ra

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + H₂ O

NaOH + HCl → NaCl + H₂ O

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ ↑ + H₂ O

Với Cl₂

Cu + Cl₂ → CuCl₂

AgNO₃ + Cl₂ → không xảy ra

2NaOH + Cl₂ → NaCl + NaClO + H₂ O

CaCO₃ + Cl₂ → không xảy ra

Bài 7. Axit HCl có thể tác dụng những chất nào sau đây? Viết phản ứng xảy ra: Al, Mg(OH) ₂ , Na₂ SO₄ , FeS, Fe₂ O₃ , Ag₂ SO₄ , K₂ O, CaCO₃ , Mg(NO₃ ) ₂ .

Hướng dẫn:

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

Mg(OH) ₂ + HCl → MgCl₂ + H₂ O

Na₂ SO₄ + HCl → không xảy ra

FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S↑

Fe₂ O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂ O

Ag₂ SO₄ + HCl → AgCl↓ + H₂ SO₄

K₂ O + HCl → KCl + H₂ O

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ ↑ + H₂ O

Mg(NO₃ ) ₂ + HCl → không xảy ra

Bài 9: Cho dãy các chất sau, chất nào có khả năng tác dụng được với axit HCl? Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra, ghi rõ điều kiện của phản ứng: Fe, FeCl₂ , FeO, Fe₂ O₃ , Fe₃ O₄ , KMnO₄ , Cu, AgNO₃ , H₂ SO₄ , Mg(OH) ₂ .

Hướng dẫn:

Các chất có thể tác dụng với axit HCl là: Fe, FeO, Fe₂ O₃ , Fe₃ O₄ , KMnO₄ , AgNO₃ , Mg(OH) ₂ .

PTHH:

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂ O

Fe₂ O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂ O

Fe₃ O₄ + 8HCl → FeCl₂ +2FeCl₃ + 4H₂ O

2KMnO₄ + 16HCl → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂ O

AgNO₃ + HCl → AgCl + HNO₃

Bài 10: Trong các hình vẽ mô tả cách thu khí clo sau đây, hình vẽ nào mô tả đúng cách thu khí clo trong phòng thí nghiệm? Giải thích?

Đáp án: Hình 1.

Giải thích

    - Do khí Cl₂ nặng hơn không khí nên người ta để ngửa bình (Cl₂ nặng hơn không khí sẽ nằm ở dưới nó đẩy không khí có chứa sẵn trong bình ra khỏi bình và chiếm chỗ).

    - Dùng bông có tẩm dung dịch NaOH để cho không khí đi ra ngoài và khi bình đầy khí Cl₂ thì Cl₂ sẽ bị giữ lại trong bình không thoát ra ngoài được do 1 phần nó pứ với NaOH và phần này bị mất đi gọi là hao phí trong quá trình điều chế.

    - Không sử dụng phương pháp đẩy nước do Cl tan trong nước.

Bài 11: Trong các hình vẽ sau, hình vẽ nào mô tả đúng nhất cách thu khí HCl trong phòng thí nghiệm?

Đáp án Hình 4 (HD: Do HCl nặng hơn không khí nên để ngửa ống nghiệm. HCl tan nhiều trong nước nên không sử dụng phương pháp đẩy nước.)

Bài 12: Hãy giải thích: Vì sao người ta có thể điều chế hiđro clorua (HCl), hiđro florua (HF) bằng cách cho H₂ SO₄ đặc tác dụng với muối clorua hoặc florua. Nhưng không thể áp dụng phương pháp này để điều chế hiđro bromua (HBr), hoặc hiđro iotua (HI) ?

Hướng dẫn:

Có thể điều chế HCl và HF bằng phản ứng :

2NaCl + H₂ SO₄ → Na₂ SO₄ + HCl

CaF₂ + H₂ SO₄ → CaSO₄ + 2HF

Nhưng không áp dụng phương pháp trên điều chế HBr và HI vì HBr và HI có tính khử mạnh có thể phản ứng ngay với H₂ SO₄ :

2HBr + H₂ SO₄ → Br₂ + SO₂ + 2H₂ O

8HI + H₂ SO₄ → 4 I₂ + H₂ S + 4H₂ O

Bài 13: Vì sao người ta có thể điều chế các halogen: Cl₂ , Br₂ , I₂ bằng cách cho hỗn hợp H₂ SO₄ đặc và MnO₂ tác dụng với muối clorua, bromua, iotua nhưng phương pháp này không thể áp dụng điều chế F₂ ? Bằng cách nào có thể điều chế được flo (F₂ ) ? Viết phương trình phản ứng điều chế Flo.

Hướng dẫn:

Do F có tính oxi hóa rất mạnh nên phương pháp duy nhất để diều chế F là dùng dòng điện để oxi hóa ion F^-trong florua nóng chảy (PP điện phân).

PTHH Điện phân hỗn hợp KF và HF:

2HF → H₂ + F₂

(KF)

Bài 14: Từ NaCl, MnO₂ , H₂ SO₄ đặc, Zn, H₂ O. Hãy viết phương trình hóa học để điều chế khí hiđroclorua và khí Clo bằng 2 cách khác nhau?

Hướng dẫn:

MnO₂ + 4HCl MnCl₂ + Cl₂ ↑ + 2H₂ O

2NaCl + 2H₂ O H₂ ↑ + 2NaOH + Cl₂ ↑

2NaCl_tt + H₂ SO₄ Na₂ SO₄ + 2HCl↑

H₂ + Cl₂ → 2HCl

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Trong tự nhiên, các halogen

A. chỉ tồn tại ở dạng đơn chất.

B. chỉ tồn tại ở dạng muối halogenua.

C. chỉ tồn tại ở dạng hợp chất.

D. tồn tại ở cả dạng đơn chất và hợp chất.

Lời giải:

Đáp án: C

Câu 2: Cho 4 đơn chất F₂ ; Cl₂ ; Br₂ ; I₂. Chất có nhiệt độ sôi cao nhất là :

A. F₂.        B. Cl₂.        C. Br₂.        D. I₂.

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 3: Halogen ở thể rắn (điều kiện thường), có tính thăng hoa là :

A. flo.        B. clo.        C. brom.        D. iot.

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 4: Hãy chỉ ra mệnh đề không chính xác :

A. Tất cả muối AgX (X là halogen) đều không tan trong nước.

B. Tất cả các hiđro halogenua đều tồn tại ở thể khí, ở điều kiện thường.

C. Tất cả các hiđro halogenua khi tan vào nước đều cho dung dịch axit.

D. Các halogen (từ F₂ đến I₂) tác dụng trực tiếp với hầu hết các kim loại.

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 5: Dãy nào được xếp đúng thứ tự tính axit và tính khử giảm dần ?

A. HCl, HBr, HI, HF.        B. HI, HBr, HCl, HF.

C. HCl, HI, HBr, HF.        D. HF, HCl, HBr, HI.

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 6: Sục Cl₂ vào nước, thu được nước clo màu vàng nhạt. Trong nước clo có chứa các chất là :

A. Cl₂, H₂O.        B. HCl, HClO.

C. HCl, HClO, H₂O.        D. Cl₂, HCl, HClO, H₂O.

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 7: Trong PTN, Cl₂ thường được điều chế theo phản ứng :

HCl đặc + KMnO₄ → KCl + MnCl₂ + Cl₂ + H₂O

Hệ số cân bằng của HCl là :

A. 4.        B. 8.        C. 10.        D. 16.

Lời giải:

Đáp án: D

16HCl đặc + 2KMnO₄ → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂O

Câu 8: Trong phòng thí nghiệm người ta thường điều chế clo bằng cách

A. điện phân nóng chảy NaCl.

B. điện phân dung dịch NaCl có màng ngăn.

C. phân huỷ khí HCl.

D. cho HCl đặc tác dụng với MnO₂ ; KMnO₄…

Lời giải:

Đáp án: D

16HCl đặc + 2KMnO₄ → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂O

4HCl + MnO₂ → Cl₂ + MnCl₂ + 2H₂O

Câu 9: Cho các phản ứng sau :

(a) 4HCl + PbO₂ → PbCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

(b) HCl + NH₄HCO₃ → NH₄Cl + CO₂ + H₂O

(c) 2HCl + 2HNO₃ → 2NO₂ + Cl₂ + 2H₂O

(d) 2HCl + Zn → ZnCl₂ + H₂

Số phản ứng trong đó HCl thể hiện tính khử là :

A. 2.       B. 4.       C. 1.        D. 3.

Lời giải:

Đáp án: A

Các phản ứng trong đó HCl thể hiện tính khử là : a, c

Câu 10: Dãy nào được xếp đúng thứ tự tính axit giảm dần và tính oxi hoá tăng dần ?

A. HClO, HClO₃, HClO₂, HClO₄.        B. HClO₄, HClO₃, HClO₂, HClO.

C. HClO, HClO₂, HClO₃, HClO₄.        D. HClO₄, HClO₂, HClO₃, HClO.

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 11: Clorua vôi, nước Gia-ven (Javel) và nước clo thể hiện tính oxi hóa là do

A. chứa ion ClO^-, gốc của axit có tính oxi hóa mạnh.

B. chứa ion Cl^-, gốc của axit clohiđric điện li mạnh.

C. đều là sản phẩm của chất oxi hóa mạnh Cl₂ với kiềm.

D. trong phân tử đều chứa cation của kim loại mạnh.

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 12: Phương pháp duy nhất để điều chế Flo là :

A. Cho dung dịch HF tác dụng với MnO₂.

B. Điện phân nóng chảy hỗn hợp NaF và NaCl.

C. Điện phân nóng chảy hỗn hợp KF và HF.

D. Cho Cl₂ tác dụng với NaF.

Lời giải:

Đáp án: C

Bài tập nhận biết, tách chất Nhóm Halogen

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

Dựa vào các tính chất đặc trưng của chúng

a/ Nhận biết một số anion ( ion âm)

b/ Nhận biết một số chất khí .

c/ Nhận biết một số chất khí .

*Với bài tập tách chất

a) Tách một chất ra khỏi hỗn hợp :

Dạng toán này chỉ cần tách riêng một chất ra khỏi hỗn hợp, loại bỏ các chất khác, ta có một trong hai cách giai sau :

- Cách 1: Dùng hóa chất phản ứng tác dụng lên các chất cần loại bỏ, còn chất cần tách riêng không tác dụng sau phản ứng được tách ra dễ dàng.

- Cách 2: Dùng hóa chất tác dụng với chất cần muốn tách riêng tạo ra phẩm mới. Sản phẩm dễ tách khỏi hỗn hợp và dễ tái tạo lại chất đầu.

b) Tách riêng các chất ra khỏi nhau :

Dạng toán này tách riêng các chất ra khỏi nhau không được bỏ chất nào. Để giải ta sử dụng đồng thời cách 1, cách 2 ở trên để giải.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1. Chỉ dùng một hóa chất, trình bày phương pháp nhận biết các dung dịch sau: KI, Zn(NO₃ ) ₂ , Na₂ CO₃ , AgNO₃ , BaCl₂

Hướng dẫn:

Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử:

Cho dung dịch HCl lần lượt vào các mẫu thử trên.

   - Mẫu thử tạo hiện tượng sùi bọt khí là Na₂CO₃

2HCl + Na₂ CO₃ → 2NaCl + CO₂ + H₂ O

   - Mẫu thử tọa kết tủa trắng là AgNO₃

AgNO₃ + HCl → AgCl↓+ HNO₃

Cho dung dịch AgNO₃ lần lượt vào hai mẫu thử còn lại

   - Mẫu thử nào kết tủa trắng là dung dịch BaCl₂

2AgNO₃ + BaCl₂ → 2AgCl↓ + Ba(NO₃ ) ₂

   - Mẫu thử tạo kết tủa vàng là dung dịch KI

AgNO₂ + KI → AgI ↓ _(vàng) + KNO₃

   - Mẫu thử không có hiện tượng gì là dung dịch Zn(NO₃ ) ₂

Ví dụ 2. Bằng phương pháp hóa học, hãy phân biệt các ung dịch đựng trong các lọ mất nhãn như sau: NaF, NaCl, NaBr, và NaI.

Hướng dẫn:

Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử:

Cho dung dịch AgNO₃ lần lượt vào các mẫu thử trên.Mẫu thử nào trong suốt là NaF. Vì AgF tan tốt.

   - Mẫu thử tạo kết tủa trắng là NaCl

AgNO₃ + NaCl → AgCl↓ + NaNO₃

   - Mẫu thử tạo kết tủa vàng nhạt là NaBr

AgNO₃ + NaBr → AgBr↓ + NaNO₃

   - Mẫu thử tọa kết tủa vàng đậm là NaI

AgNO₃ + NaI → AgI↓ + NaNO₃

Ví dụ 3: . Bằng phương pháp hóa học. Hãy nhận biết các dung dịch đựng trong các lọ mất nhãn: NaCl, NaBr, NaI, HCl, H₂ SO₄ , KOH

Hướng dẫn:

Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử:

Cho quỳ tím lần lượt vào các mẫu thử. Ta chia thành 3 nhóm hóa chất sau:

Nhóm I: Dung dịch làm quỳ tím hóa xanh: KOH

Nhóm II: Dung dịch làm quỳ tím hóa đỏ: HCl, H₂ SO₄ .

Nhóm III: Dung dịch không đổi màu quỳ tím: NaI, NaCl, NaBr

Cho dung dịch AgNO₃ lần lượt vào các mẫu thử ở nhóm (III)

   - Mẫu thử tạo kết tủa trắng là NaCl

AgNO₃ + NaCl → AgCl↓ + NaNO₃

   - Mẫu thử tạo kết tủa vàng nhạt là NaBr

AgNO₃ + NaBr → AgBr↓+ NaNO₃

   - Mẫu thử tọa kết tủa vàng đậm là NaI

AgNO₃ + NaI → AgI↓+ NaNO₃

Cho dung dịch AgNO₃ lần lượt vào các mẫu thử ở nhóm (II)

   - Mẫu thử nào kết tủa trắng là HCl

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

   - Còn lại là H₂ SO₄

Ví dụ 4: Không dùng thuốc thử nào khác, hãy nhận biết các dung dịch: MgCl₂ , NaOH, NH₄ Cl, BaCl₂ , H₂ SO₄

Hướng dẫn:

Ghi số thứ tự 1, 2, 3, 4, 5, trên 5 lọ dung dịch cần nhận biết. Rót dung dịch ở mỗi lọ vào lần lượt các ống nghiệm đã được đánh cùng số. Nhỏ 1 dung dịch vào mẫu thử của 4 dung dịch còn lại. Sau các lần thí nghiệm cho đến khi hoàn tất ta được kết quả sau đây:

Từ bảng kết quả nhận thấy:

   - Chất nào tác dụng với 4 chất kia tạo thành 1↓ + 1↑ là NaOH

   - Chất nào tạo thành khí với NaOH là NH₄ Cl; chất tọa thành kết tủa với NaOH và MgCl₂

   - Chất tác dụng với 4 chất khí tạo thành 1↓ mà khác MgCl₂ là BaCl₂ và chất tạo thành kết tủa với BaCl₂ là H₂ SO₄

Ví dụ 5. Brom có lẫn một ít tạp chất là clo. Làm thế nào để thu được brom tinh khiết . Viết phương trình hóa học.

Hướng dẫn:

Cho một ít NaBr vào hỗn hợp:

Cl₂ + 2NaBr → 2NaCl + Br₂

Chưng cất hỗn hợp để lấy Br

Ví dụ 6. Tinh chế N₂ trong hỗn hợp khí N₂ , CO₂ , H₂ S

Hướng dẫn:

Cho hỗn hợp khí sục qua dung dịch nước vôi trong có dư, chỉ có khí N₂ không tác dụng đi ra khỏi dung dịch, hai khí còn lại phản ứng với nước vôi theo phương trình phản ứng:

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ ↓ + H₂ O

H₂ S + Ca(OH) ₂ → CaS ↓ + 2H₂ O

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Có 4 chất bột màu trắng là vôi bột, bột gạo, bột thạch cao (CaSO₄.2H₂O) bột đá vôi (CaCO₃). Chỉ dùng chất nào dưới đây là nhận biết ngay được bột gạo ?

A. Dung dịch HCl.        B. Dung dịch H₂SO₄ loãng.

C. Dung dịch Br₂.        D. Dung dịch I₂.

Lời giải:

Đáp án: D

Cho Iot và dung dịch hồ tinh bột ⇒ dung dịch không màu chuyển thành màu xanh

Câu 2. Để phân biệt 4 dung dịch KCl, HCl, KNO₃, HNO₃ ta có thể dùng

A. Dung dịch AgNO₃.        B. Quỳ tím.

C. Quỳ tím và dung dịch AgNO₃.        D. Đá vôi.

Lời giải:

Đáp án: C

- Dùng quỳ tím nhận biết được 2 nhóm: HCl, HNO₃ (nhóm 1) làm quỳ chuyển đỏ và KCl, KNO₃ (nhóm 2) không làm quỳ chuyển màu.

- Cho dung dịch AgNO₃ lần lượt vào 2 ống nghiệm của mỗi nhóm ⇒ tạo kết tủa trắng là HCl (nhóm 1) và KCl (nhóm 2)

AgNO₃ + HCl → AgCl + HNO₃

AgNO₃ + KCl → AgCl + KNO₃

Câu 3. Có thể phân biệt 3 bình khí HCl, Cl₂, H₂ bằng thuốc thử

A. Dung dịch AgNO₃.        B. Quỳ tím ẩm.

C. Dung dịch phenolphtalein.        D. Không phân biệt được.

Lời giải:

Đáp án: B

HCl làm quỳ tím chuyển đỏ

Cl₂ làm mất màu quỳ tím

H₂ không làm quỳ tím chuyển màu

Câu 4. Chỉ dùng hóa chất nào sau đây để nhận biết các dung dịch: BaCl₂, Zn(NO₃)₂, Na₂CO₃, AgNO₃, HBr.

A. HCl        B. AgNO₃        C. Br₂        D. Không nhận biết được

Lời giải:

Đáp án: A

Chọn thuốc thử là dung dịch HCl.

Lần lượt nhỏ dung dịch HCl vào các mẫu thử đựng trong 5 ống nghiệm riêng biệt.

- Mẫu thử có sủi bọt khí là Na₂CO₃

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

- Mẫu thử tạo kết tủa trắng, ra ngoài ánh sáng hóa đen là AgNO₃

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

2AgCl → 2Ag + Cl₂

- Mẫu thử còn lại là BaCl₂, Zn(NO₃)₂, HBr không thấy hiện tượng

Dùng AgNO₃ vừa nhận biết để nhận ra ba mẫu thử còn lại

- Mẫu thử tạo kết tủa trắng là BaCl₂:

BaCl₂ + 2AgNO₃ → Ba(NO₃)₂ + 2AgCl↓

- Mẫu thử tạo kết tủa vàng nhạt là HBr

HBr + AgNO₃ → AgBr↓ + HNO₃

- Mẫu thử không hiện tượng là Zn(NO₃)₂

Câu 5. Brom có lẫn một ít tạp chất là clo. Một trong các hoá chất có thể loại bỏ clo ra khỏi hỗn hợp là :

A. KBr.        B. KCl.        C. H₂O.        D. NaOH.

Lời giải:

Đáp án: A

Cl₂ + KBr → Br₂ + KCl

Câu 6. Dùng thuốc thử thích hợp để nhận biết các dung dịch sau đây: KI, HCl, NaCl, H₂SO₄

Lời giải:

Đáp án:

- Dùng quỳ tím phân biệt được 2 nhóm: HCl, H₂SO₄ làm quỳ chuyển đỏ

KI và NaCl không làm đổi màu quỳ tím.

- Dùng dung dịch BaCl₂ phân biệt HCl và H₂SO₄: Sản phẩm tạo kết tủa trắng là H₂SO₄

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄ + 2HCl

- Dùng dung dịch AgNO₃ để phân biệt dung dịch KI và NaCl (AgI↓ màu vàng tươi; AgCl↓ màu trắng)

AgNO₃ + KI → AgI + KNO₃

AgNO₃ + NaCl → AgCl + KNO₃

Hoặc đốt: KI ngọn lửa màu tím; NaCl ngọn lửa màu vàng.

Câu 7. Có ba bình không ghi nhãn, mỗi bình đựng một trong các dung dịch NaCl, NaBr và NaI. Chỉ dùng hai thuốc thử (không dùng AgNO₃), làm thế nào để xác định dung dịch chứa trong mỗi bình ? Viết phương trình hóa học.

Lời giải:

Đáp án:

Dùng nước brom cho lần lượt vào ba dung dịch, nhận ra bình đựng dung dịch NaI nhờ chuyển màu nâu sẫm

Br₂ + 2NaI → 2NaBr + I₂

- Hai dung dịch còn lại là NaCl và NaBr thì dùng nước clo nhận ra dung dịch NaBr do dung dịch chuyển sang màu vàng.

Cl₂ + 2NaBr → 2NaCl + Br₂

Câu 8. Nhận biết các khí sau bằng phương pháp hóa học: Cl₂, O₂, HCl và SO₂

Lời giải:

Đáp án:

Cho quỳ tím ẩm vào bốn mẫu khí, khí nào không có hiện tượng là O₂, khí làm quỳ tím bạc màu là Cl₂; hai khí làm quỳ tím ẩm hóa đỏ là HCl và SO₂

- Dẫn hai khí còn lại qua dung dịch Br₂ có màu vàng nâu nhạt, dung dịch brom bị mất màu là khí SO₂, còn lại là HCl

SO₂ + Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

Câu 9. Tinh chế NaCl có lẫn NaBr, NaI, Na₂CO₃.

Lời giải:

Đáp án:

Hòa tan hỗn hợp vào nước tạo thành dung dịch hỗn hợp NaCl, NaBr, NaI, Na₂CO₃.

Thổi khí HCl vào chỉ có Na₂CO₃ phản ứng:

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

Thổi tiếp Cl₂ (có dư) vào:

2NaBr + Cl₂ → 2NaCl + Br₂

2NaI + Cl₂ → 2NaCl + I₂

Cô cạn dung dịch H₂O, Br₂, I₂ bay hơi hết còn lại NaCl nguyên chất.

Câu 10. Muối ăn bị lẫn tạp chất là Na₂SO₄, MgCl₂, CaCl₂ và CaSO₄. Hãy trình bày phương pháp hóa học để loại bỏ các tạp chất, thu được NaCl tinh khiết. Viết phương trình hóa học của các phản ứng.

Lời giải:

Đáp án:

Hơi HCl, H₂O

Các phương trình hóa học:

Na₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + 2NaCl

CaSO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + CaCl₂

MgCl₂ + Na₂CO₃ → MgCO₃↓ + 2NaCl

CaCl₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃↓ + 2NaCl

BaCl₂ + Na₂CO₃ → BaCO₃↓ + 2NaCl

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

Hoàn thành phương trình hóa học về Halogen

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

- Nắm vững các tính chất hóa học của các halogen và hợp chất của chúng

- Một số tính chất đặc trưng cần lưu ý:

+ Halogen là những phi kim điển hình. Đi từ flo đến iot, tính oxi hoá giảm dần. Các halogen đứng trước đẩy halogen đứng sau nó ra khỏi dung dịch muối halogen.

+ Flo có độ âm điện lớn nhất nên trong tất cả các hợp chất chỉ có số oxi hoá 1. Các nguyên tố halogen khác, ngoài số oxi hoá –1 còn có các số oxi hoá +1, +3, +5, +7.

+ Tính khử của HX: Tăng dần từ HF < HCl < HBr < HI.

+ Tính axit của dung dịch HX: Tính axit tăng dần từ HF < HCl < HBr < HI.

+ Tính axit của HXO₄ : Giảm dần từ HClO₄ > HBrO₄ > HIO₄.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1. Hoàn thành chuỗi phản ứng sau:

a) MnO₂ → Cl₂ → HCl → Cl₂ → CaCl₂ → Ca(OH) ₂ → Clorua vôi

b, KMnO₄ → Cl₂ → KCl → Cl₂ → axit hipoclorơ

→ NaClO → NaCl → Cl₂ → FeCl₃

Hướng dẫn:

a, MnO₂ + 4HCl → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂ O

H₂ + Cl₂ → 2HCl

2KMnO₄ + 16HCl → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂ O

Ca + Cl₂ → CaCl₂

CaCl₂ + NaOH → Ca(OH)₂ + NaCl

Cl₂ + Ca(OH) ₂ → CaOCl₂ + H₂O

b, 2KMnO₄ + 16HCl → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂ O

Cl₂ + 2K → 2 KCl

2KCl → 2K + Cl₂

Cl + H₂ O → HCl+ HClO

Cl₂ + 2NaOH → NaCl + NaClO + H₂ O

NaClO + 2HCl → Cl₂ + NaCl + H₂ O

2NaCl + 2H₂ O → H₂ + 2NaOH + Cl₂

2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

Ví dụ 2. Cân bằng các phản ứng oxi hóa – khử sau:

a) KMnO₄ + HCl → KCl + MnCl₂ + Cl₂ + H₂O

b) KClO₃ + HCl → KCl + Cl₂ + H₂O

c) KOH + Cl₂ → KCl + KClO₃ + H₂O

d) Cl₂ + SO₂ + H₂O → HCl + H₂SO₄

e) Fe₃O₄ + HCl → FeCl₂ + FeCl₃ + H₂O

f) CrO₃ + HCl → CrCl₃ + Cl₂ + H₂O

g) Cl₂ + Ca(OH) ₂ → CaCl₂ + Ca(OCl)₂ + H₂O

Hướng dẫn:

a, 2KMnO₄ + 16HCl → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂ O

b, KClO₃ + 6HCl → KCl + 3Cl₂ + 3H₂ O

c, 6KOH + 3Cl₂ → 5KCl + KClO₃ + 3H₂ O

d, Cl₂ + SO₂ + 2H₂O → 2HCl + H₂ SO₄

e, Fe₃ O₄ + 8HCl → FeCl₂ + 2FeCl₃ + 4H₂O

f, 2CrO₃ + 12HCl → 2CrCl₃ + 3Cl₂ + 6H₂ O

g, 2Cl₂ + 2Ca(OH) ₂ → CaCl₂ + Ca(OCl)₂ + 2H₂O

Ví dụ 3: Hoàn thành các phương trình hóa học theo sơ đồ sau, ghi rõ điều kiện phản ứng(nếu có):

Hướng dẫn:

a, 1. MnO₂ + 4HCl → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

2. Cl₂ + SO₂ + 2H₂ O → 2HCl + H₂SO₄

3. 2Na + 2HCl → 2NaCl + H₂

4. 2NaCl + 2H₂ O H₂ ↑ + 2NaOH + Cl₂

5. Cl₂ + 2NaOH → NaCl + NaClO + H₂ O

b, 1. Fe + HCl → FeCl₂ + H₂

2. FeCl₂ + NaOH → Fe(OH) ₂ + NaCl

3. Fe(OH) ₂ + 2HCl → FeCl₂ + 2H₂O

4. 2FeCl₂ + Cl₂ → 2FeCl₃

5. FeCl₃ + 3AgNO₃ → Fe(NO₃)₃ + 3AgCl

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Viết phương trình hóa học của phản ứng thực hiện các biến hóa dưới đây, ghi tên các chất và điều kiện của phản ứng.

Lời giải:

Đáp án:

(1 ) Cl₂ + 2NaOH → NaCl + NaClO + H₂O

(2) NaClO + 2HCl → NaCl + Cl₂ + H₂O

(3) Cl₂ + Ca(OH)₂ rắn → CaOCl₂ + H₂O

(4) CaOCl₂ + 2HCl → CaCl₂ + Cl₂ + H₂O

(5) 3Cl₂ + 6KOH → 5KCl + KClO₃ + 3H₂O

(6) KClO₃ +6HCl → 3Cl₂ + KCl + 3 H₂O

Câu 2. Hoà tan khí Cl₂ vào dung dịch KOH đặc, nóng, dư. Dung dịch thu được có các chất thuộc dãy nào dưới đây ?

A. KCl, KClO₃, Cl₂.        B. KCl, KClO₃, KOH, H₂O.

C. KCl, KClO, KOH, H₂O.        D. KCl, KClO₃.

Lời giải:

Đáp án: B

3Cl₂+ 6 KOH → 5KCl + KClO₃ + 3H₂O

Câu 3. Hoà tan khí Cl₂ vào dung dịch KOH loãng, nguội, dư. Dung dịch thu được có các chất thuộc dãy nào dưới đây ?

A. KCl, KClO₃, Cl₂.        B. KCl, KClO₃, KOH, H₂O.

C. KCl, KClO, KOH, H₂O.        D. KCl, KClO₃.

Lời giải:

Đáp án: C

Cl₂+ 2 KOH → KCl + KClO + 3H₂O

Câu 4. Cho các chất sau : KOH (1), Zn (2), Ag (3), Al(OH)₃ (4), KMnO₄ (5), K₂SO₄ (6). Axit HCl tác dụng được với các chất :

A. (1), (2), (4), (5).        B. (3), (4), (5), (6).

C. (1), (2), (3), (4).        D. (1), (2), (3), (5).

Lời giải:

Đáp án: A

HCl + KOH → KCl + H₂O

Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂

Al(OH)₃ + 3HCl → AlCl₃ + 3H₂O

2KMnO₄ + 16HCl → 5Cl₂ + 2KCl + 2MnCl₂ +8 H₂O

Câu 5. Cho các chất sau : CuO (1), Zn (2), Ag (3), Al(OH)₃ (4), KMnO₄ (5), PbS (6), MgCO₃ (7), AgNO₃ (8), MnO₂ (9), FeS (10). Axit HCl không tác dụng được với các chất :

A. (1), (2).       B. (3), (4).       C. (5), (6).        D. (3), (6).

Lời giải:

Đáp án: D

Do Ag đứng sau H₂ trong dãy hoạt động hóa học nên không tác dụng được với axit HCl vàH₂SO₄ loãng

PbS là muối không tan trong axit nên không phản ứng

FeS cũng là muối không tan nhưng tan được trong axit.

*Một số lưu ý về muối sunfua

- Tan trong nước: Na₂S, K₂S, (NH₄)₂S, BaS,…

- Không tan trong nước nhưng tan trong HCl, H₂SO₄ loãng: FeS, ZnS, MnS,…

- Không tan trong nước và không tan trong HCl, H₂SO₄ loãng: CuS, PbS, Ag₂S, SnS, CdS, HgS…

- Không tồn tại trong nước: MgS, Al₂S₃, …

Câu 6. Cho các phản ứng :

(1) O₃ + dung dịch KI →

(2) F₂ + H₂O -^to→

(3) MnO₂ + HCl đặc -^to→

(4) Cl₂ + dung dịch H₂S →

Các phản ứng tạo ra đơn chất là :

A. (1), (2), (3).        B. (1), (3), (4).

C. (2), (3), (4).        D. (1), (2), (4).

Lời giải:

Đáp án: A

(1) O₃ + 2KI + H₂O → I₂ + O₂ + 2KOH

(2) 2F₂ + 2H₂O -^to→ O₂ + 4HF

(3) MnO₂ + 4HCl đặc -^to→ Cl₂ + MnCl₂ + 2H₂O

(4) 4Cl₂ + H₂S + 4H₂O → H₂SO₄ + 8HCl

Câu 7. Cho sơ đồ chuyển hóa:

Fe3O₄ + dung dịch HI (dư) X + Y + H₂O

Biết X và Y là sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa. Các chất X và Y là :

A. Fe và I₂.        B. FeI₃ và FeI₂.

C. FeI₂ và I₂.       D. FeI₃ và I₂.

Lời giải:

Đáp án: C

Fe₃O₄ + 8 HI 3FeI₂ + I₂ + 4H₂O

Câu 8. Cho sơ đồ:

Viết các phản ứng xảy ra theo sơ đồ trên với X là NaCl.

Lời giải:

Đáp án:

2NaCl -^đp→ 2Na + Cl₂

2Na + Cl₂ → 2NaCl

2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂

Cl₂ + H₂ → 2HCl

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2H₂O

2HCl + Ba(OH)₂ → BaCl₂ + 2H₂O

Na₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + 2NaCl