Phương pháp giải Các dạng bài tập chương Nhóm Oxi, Lưu huỳnh - Hoá học lớp 10

---

Phương pháp giải Các dạng bài tập chương Nhóm Oxi, Lưu huỳnh

Với Phương pháp giải Các dạng bài tập chương Nhóm Oxi, Lưu huỳnh Hoá học lớp 10 tổng hợp các dạng bài tập, bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết với đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập Nhóm Oxi, Lưu huỳnh từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá học lớp 10.

• 11 dạng bài tập Oxi, Lưu huỳnh trong đề thi Đại học có lời giải
• Dạng 1: Bài tập về tính chất hóa học và phương pháp điều chế Oxi, Lưu huỳnh
• Dạng 2: Nhận biết oxi, ozon, lưu huỳnh, SO₂, SO₃, H₂S
• Dạng 3: Hoàn thành phản ứng hóa học Oxi, Lưu huỳnh
• Dạng 4: Các dạng bài tập về Oxi – Ozon
• Dạng 5: SO₂, H₂S, SO₃ phản ứng với dung dịch kiềm
• Dạng 6: Các dạng bài tập về H₂S và muối sunfua
• Dạng 7: Các dạng bài tập về Axit Sunfuric H₂SO₄
• Dạng 8: Hiệu suất phản ứng tổng hợp SO₃, O₃
• Tổng hợp: Bài tập về hợp chất của lưu huỳnh
• Tổng hợp: Bài tập về SO₂, H₂S, SO₃ hoặc H₂SO₄ phản ứng với dung dịch kiềm
• Bài tập về Oxi cực hay, có lời giải chi tiết
• Bài tập về Ozon và Hidropeoxit cực hay, có lời giải chi tiết
• Bài tập về Axit Sunfuric (H₂SO₄) và muối Sunfat cực hay, có lời giải chi tiết
• Bài tập về Lưu huỳnh (S) cực hay, có lời giải chi tiết
• Bài tập về Hidro Sunfua (H₂S) cực hay, có lời giải chi tiết
• Bài tập về Lưu huỳnh Đioxit (SO₂) cực hay, có lời giải chi tiết

Bài tập trắc nghiệm

• 40 bài tập trắc nghiệm chương Oxi, Lưu huỳnh có đáp án
• 125 câu trắc nghiệm Nhóm Oxi, Lưu huỳnh có lời giải chi tiết (cơ bản)
• 125 câu trắc nghiệm Nhóm Oxi, Lưu huỳnh có lời giải chi tiết (nâng cao)

Bài tập về tính chất hóa học và phương pháp điều chế Oxi, Lưu huỳnh

Bài 1. Trong số những cấu hình electron dưới đây, cấu hình electron ở trạng thái cơ bản của lưu huỳnh là:

A. 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p³ 3d¹

B. 1s² 2s² 2p⁶ 3s¹ 3p³ 3d²

C. 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁴

D. 1s² 2s² 2p⁶ 3s¹ 3p³ 3d²

Hướng dẫn:

⇒ Chọn C

Bài 2. Có thể điều chế O₂bằng cách phân huỷ KMnO₄, KClO₃, H₂O₂. Nếu lấy cùng một lượng các chất trên đem phân huỷ hoàn toàn thì thể tích oxi trong cùng điều kiện thu được

A. Từ KMnO₄ là lớn nhất

B. Từ KClO₃ là lớn nhất

C. Từ H₂O₂ là lớn nhất

D. bằng nhau

Hướng dẫn:

PTHH: 2KMnO₄ K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂

2H₂O₂ 2H₂O + O₂

KClO₃ KCl + 3O₂

⇒ Chọn B

Bài 3. Khoanh tròn vào 1 chữ A hoặc B, C, D trước câu trả lời đúng.

Dẫn khí H₂S đi qua dung dịch hỗn hợp KMnO₄ và H₂SO₄ nhận thấy dung dịch:

A. Không có sự biến đổi gì

B. Thành dung dịch trong suốt, không màu

C. Dung dịch màu tím vẩn đục

D. Màu tím của dung dịch chuyển sang không màu và có kết tủa màu vàng

Hướng dẫn:

⇒ Chọn D

Bài 4. Khí oxi có lẫn hơi nước. Chất tốt nhất dùng để tách hơi nước khỏi oxi là:

A.Vôi sống (CaO)

B. Đồng (II) sunfat khan (CuSO₄)

C. Axit sunfuric đặc (H₂SO₄)

D. Dung dịch natri hiđroxit (NaOH)

Hướng dẫn:

⇒ Chọn C

Bài 5. Cấu hình electron nào không đúng với cấu hình electron của anion X^2-của các nguyên tố nhóm VIA?

A. 1s²2s²2p⁴.     B. 1s²2s²2p⁶. C. [Ne] 3s²3p⁶.     D. [Ar] 4s²4p⁶.

Hướng dẫn:

Cấu hình e của X là […]..s²…p⁴

⇒Anion X^2- nhận thêm 2e có cấu hình là […]...s²…p⁶

⇒ Chọn A

Bài 6. O₂ bị lẫn một ít tạp chất Cl₂. Chất tốt nhất để loại bỏ Cl₂ là

A. H₂O.     B. KOH.     C. SO₂.    D. KI.

Hướng dẫn:

⇒ Chọn C

Bài 7. Ở trạng thái kích thích cao nhất, nguyên tử lưu huỳnh có thể có tối đa bao nhiêu electron độc thân?

A. 2.     B. 3.     C. 4.     D. 6.

Hướng dẫn:

⇒ Chọn D

Bài 8: Phát biểu nào không đúng khi nói về khả năng phản ứng của lưu huỳnh?

A. Ở nhiệt độ cao, S tác dụng với nhiều kim loại và thể hiện tính oxi hóa.

B. Ở nhiệt độ thích hợp, S tác dụng với hầu hết các phi kim và thể hiện tính oxi hóa

C. Hg phản ứng với S ngay ở nhiệt độ thường.

D. S vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa.

Hướng dẫn:

⇒ Chọn B ( Khi tác dụng với phi kim, S thể hiện tính khử).

Bài 9: Cho các chất khí sau đây: Cl₂, SO₂, CO₂, SO₃. Chất làm mất màu dung dịch brom là:

A. CO₂    B. SO₃     C. SO₂     D. Cl₂

Hướng dẫn:

⇒ Chọn C

Bài 10: Để phân biệt khí oxi và ozon, có thể dùng hóa chất là:

A. Hồ tinh bột.     B. Đồng kim loại

C. Khí hiđro     D. Dung dịch KI và hồ tinh bột

Hướng dẫn:

⇒ Chọn D

Bài 11: Trong hợp chất nào nguyên tố lưu huỳnh không thể thể hiện tính oxi hóa?

A. SO₂     B. H₂SO₄     C. KHS     D. Na₂SO₃

Hướng dẫn:

⇒ Chọn C (S^2- là số oxh thấp nhất của S nên chỉ thể hiện tính khử)

Bài 12: Lưu huỳnh đioxit có thể tham gia các phản ứng sau:

SO₂ + Br₂+ 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄ (1)

2H₂S + SO₂ → 3S + 2H₂O (2).

Câu nào sau đây diễn tả không đúng tính chất của các chất trong những phản ứng trên?

A. phản ứng (2): SO₂ vừa là chất khử, vừa là chất oxi hóa.

B. phản ứng (2): SO₂ là chất oxi hóa, H₂S là chất khử.

C. phản ứng (1): SO₂ là chất khử, Br₂ là chất oxi hóa.

D. phản ứng (1): Br₂là chất oxi hóa, phản ứng (2): H₂S là chất khử

Hướng dẫn:

⇒ Chọn A

Bài 13: X, Y là 2 nguyên tố liên tiếp nhau trong nhóm A. Cấu hình electron ngoài cùng của X là 2p⁴. Vậy vị trí của X và Y trong bảng hệ thống tuần hoàn là

A. X thuộc chu kì 3, nhóm VA; Y thuộc chu kì 3, nhóm VIA

B. X thuộc chu kì 2, nhóm VA; Y thuộc chu kì 3, nhóm VIA

C. X thuộc chu kì 2, nhóm VIA; Y thuộc chu kì 3, nhóm VIA.

D. X thuộc chu kì 2, nhóm IVA; Y thuộc chu kì 3, nhóm IVA

Hướng dẫn:

⇒ Chọn C

Bài 14: Câu nào sau đây không diễn tả đúng tính chất của các chất?

A. H₂O và H₂O₂ cùng có tính oxi hóa, nhưng H₂O có tính oxi hóa yếu hơn.

B. H₂SO₃ và H₂SO₄ cùng có tính oxi hóa, nhưng H₂SO₄ có tính oxi hóa mạnh hơn

C. O₂ và O₃ cùng có tính oxi hóa, nhưng O₃ có tính oxi hóa mạnh hơn.

D. H₂S và H₂SO₄ cùng có tính oxi hóa, nhưng H₂SO₄ có tính oxi hóa yếu hơn

Hướng dẫn:

⇒ Chọn D ( H₂S chỉ thể hiện tính khử)

Bài 15: Trong các câu sau đây câu nào không đúng:

A. dung dịch H₂SO₄ loãng là một axit mạnh.

B. Đơn chất lưu huỳnh chỉ thể hiện tính khử trong các phản ứng hoá học.

C. SO₂ vừa thể hiện tính oxi hoá, vừa thể hiện tính khử.

D. Ion S^2- chỉ thể hiện tính khử, không thể hiện tính oxi hoá

Hướng dẫn:

⇒ Chọn B

Bài 16: Trong phản ứng: 3S + 6KOH → 2K₂S + K₂SO₃ + 3H₂O. Lưu huỳnh đóng vai trò là

A. Chất khử

B. Không là chất oxi hóa cũng không là chất khử

C. Là chất oxi hóa nhưng đồng thời cũng là chất khử

D. Chất oxi hóa

Hướng dẫn:

⇒ Chọn C

Bài 17: Các hợp chất của dãy nào vừa thể hiện tính oxi hóa vừa thể hiện tính khử:

A. H₂SO₄, H₂S, HCl

B. H₂S, KMnO₄, HI

C. Cl₂O₇, SO₃, CO₂

D. H₂O₂, SO₂, FeSO₄

Hướng dẫn:

⇒ Chọn D ( H₂S, HI chỉ thể hiện tính khử ; Cl₂O₇, SO₃chỉ thể hiện tính oxi hóa).

Bài 18: Trong những chất sau, câu nào sai khi nói về tính chất hóa học của ozon?

A. Ozon oxi hóa tất cả các kim loại kể cả Au và Pt

B. Ozon oxi hóa Ag thành Ag₂O

C. Ozon kém bền hơn oxi

D. Ozon oxi hóa ion I^-thành I₂

Hướng dẫn:

⇒ Chọn A

Bài 19: Trong các câu sau, câu nào sai:

A. Oxi tan nhiều trong nước.

B. Oxi nặng hơn không khí

C. Oxi chiếm 1/5 thể tích không khí

D. Oxi là chất khi không màu, không mùi, không vị

Hướng dẫn:

⇒ Chọn A( Khí oxi ít tan trong nước)

Nhận biết oxi, ozon, lưu huỳnh, SO2, SO3, H2S

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

Các bước làm một bài nhận biết:

- Trích mẫu thử.

- Dùng thuốc thử.

- Nêu hiện tượng.

- Viết phương trình phản ứng.

Lưu ý: Nếu hai mẫu thử có cùng tính chất, khi cho thuốc thử vào nhận biết thì hiện tượng sẽ trùng nhau, lúc đó ta tách chúng thành một nhóm, những mẫu thử khác không giống hiện tượng tách thành nhóm khác và tiếp tục sử dụng bảng nhận biết theo thứ tự sau

Bảng : Nhận biết O₂, O₃, S và các hợp chất

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Có hai bình riêng biệt hai khí oxi và ozon. Trình bày phương pháp hóa học để phân biệt hai khí đó.

Hướng dẫn:

Dẫn lần lượt hai khí vào 2 dung dịch KI (chứa sẵn một ít tinh bột) nếu dung dịch có màu xanh xuất hiện thì khí dẫn là ozon.

2KI + O₃ + H₂O → I₂ + O₂ + KOH

I₂ + hồ tinh bột → xanh

Khí còn lại không làm đổi màu là oxi.

Ví dụ 2: Có 4 lọ, mỗi lọ đựng một dung dịch không màu: NaCl, HCl, Na₂SO₄, Ba(NO₃)₂. Hãy nhận biết dung dịch đựng trong mỗi lọ bằng phương pháp hóa học. Viết các phương trình hóa học xảy ra (nếu có).

Hướng dẫn:

Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử, cho quỳ tím lần lượt vào các mẫu thử, mẫu thử nào quỳ tím hóa đỏ là HCl.

Cho vài giọt dung dịch BaCl₂ vào 3 mẫu thử cón lại, mẫu thử nào tạo kết tủa trắng là ống nghiệm đựng Na₂SO₄.

Na₂SO₄+ BaCl₂ → NaCl + BaSO₄↓

Cho vài giọt dung dịch Na₂SO₄ (đã biết) vào 2 mẫu thử còn lại, mẫu nào có kết tủa trắng là dung dịch Ba(NO₃)₂

Na₂SO₄ + Ba(NO₃)₂ → 2NaNO₃ + BaSO₄↓

Còn lại dung dịch NACl, có thể khẳng định bằng dung dịch AgNO₃

AgNO₃ + NaCl → AgCl↓ + NaNO₃

Ví dụ 3: Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các dung dịch sau:Na₂S, K₂CO₃, BaCl₂, Na₂SO₃, NaCl.

Hướng dẫn:

Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử

Cho dung dịch H₂SO₄ lần lượt vào các mẫu thử trên

   - Mẫu thử tạo kết tủa trắng là BaCl₂

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄ ↓ + 2HCl

   - Mẫu thử không có hiện tượng gì là NaCl

   - Mẫu thử tạo khí có mùi trứng ung (trứng thối) là Na₂S

Na₂S + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂S↑

   - Mẫu thử tạo khí mùi hắc là Na₂SO₃.

Na₂SO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + SO₂ ↑+ H₂O

   - Mẫu thử tạo khí không màu, không mùi là K₂CO₃

K₂CO₃ + H₂SO₄ → K₂SO₄ + CO₂↑+ H₂O

Ví dụ 4: Cho các dung dịch không màu của các chất sau: NaCl, K₂CO₃. Na₂SO₄, HCl, Ba(NO₃)₂. Hãy phân biệt các dung dịch đã cho bằng phương pháp hóa học mà không dùng thêm hóa chất nòa khác làm thuốc thử. Viết phương trình hóa học nếu có.

Hướng dẫn:

Lấy mỗi dung dịch một ít rồi chia ra 5 ống nghiệm có đánh số. Cho lầ lượt từng dung dịch vào các dung dịch còn lại, hiện tượng thí nghiệm được ghi trong bảng sau:

	NaCl	K2CO3	Na2SO4	HCl	Ba(NO32	Kết luận
NaCl
K2CO3				↑	↓	↑,↓
Na2SO4					↓	↓
HCl		↑				↑
Ba(NO3)2		↓	↓			2↓

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Có bốn lọ mất nhãn đựng bốn dung dịch K₂SO₃, K₂SO₄, (NH₄)₂SO₃, (NH₄)₂SO₄. Bằng phương pháp hóa học, hãy nhận biết các dung dịch này.

Lời giải:

Đáp án:

- Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử cho mỗi thí nghiệm.

- Lần lượt nhỏ dung dịch HCl vào các mẫu thử. Hai mẫu thử có khí bay ra K₂SO₃, (NH₄)₂SO₄ (nhóm 1) theo phản ứng:

K₂SO₄ + 2HCl → 2KCl + H₂O + SO₂↑

(NH₄)₂SO₃ + 2HCl → 2NH₄Cl + SO₂↑ +H₂O

Hai mẫu thử còn lại không hiện tượng gì (nhóm 2).

- Nhỏ tiếp dung dịch NaOH lần lượt vào hai nhóm mẫu thử, mẫu thử có khí bay ra (NH₄)₂SO₃ (đối với nhóm 1) và (NH₄)₂SO₄ (đối với nhóm 2) theo phản ứng:

(NH₄)₂SO₃ + 2NaOH → Na₂SO₃ + 2NH₃↑ + 2H₂O

(NH₄)₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2NH₃↑ + 2H₂O

Từ đó suy ra chất còn lại ở mỗi nhóm.

Câu 2. Có bốn dung dịch A, B, C, D chứa các chất NaOH, HCl, H₂SO₄, H₂O (không theo thứ tự trên). Lần lượt cho quỳ tím và dung dịch BaCl₂ vào bốn dung dịch này và thấy:

A: làm quỳ tím hóa đỏ và tạo kết tủa trắng.

B: làm quỳ tím hỏa xanh và không tạo kết tủa.

C: không đổi màu quỳ tím và không tạo kết tủa.

D: làm quỳ tím hóa đỏ và không tạo kết tủa.

Tìm A, B, C, D. Giải thích, viết phản ứng.

Lời giải:

Đáp án:

- A làm quỳ tím hóa đỏ và tạo kết tủa trắng là H₂SO₄

H₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄ + 2HCl

- B làm quỳ tím hóa xanh và không tạo kết tủa là NaOH.

- C không đổi màu quỳ tím và không tạo kết tủa là H₂O.

- D làm quỳ tím hóa đỏ và không tạo kết tủa là HCl.

Câu 3. Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các khí: CO₂, SO₂, SO₃.

Lời giải:

Đáp án:

- Cho qua dung dịch Br₂ nhận biết SO₂ do làm nhạt màu nâu của dung dịch brom:

Br₂ + SO₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

- Cho qua dung dịch BaCl₂ nhận biết SO₃ do tạo kết tủa màu trắng:

BaCl₂ + SO₃ + H₂O → BaSO₄↓ + 2HCl

- Còn lại là CO₂.

Câu 4. Làm thế nào để tinh chế khí H₂ trong hỗn hợp khí CO₂ + H₂.

Lời giải:

Đáp án:

Cho hỗn hợp vào dung dịch Ca(OH)₂ thì CO₂ bị giữ lại do phản ứng:

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

Như vậy thu được H₂.

Câu 5. Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các dung dịch sau: Na₂S, K₂CO₃, BaCl₂, Na₂SO₃, NaCl.

Lời giải:

Đáp án:

Trích mỗi dung dịch một ít làm mẫu thử

Cho dung dịch H₂SO₄ lần lượt vào các mẫu thử trên

- Mẫu thử tạo kết tủa trắng là BaCl₂

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄ ↓ + 2HCl

- Mẫu thử không có hiện tượng gì là NaCl

- Mẫu thử tạo khí có mùi trứng ung (trứng thối) là Na₂S

Na₂S + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂S↑

- Mẫu thử tạo khí mùi hắc là Na₂SO₃.

Na₂SO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + SO₂ ↑+ H₂O

- Mẫu thử tạo khí không màu, không mùi là K₂CO₃

K₂CO₃ + H₂SO₄ → K₂SO₄ + CO₂↑ + H₂O

Chú ý: Nếu không nhận biết được bằng mùi khí H₂S và SO₂ thì có thể phân biệt ba khí bằng cách sau:

- Dẫn 3 khí lần lượt qua dung dịch CuSO₄ , khí tạo kết tảu màu đen là H₂S.

H₂S + CuSO₄ → CuS↓(đen) + H₂SO₄

- Dẫn hai khí còn lại qua dung dịch nước brom, khí nào làm mất màu nước brom là SO₂:

SO₂ + Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

- Khí còn lại là CO₂

Câu 6. Cho các dung dịch không màu của các chất sau: NaCl, K₂CO₃. Na₂SO₄, HCl, Ba(NO₃)₂. Hãy phân biệt các dung dịch đã cho bằng phương pháp hóa học mà không dùng thêm hóa chất nòa khác làm thuốc thử. Viết phương trình hóa học nếu có.

Lời giải:

Đáp án:

Lấy mỗi dung dịch một ít rồi chia ra 5 ống nghiệm có đánh số. Cho lầ lượt từng dung dịch vào các dung dịch còn lại, hiện tượng thí nghiệm được ghi trong bảng sau:

	NaCl	K2CO3	Na2SO4	HCl	Ba(NO3)2	Kết luận
NaCl
K2CO3				↑	↓	↑,↓
Na2SO4					↓	↓
HCl		↑				↑
Ba(NO3)2		↓	↓			2↓

Nhận xét:

Ở dung dịch nào không có hiện tượng gì thì đó là dung dịch NaCl

- Dung dịch nào có 1 trường hợp thoát khí và 1 trường hợp kết tủa là K₂CO₃:

K₂CO₃ + 2HCl → 2KCl + H₂O + CO₂↑ (1)

K₂CO₃ + Ba(NO₃)₂ → KNO₃ + BaCO₃↓ (2)

- Dung dịch có 1 tường hợp kết tủa là dung dịch Na₂SO₄

Na₂SO₄ + Ba(NO₃)₂ → 2NaNO₃ + BaSO₄↓ (3)

- Dung dịch nào có 1 trường hợp thoát khí là dung dịch HCl (phương trình (1)).

- Dung dịch nào có 2 trường hợp kết tủa là dung dịch Ba(NO₃)₂ (phương trình (2) và (3)).

Hoàn thành phản ứng hóa học Oxi, Lưu huỳnh

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

- Cần nắm chắc các tính chất hóa học về oxi, ozon, lưu huỳnh, các hợp chất của chúng để thấy được mối quan hệ giữa các chất

- Với những bài ẩn tên chất yêu cầu tìm chất phù hợp và viết phương trình cần lựa chọn các chât tương ứng với các trạng thái oxi hóa của lưu huỳnh trong sơ đồ. Quá trình làm tăng trạng thái oxi hóa các nguyên tố lưu huỳnh cầ lựa chọn cho tác dụng với chất có tính oxi hóa. Ngược lại quá trình làm giảm trạng thái oxi hóa của nguyên tố lưu huỳnh cần lựa chọn cho tác dụng với chất có tính khử.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Hãy viết các phương trình hóa học biểu diễn sự biến đổi số oxi hóa của các nguyên tố lưu huỳnh theo sơ đồ sau:

Hướng dẫn:

Ví dụ 2: Viết các phương trình phản ứng theo chuỗi biến hóa sau:

KClO₃ → O₂ → O₃ → O₂ → ZnO → ZnSO₄

FeS → H₂S → S → SO₂ → CaSO₃ → CaSO₄

Hướng dẫn:

a) 2KClO₃ 2KCl + 3O₂

3O₂ 2O₃

O₃ + 2Ag → Ag₂O + O₂

O₂ + 2Zn → 2ZnO

ZnO + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂O

b) FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S↑

2H₂S + O_{2 thiếu} 2S + 2H₂O

S + O₂ SO₂

SO₂ + CaO → CaSO₃

CaSO₃ + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂SO₄ + SO₂

Ví dụ 3: Hoàn thành sơ đồ biến hóa sau:

Hướng dẫn:

S + O₂ SO₂

2SO₂ + O₂ 2SO₃

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

6H₂SO_{4 đặc} + 2Fe Fe₂ (SO₄)₃ + 3SO₂ + 6H₂O

S + H₂ H₂S↑ (A) (mùi trứng thối)

S + O₂ SO₂ (B)

S + Fe FeS (E)

2H₂S + SO₂ → 3S + 2H₂O

(X)⇒ S, (D) ⇒ H₂O

SO₂ + Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

(Y) ⇒ HBr, (Z) ⇒ H₂SO₄

FeS + 2HBr → FeBr₂ + H₂S↑

(G) ⇒ FeBr₂ (A) ⇒ H₂S

Hoặc FeS + H₂SO₄ → FeSO₄+ H₂S↑

(G)⇒ FeSO₄ (A) ⇒ H₂S

Ví dụ 4: Hoàn thành chuỗi các phản ứng sau, ghi rõ điều kiện nếu có:

ZnS → H₂S → S → SO₂ → SO₃ → H₂SO₄ → HCl → Cl₂ → KClO₃ → O₂

ZnS + 2HCl → ZnCl₂ + H₂S

2H₂S + O_{2 thiếu} → 2S + 2H₂O

S + O₂ SO₂

2SO₂ + O₂ 2SO₃

SO₃+ H₂O → H₂SO₄

H₂SO_{4 đặc} + NaCl _{tinh thể} → NaHSO₄ + HCl

4HCl + MnO₂ → Cl₂ + MnCl₂ + 2H₂O

3Cl₂ + 6KHO 5KCl + KClO₃ + 3H₂O

2KClO₃ 2KCl + 3O₂

Ví dụ 5. Viết các phương trình hóa học biểu diễn sự biến đổi số oxi hóa của nguyên tố lưu huỳnh theo sơ đồ sau:

Hướng dẫn:

+) S^-2 → S⁰: 2H₂S + O_{2 thiếu} → 2S + 2H₂O

+) S⁰ → S^-2: H₂ + S H₂S↑

+) S⁰ → S⁺⁴: S + O₂ S₂

+) S⁺⁴ → S⁰: 2H₂S + SO₂ → 3S + 2H₂O

+) S⁺⁴ → S⁺⁶: SO₂+ Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

+) S⁺⁶ → S⁺⁴: Cu + 2H₂SO_{4 đặc} CuSO₄ + SO₂ + H₂O

+) S⁰ → S⁺⁶: S + 3F₂ → SF₆

+) S⁺⁶ → S⁰: 3Zn + 4H₂SO_{4 đặc} 3ZnSO₄ + S + 4H₂O

+) S^-2 → S⁺⁶: H₂S+ 4Cl₂ + 4H₂O → H₂SO₄ + 8HCl

+) S⁺⁶ → S^2-: 4Mg + 5H₂SO_{4 đặc} 4MgSO₄ + H₂S + 4H₂O

Nhận xét: với dạng bài này cần lựa chọn các chât tương ứng cho phù hợp với các trạng thái oxi hóa của lưu huỳnh trong sơ đồ. Quá trình làm tăng trạng thái oxi hóa các nguyên tố lưu huỳnh cầ lựa chọn cho tác dụng với chất có tính oxi hóa. Ngược lại quá trình làm giảm trạng thái oxi hóa của nguyên tố lưu huỳnh cần lựa chọn cho tác dụng với chất có tính khử.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Viết phương trình phản ứng theo chuỗi biến hóa sau:

FeS → H₂S → S → SO₂ → CaSO₃ → CaSO₄

Lời giải:

Đáp án:

FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S

2H₂S + O_2thiếu ---^V₂O₅→ 2S + 2H₂O

SO₂ + CaO → CaSO₃

CaSO₃ + H₂SO₄ → CaSO₄ + SO₂ + H₂O

Câu 2. Xác định các chất và hoàn thành các phương trình phản ứng sau:

FeS + A → B (khí) + C

B + CuSO₄ → D↓ đen + E

B + F → G↓ vàng + H

C + J khí → L

L + KI → C + M + N

Lời giải:

Đáp án:

FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S↑

(A)        (C)        (B)

H₂S + CuSO₄ → CuS↓ + H₂SO₄

                            (D)       (E)

2H₂S + SO₂ → 2S↓ + 2H₂O

            (F)       (G)        (H)

2FeCl₂ + Cl₂ → 2FeCl₃

               (J)       (L)

2FeCl₃ + 2KI → 2FeCl₂ + 2KCl + I₂

                                          (M)     (N)

Câu 3. Hoàn thành sơ đồ biến hóa sau:

Lời giải:

Đáp án:

S + O₂ → SO₂ (A)

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

6H₂SO_4(đ) + 2Fe → Fe₂(SO₄)₃ + 3SO₂ + 6H₂O

Câu 4. Viết phương trình phản ứng theo chuỗi biến hóa sau:

KMnO₄ → Cl₂ → NaClO₃ → O₂ → SO₂ → SO₃ → H₂SO₄

Lời giải:

Đáp án:

2KMnO₄ + 16HCl → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂O

3Cl₂ + 6NaOH → 5NaCl + NaClO₃ + 3H₂O

2NaClO₃ → 2NaCl + 3O₂

O₂ + S → SO₂

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

Câu 5. Cặp phản ứng nào sau đây cho thấy lưu huỳnh vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa?

A. S + H₂ → H₂S; S + Cu → CuS

B. S + 2H₂SO₄ → 3SO₂ + 2H₂O; S + 2Na → Na₂S

C. S + 6HNO₃ → H₂SO₄ + 6NO₂ + 3H₂O; S + O₂ → SO₂

D. S+ 3F₂ → SF₆ ; S + O₂ → SO₂

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 6. Lưu huỳnh tác dụng với natri hidroxit đặc, nóng:

S + NaOH → Na₂S + Na₂SO₃ + H₂O

Trong phản ứng trên, tỷ lệ số nguyên tử lưu huỳnh bị khử và số nguyên tử lưu huỳnh bị oxi hóa là:

A. 1 : 2        B. 1 : 1        C. 1 : 2        D. 2 : 1

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 6.

3S + 6NaOH → 2Na₂S + Na₂SO₃ + 3H₂O

Câu 7. Cho phương trình phản ứng hóa học:

H₂SO₄ đặc + 8HI → 4I₂ + H₂S + 4H₂O

A. H₂SO₄ là chất oxi hóa, HI là chất khử

B. HI là chất oxi hóa

C. I₂ oxi hóa H₂S thành H₂SO₄ và nó bị khử thành HI

D. I₂ khử H₂S thành H₂SO₄ và nó bị khử thành HI.

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 8. Cho các phương trình phản ứng hóa học sau:

1. SO₂ + 2H₂S → 3S + 2H₂O

3. SO₂ + Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

4. 5SO₂ + 2KMnO₄ + 2H₂O → K₂SO₄ + 2MnSO₄ + 2H₂SO₄

5. SO₂ + H₂O → H₂SO₃

SO₂ là chất oxi hóa trong các phản ứng:

A. 1, 3, 5        B. 1, 3, 4        C. 1        D. 1, 3

Lời giải:

Đáp án: C