Bài tập về axit phophoric - Hoá học lớp 11

Bài tập về axit phophoric

Với Bài tập về axit phophoric Hoá học lớp 11 gồm đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa và bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập axit phophoric từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá học lớp 11.

Axit phophoric tác dụng với kiềm

Khi dung dịch kiềm tác dụng với axit H₃PO₄ các phản ứng có thể xảy ra

OH^- + H₃PO₄ → H₂PO₄^- + H₂O

2OH^- + H₃PO₄ → HPO₄^2- + 2H₂O

3OH + H₃PO₄ → PO₄^3- + 3H₂O

n_OH^-/n_H3PO4 = T

T ≤ 1 ⇒ H₂PO₄^-

T = 2 ⇒ HPO₄^2-

1 < T < 2 ⇒ 2 muối: H₂PO₄^- và HPO₄^2-

2 < T < 3 ⇒ 2 muối: HPO₄^2- và PO₄^3-

T ≥ 3 ⇒ PO₄^3-

Ví dụ minh họa

Bài 1: Cho 44 gam NaOH 10% tác dụng với 10 gam axit H₃PO₄ 39,2%.

a. Muối thu được là muối gì?

b. Tính nồng độ phần trăm muối trong dung dịch sau phản ứng.

Hướng dẫn:

Số mol NaOH là n_NaOH = 44.10/100.40 = 0,11 mol

Số mol H₃PO₄ là n_H3PO4 = 10.39,2/100.98 = 0,04 mol

T = 0,11/0,04 = 2,75 mol ⇒ tạo ra 2 muối Na₂HPO₄ và Na₃PO₄

Phương trình phản ứng:

2NaOH + H₃PO₄ → Na₂HPO₄ + 2H₂O

3NaOH + H₃PO₄ → Na₃PO₄ + 3H₂O

Ta có : x + y = 0,04 (1) và 2x + 3y = 0,11 (2) ⇒ x = 0,01 và y = 0,03 mol

⇒n_Na2HPO4 = 0,01 mol và n_Na3PO4 = 0,03 mol

m_Na2HPO4 = 0,01.142 = 1,42 gam; m_Na3PO4 = 0,03.164 = 4,92 gam

m_dd = 44 + 10 = 54 gam

Nồng độ phần trăm của các muối trong dung dịch sau phản ứng là:

C%_{( Na2HPO4)} = 1,42/54.100% = 2,63%; C%_{( Na3PO4)} =4,92/54.100% = 9,11%

Bài 2: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ 0,2 M vào 1 lit dung dịch Ca(OH)₂ 0,012 M. Tính khối lượng muối tạo thành sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn.

Hướng dẫn:

n_H3PO4 = 0,02 mol; n_OH^- = 0,024 mol

T = 0,024/0,02 = 1,2 ⇒ tạo ra 2 muối H₂PO₄^- và HPO₄^2-

Phương trình phản ứng:

Ca(OH)₂ + 2H₃PO₄ → Ca(H₂PO₄)₂ + 2H₂O

Ca(OH)₂ + H₃PO₄ → CaHPO₄ + 2H₂O

Gọi số mol của Ca(H₂PO₄)₂ và CaHPO₄ lần lượt là x, y mol

Ta có : 2x + y = 0,02 (1) và x + y = 0,012 (2)

⇒x = 0,008 mol và y = 0,004 mol

Khối lượng các muối sau phản ứng là:

m_Ca(H2PO4)2 = 0,008. 234 = 1,872 gam

m_CaHPO4 = 0,004. 136 = 0,544 gam

Bài 3: Cho 44g NaOH vào dd chứa 39,2g H₃PO₄. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, đem cô cạn dd thu được đến cạn khô. Muối được tạo nên và khối lượng muối khan thu được là:

Hướng dẫn:

T = 2,75 tạo 2 muối: Na₂HPO₄ (x mol) và Na₃PO₄ (y mol); 2x + 3y = 1,1 (1) và x + y = 0,4 (2) ⇒ x = 0,1 và y = 0,3.

Bài 4: Số mol P₂O₅ cần thêm vào dd chứa 0,03 mol KOH để thu được dd chứa 2 muối K₂HPO₄ và KH₂PO₄ với số mol bằng nhau:

Hướng dẫn:

n_K2HPO4 = n_KH2PO4 = x mol; 2x + x = 0,03 ⇒ x= 0,01 mol; n_H3PO4 = 0,01 + 0,01 = 0,02 mol ⇒ n_P2O5 = 0,02/2 = 0,01 mol.

Bài 5: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ tác dụng với 200 ml dung dịch NaOH a M thu được 1,2 gam muối NaH₂PO₄ và 1,42 mol Na₂HPO₄. Giá trị của a là:

Hướng dẫn:

n_Na2HPO4 = 0,01 mol; n_NaH2PO4 = 0,01 mol; n_NaOH = 0,01 + 0,01.2 = 0,03 mol ⇒ a = 0,03/0,2 = 0,15 M