Chuyên đề: Đại cương về hóa học hữu cơ - Hoá học lớp 11

---

Chuyên đề: Đại cương về hóa học hữu cơ

Với Chuyên đề: Đại cương về hóa học hữu cơ Hoá học lớp 11 tổng hợp các dạng bài tập, trên 100 bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết với đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập Đại cương về hóa học hữu cơ từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá học lớp 11.

Tổng hợp Lý thuyết chương Đại cương về hóa học hữu cơ

• Lý thuyết Mở đầu về hóa học hữu cơ Xem chi tiết
• Lý thuyết Công thức phân tử hợp chất hữu cơ Xem chi tiết
• Lý thuyết Cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ Xem chi tiết
• Lý thuyết Phản ứng hữu cơ Xem chi tiết
• Lý thuyết Tên gọi của hợp chất hữu cơ Xem chi tiết
• Lý thuyết Phân loại hợp chất hữu cơ Xem chi tiết

Phương pháp giải các dạng bài tập chương Đại cương về hóa học hữu cơ

• 2 dạng bài tập Đại cương về hóa học hữu cơ trong đề thi Đại học có giải chi tiết
• Dạng 1: Bài tập lý thuyết về hợp chất hữu cơ
• Dạng 2: Dạng bài tập gọi tên hợp chất hữu cơ
• Dạng 3: Các viết đồng phân của hợp chất hữu cơ
• Dạng 4: Xác định công thức hóa học hợp chất hữu cơ
• Dạng 5: Xác định hàm lượng nguyên tố trong hợp chất hữu cơ

Bài tập lý thuyết về hợp chất hữu cơ

Bài 1: Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ có đặc điểm là:

A. Thường xảy ra rất nhanh và cho một sản phẩm duy nhất.

B. Thường xảy ra chậm, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.

C. Thường xảy ra rất nhanh, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.

D. Thường xảy ra rất chậm, nhưng hoàn toàn, không theo một hướng xác định.

Lời giải:

Đáp án: B

Bài 2: Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Trong phân tử hợp chất hữu cơ, cacbon có hóa trị 4 hoặc 2.

B. Việc thay đổi thức tự các liên kết của nguyên tử trong phân tử hữu cơ sẽ làm thay đổi cấu tạo hóa học tạo ra chất mới.

C. Để xác định sự có mặt của nguyên tố halogen trong hợp chất hữu cơ, người ta đốt cháy hợp chất hữu cơ và cho qua dung dịch AgNO₃

D. Không thể định lượng trực tiếp nguyên tố oxi trong phân tử hợp chất hữu cơ.

Lời giải:

Đáp án: A

Bài 3: Chất nào sau đây thuộc loại chất hữu cơ ?

A. Al2C4        B. CH₄        C. CO        D. Na2CO₃.

Lời giải:

Đáp án: B

Bài 4: Liên kết hóa học trong phân tử chất hữu cơ chủ yếu là liên kết

A. Cộng hóa trị        B. Ion        C. Kim loại        D. Hiđro.

Lời giải:

Đáp án: A

Bài 5: Chất nào sau đây trong phân tử có liên kết đôi ?

A. C₂H₄        B. C₂H₂        C. C₃H₈        D. C₂H₅OH.

Lời giải:

Đáp án: A

Bài 6: Thành phần các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ

A. Nhất thiết phải có cacbon, thường có H, hay gặp O, N sau đó đến halogen, S, P,...

B. Gồm có C, H và các nguyên tố khác.

C. Bao gồm tất cả các nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

D. Thường có C, H hay gặp O, N, sau đó đến halogen, S, P,...

Lời giải:

Đáp án: A

Bài 7: Cho một số phát biểu về đặc điểm chung của các phân tử hợp chất hữu cơ

1. Thành phần nguyên tố chủ yếu là C và H.

2. Có thể chứa nguyên tố khác như Cl, N, P, O.

3. Liên kết hóa học chủ yếu là liên kết cộng hóa trị.

4. Liên kết hóa học chủ yếu là liên kết ion.

5. Dễ bay hơi, khó cháy.

6. Phản ứng hóa học xảy ra nhanh.

7. Phản ứng xảy ra theo nhiều hướng

Các câu đúng là

A. 1, 2, 5, 6.        B. 1, 2, 3, 5.        C. 1, 2, 3, 7.        D. 1, 2, 4, 6.

Lời giải:

Đáp án: C

Bài 8: Cấu tạo hóa học là

A. Số lượng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

B. Số lượng các nguyên tử trong phân tử.

C. Thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

D. Bản chất liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

Lời giải:

Đáp án: C

Bài 9: Công thức đơn giản nhất của hợp chất hữu cơ là

A. Công thức biểu thị số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.

B. Công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.

C. Công thức biểu thị tỉ lệ về hóa trị của mỗi nguyên tố trong phân tử.

D. Công thức biểu thị tỉ lệ về khối lượng nguyên tố có trong phân tử.

Lời giải:

Đáp án: B

Bài 10: Nung một hợp chất hữu cơ X với lượng dư chất oxi hóa CuO người ta thấy thoát ra khí CO₂, hơi H₂O và khí N₂. Chọn kết luận chính xác nhất trong các kết luận sau :

A. X chắc chắn chứa C, H, N và có thể có hoặc không có oxi.

B. X là hợp chất của 3 nguyên tố C, H, N.

C. Chất X chắc chắn có chứa C, H, có thể có N.

D. X là hợp chất của 4 nguyên tố C, H, N, O.

Lời giải:

Đáp án: A

Bài 11: Mục đích phân tích định tính chất hữu cơ là

A. Tan trong nước, không tan trong dung môi hữu cơ.

B. Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi cao.

C. Xác định phân tử khối của chất hữu cơ.

D. Xác định các nguyên tố trong phân tử chất hữu cơ.

Lời giải:

Đáp án: D

Bài 12: Mục đích của phân tích định lượng chất hữu cơ.

A. Xác định nhiệt độ sôi của chất hữu cơ.

B. Xác định phần trăm khối lượng các nguyên tố trong phân tử chất hữu cơ.

C. Xác định cấu tạo của chất hữu cơ.

D. Xác định các nguyên tố trong phân tử chất hữu cơ.

Lời giải:

Đáp án: B

Bài 13: Chất nào sau đây có phân tử có liên kết ba ?

A. C₂H₄        B. C₂H₂        C. CH₄        D. CH₃OH.

Lời giải:

Đáp án: B

Bài 14: Chất nào sau đây là hiđrocacbon ?

A. CH₂O        B. C₂H₅Br        C. C₆H₆        D. CH₃COOH.

Lời giải:

Đáp án: A

Bài 15: Chất nào sau đây là dẫn xuất của hiđrocacbon ?

A. CH₄        B. C₂H₆        C. C₆H₆        D. C₃H₆Br.

Lời giải:

Đáp án: D

Xác định công thức hóa học hợp chất hữu cơ

A. Phương pháp giải & Ví dụ minh họa

Xét chất hữu cơ C_xH_yO_z

a. Dựa vào % khối lượng của cac nguyên tố

Bước 1: Đặt CTTQ

Bước 2: Tính số nguyên tử của mỗi nguyên tố C_xH_yO_zNt

        - Áp dụng công thức : suy ra từng giá trị : x, y, z, t.

        - Tính tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố

        - Khi đề cho % các nguyên tố áp dụng : suy ra : x, y, z, t

Bước 3: Tính n, suy ra CTPT

*Gợi ý: Tỷ lệ số nguyên tử các nguyên tố phải là tỷ lệ nguyên và tối giản.

        - Chỉ số CTĐGN có thể tìm từ:

                + M

                + Dự kiện bài toán

                + Điều kiện hoá trị

b. Theo phương trình phản ứng cháy

Bước 1. Tính M_A

Bước 2. Viết phương trình phản ứng cháy

Bước 3. Lập tỷ lệ x:y:z:t

Bước 4. Sau khi biết được x, y, t và M ta suy ra z

Ví dụ minh họa

Bài 1: Phân tích nguyên tố 1 hợp chất hữu cơ A cho kết quả : 70,97 % C , 10,15 % H còn lại là O . Cho biết khối lượng mol phân tử của A là 340 g/mol. Xác định công thức phân tử của A. Hãy giải bài tập trên bằng 2 cách dưới đây

a) Qua công thức đơn giản nhất?

b) Không qua công thức đơn giản nhất ?

Hướng dẫn:

a) Qua CTĐGN:

%m_O= 100 - ( 70,97 + 10,15) = 18,88 %

Đặt CTPT của hợp chất là C_xH_yO_z

x : y : z = 5 : 9 : 1 → Vậy CTĐGN là C₅H₉O

ta có : ( C₅H₉O )_n = 340

Vậy CTPT hợp chất là C₂₀H₃₆O₄

b) Từ %C và %H %O = 18,88%

Đặt CTPT của hợp chất là C_xH_yO_z , M_A = 340

x = 20 , y = 36 , z = 4

Vậy CTPT hợp chất là C₂₀H₃₆O₄

Bài 2: Phân tích 0,45 gam hợp chất hữu cơ X (C, H, N), thu được 0,88 gam CO₂. Mặt khác , nếu phân tích 0,45 gam X để toàn bộ N trong X chuyển thành NH₃ rồi dẫn NH₃ vừa tạo thành vào 100ml dung dịch H₂SO₄ 0,4M thu được dung dịch Y. Trung hòa axit dư trong Y cần 70 ml dung dịch NaOH 1M. Biết 1 lít hơi chất X (đktc) nặng 2,009 gam. Công thức phân tử của X là

Hướng dẫn:

n_CO2 = 0,88/44 = 0,03 mol; n_H2SO4 = 0,04 mol; n_NaOH = 0,07 mol

        2NH₃ + H₂SO₄ → (NH₄)₂SO₄

        2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2H₂O

2n_H2SO4 = n_NaOH + n_NH3 ⇒ n_NH3 = 0,01 mol

M_X = 2,009.22,4 = 45

Đặt CTPT của X là C_xH_yN_z

⇒ 0,01x = 0,02 x = 2; 0,01z = 0,01 z = 1

12.2 + y + 1.14 = 45 ⇒ y = 7 ⇒ CTPT là C₇H₇N

Bài 3: Đốt cháy hoàn toàn 3,61g chất hữu cơ X thu được hỗn hợp khí gồm CO₂, H₂O và HCl. Dẫn hỗn hợp này qua bình chứa dung dịch AgNO₃/HNO₃ ở nhiệt độ thấp thấy có 2,87g kết tủa và bình chứa tăng 2,17g. Cho biết chỉ có H₂O và HCl bị hấp thụ. Dẫn khí thoát ra vào 100ml dung dịch Ba(OH)2 1M thu được 15,76g kết tủa Y, lọc bỏ Y, lấy dung dịch đem sôi lại có kết tủa nữa.

a. Tính khối lượng các nguyên tố trong hợp chất.

b. Lập công thức phân tử X, biết khối lượng phân tử của X < 200.

Hướng dẫn:

a. n_Cl = n_HCl = n_AgCl = 2,87/143,5 = 0,02 mol

Khối lượng Cl trong X: m_Cl = 0,02.35,5 = 0,71 gam

Khối lượng bình tăng là khối lượng của HCl và H₂O: m_HCl + m_H2O = 2,17 ⇒ m_H2O = 2,17 – 0,02.36,5 = 1,44 gam

Khối lượng H trong X là: m_H = 1,44.2/18 = 0,16 gam

Dẫn khí thoát ra vào dung dịch Ba(OH)₂ thu được kết tủa Y, lọc bỏ Y, lấy dung dịch đem sôi lại có kết tủa nữa ⇒ tạo 2 loại muối là BaCO₃ và Ba(HCO₃)₂

n_BaCO3 = 15,76/197 = 0,08 mol; n_Ba(OH)2 = 0,1 mol ⇒ n_Ba(HCO3)2 = 0,1 – 0,08 = 0,02 mol

Số mol CO₂ là: n_CO2 = 0,08 + 0,02.2 = 0,12 mol ⇒ m_C = 0,12.12 = 1,44 gam

Khối lượng O trong X là: m_O = 3,61 – 1,44 – 0,16 – 0,71 = 1,3 gam

b. Đặt CTPT của hợp chất là C_xH_yO_zCl_t

CTĐGN (C₆H₈O₄Cl)_n Vì M_X < 200 ⇒ CTPT của X là: C₆H₈O₄Cl

Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 4,4 gam hợp chất hữu cơ X ( C, H, O ). Dẫn sản phẩm cháy lần lượt qua bình (1) đựng dung dịch H₂SO₄ đặc, bình (2) đựng dung dịch Ca(OH)₂ dư. Sau thí nghiệm, khối lượng bình (1) tăng 3,6 gam, ở bình (2) có 20 gam kết tủa. Tỉ khối của X đối với hiđro là 30. Xác định công thức của phân tử X.

Hướng dẫn:

Đặt CTPT của X là C_xH_yO_z

M_X = 30.2 = 60 ; n_CO2 = n_CaCO3 = 20/100 = 0,2 mol; n_H2O = 3,6/18 = 0,2 mol

n_X = 6/60 = 0,1 mol

Bảo toàn nguyên tố C: 0,1.x = 0,2 ⇒ x = 2

Bảo toàn nguyên tố H: 0,1y = 2.0,2 ⇒ y = 4

12.4 + 4.1 + 16z = 60 ⇒ z = 2 ⇒ CTPT: C₂H₄O₂

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Hợp chất X có CTĐGN là CH₃O. CTPT nào sau đây ứng với X ?

A. C₃H₉O₃.        B. C₂H₆O₂.        C. C₂H₆O.        D. CH₃O.

Lời giải:

Đáp án: B

Bài 2: Hợp chất X có công thức đơn giản nhất là CH₂O. tỉ khối hơi của X so với hiđro bằng 30. Công thức phân tử của X là

A. CH₂O        B. C₂H₄O₂        C. C₃H₆O₂        D. C₄H₈O₂.

Lời giải:

Đáp án: B

CTPT của X là (CHO)_n hay C_nH_2nO_n

M_X = 30.2 = 60 (12 + 2.1 + 16)n = 60 ⇒ n = 2 ⇒ CTPT là C₂H₄O₂

Bài 3: Hợp chất X có %C = 54,54% ; %H = 9,1%, còn lại là oxi. Khối lượng phân tử của X bằng 88. CTPT của X là:

A. C₄H₁₀O.        B. C₅H₁₂O.        C. C₄H₁₀O₂.        D. C₄H₈O₂.

Lời giải:

Đáp án: D

CTPT là C_xH_yO_z; ta có x : y : z = = 2 : 4 : 1 ⇒ CTĐGN (C₂H₄O)_n = 88 ⇒ n = 2 Vậy CTPT của X là C4H8O₂

Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 7,4 gam hợp chất hữu cơ X ( C, H, O ). Thu được 6,72 lít CO₂ (đktc) và 5,4 gam H₂O. Khi hóa hơi 1,85 gam X, thu được thể tích bằng với thể tích của 0,7 gam N₂ cùng nhiệt độ,áp suất. Xác định công thức phân tử của X.

A. C₅H₁₀O        B. C₃H₆O₂        C. C₂H₂O₃        D. C₃H₆O.

Lời giải:

Đáp án: B

Đặt CTPT của X là C_xH_yO_z

n_X = n_N2 = 0,7/28 = 0,025 mol ⇒ M_X = 1,85/0,025 = 74

n_CO2 = 4,48/22,4 = 0,2 mol ⇒ n_H2O = 3,6/18 = 0,2 mol; n_X = 7,4/74 = 0,1 mol

Bảo toàn nguyên tố C: 0,1x = 0,3 ⇒ x = 3

Bảo toàn nguyên tố H: 0,1y = 2.0,3 ⇒ y = 6

12.3 + 6.1 + 16z = 74 z = 2 CTPT: C₃H₆O₂

Bài 5: Đốt cháy 200 ml hơi một hợp chất hữu cơ X chứa C, H, O trong 900 ml O₂, thể tích hỗn hợp khí thu được là 1,3 lít. Sau khi ngưng tụ hơi nước chỉ còn 700 ml. Tiếp theo cho qua dung dịch KOH dư chỉ còn 100 ml khí bay ra. Các thể tích khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất. CTPT của Y là:

A. C₃H₆O        B. C₃H₈O₂.        C. C₃H₈O.        D. C₃H₆O₂.

Lời giải:

Đáp án: A

CTPT của X có dạng C_xH_yO_z ; V_H2O = 600 ml; V_CO2 = 600 ml ; V_O2 dư = 100 ml ⇒ V_O2 pu = 800 ml

Vo(X) = 600 + 600.2 – 800.2 = 200 ml

Ta có x : y : z = 3 : 6 : 1 ⇒ CTPT của X là C₃H₆O.

Bài 6: Đốt cháy hoàn toàn 3 gam hợp chất hữu cơ X thu được 4,4 gam CO₂ và 1,8 gam H₂O. Biết tỉ khối của X so với He (M_He = 4) là 7,5. CTPT của X là:

A. CH₂O₂.        B. C₂H6.        C. C₂H₄O.        D. CH₂O.

Lời giải:

Đáp án: D

CTPT của X có dạng C_xH_yO_z ; m_O = 3 - (0,1.12 + 0,1.2) = 1,6 gam

x : y : z = = 0,1 : 0,2 : 0,1 = 1 : 2 : 1 ⇒ CTĐGN: (CH₂O)n ; MX = 30 ⇒ CTPT của X là CH₂O

Bài 7: Hợp chất hữu cơ X ( C, H, O N) có công thức trùng với công thức đơn giản nhất, đốt cháy hoàn toàn 7,5 gam X, thu được 4,48 lít CO₂; 1,12 lít N₂ (các khí đều đo (đktc)) và 4,5 gam H₂O. Số nguyên tử hiđro trong một phân tử X là

A. 7        B. 6        C. 5        D. 9.

Lời giải:

Đáp án: C

Đặt CTPT của X là C_xH_yO_zN_t

n_CO2 = 4,48/22,4 = 0,2 mol; n_H2O = 4,5/18 = 0,25 mol; n_N2 = 1,12/22,4 = 0,05 mol

n_C = n_CO2 = 0,2 mol; n_H = 2n_H2O = 0,5 mol; n_N = 2n_N2 = 0,1 mol

12.0,2 + 1.0,5 + 14.0,1 + 16nO = 7,5 ⇒ n_O = 0,2 mol

x : y : z : t = 0,2 : 0,5 : 0,2 : 0,1 = 2 : 5 : 2 : 1

⇒ Công thức đơn giản nhất là C₂H₅O₂N ⇒ CTPT là C₂H₅O₂N

Bài 8: Kết quả phân tích nguyên tố hợp chất X cho biết %m_C = 54,54% ; %m_H = 9,09% còn lại là oxi. Tỉ khối hơi của X so với CO₂ bằng 2. Công thức phân tử của X là

A. C₅H₁₂O        B. C₂H₄O        C. C₃H₄O₃        D. C₄H₈O₂.

Lời giải:

Đáp án: D

M_X = 2.44 = 88. Đặt CTPT của X là C_xH_yO_z

Bài 9: Đốt cháy hoàn toàn 4,4 gam hợp chất hữu cơ X ( C, H, O ). Dẫn sản phẩm cháy lần lượt qua bình (1) đựng dung dịch H₂SO₄ đặc, bình (2) đựng dung dịch KOH dư. Sau thí nghiệm, khối lượng bình (1) tăng 1,8 gam, khối lượng bình (2) tăng 6,6 gam. Tỉ khối của X đối với hiđro là 44. Xác định công thức của phân tử X.

A. C₂H₄O        B. C₅H₁₂O        C. C₄H₈O₂        D. C₃H₄O₃.

Lời giải:

Đáp án: D

Đặt CTPT của X là C_xH_yO_z

M_X = 44.2 = 88 ; n_CO2 = 6,6/44 = 0,15 mol; n_H2O = 1,8/18 = 0,1 mol

n_X = 4,4/88 = 0,05 mol

Bảo toàn nguyên tố C: 0,05.x = 0,15 ⇒ x = 3

Bảo toàn nguyên tố H: 0,05y = 2.0,1 ⇒ y = 4

12.3 + 4.1 + 16z = 88 ⇒ z = 3 ⇒ CTPT: C₃H₄O₃

Xác định hàm lượng nguyên tố trong hợp chất hữu cơ

A. Phương pháp giải & Ví dụ minh họa

Cho hợp chất hữu cơ có công thức C_xH_yO_zN_t khối lượng a gam

- Áp dụng các công thức tính sau:

Ví dụ minh họa

Bài 1: Oxi hóa hoàn toàn 0,6 gam hợp chất hữu cơ A thu được 0,672 lit khí CO₂ đktc và 0,72 gam H₂O. Tính thành phần phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong phân tử chất A?

Hướng dẫn:

Oxi hóa A thu được CO₂ và H₂O ⇒ hợp chất A có C, H có thể có O.

n_CO2 = 0,672/22,4 = 0,03 mol; n_H2O = 0,72/18 = 0,04 mol

⇒ n_C = n_CO2 = 0,03 mol; n_H = 2n_H2O = 0,08 mol;

%(m)_O = 100% - (60% + 13,33%) = 26,67%

Bài 2: Đốt cháy hoàn toàn 7,4 gam hợp chất hữu cơ X ( C, H, O ). Dẫn sản phẩm chảy lần lượt qua bình (1) đựng dung dịch H₂SO₄ đặc, bình (2) đụng dung dịch Ca(OH)₂ dư, sau thí nghiệm, khối lượng bình (1) tăng 5,4 gam, ở bình (2) có 30 gam kết tủa. Thành phần phần trăm khối lượng oxi trong X là

Hướng dẫn:

n_CO2 = n_CaCO3 =30/100 = 0,3 mol; n_H2O = 5,4/18 = 0,3 mol

m_X = m_C + m_H + m_O = 12n_CO2 + 2n_H2O + m_O

⇒ 12.0,3 + 2.0,3 + m_O = 7,4 ⇒ m_O = 3,2 gam ⇒

Bài 3: Đốt cháy hoàn toàn 3 gam hợp chất hữu cơ X ( C, H, O ). Hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)₂ dư. Sau thí nghiệm , thu được 10 gam kết tủa và khối lượng dung dịch giảm 3,8 gam so với dung dịch Ca(OH)₂ ban đầu. Thành phần phần trăm khối lượng oxi trong X là

Hướng dẫn:

n_CO2 = n_CaCO3 = 10/100 = 0,1 mol

m_giảm = m_CaCO3 - (m_CO2 + m_H2O) = 3,8g m_CO2 + m_H2O = 10-3,8 = 6,2g

m_H2O = 6,2 – 0,1.44 = 1,8 (gam) ⇒ n_H2O = 1,8/18 = 0,1 mol

m_X = m_C + m_H + m_O = 12n_CO2 + 2n_H2O + m_O

12.0,1 + 2.0,1 + m_O = 3 ⇒ m_O = 1,6 gam ⇒

Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 4 gam hi đrocacbon X. Hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)₂. Sau thí nghiệm, thu được 25 gam kết tủa và khối lượng dung dịch giảm 8,2 gam so với dung dịch Ca(OH)₂.ban đầu. Thành phần phần trăm khối lượng cacbon trong X là

Hướng dẫn:

m_giảm = m_CaCO3 - (m_CO2 + m_H2O) = 8,2g m_CO2 + m_H2O = 25-8,2 = 16,8g

44n_CO2 + 18n_H2O = 16,8 (1)

m_X = m_C + m_H = 12n_CO2 + 2n_H2O = 4 (2)

Từ (1), (2) ⇒ n_CO2 = 0,3 mol; n_H2O = 0,2 mol ⇒

Bài 5: Oxi hoá hoàn toàn 0,135 g HCHC A rồi cho sản phẩm lần lượt qua bình 1 chứa H₂SO₄ đặc và bình 2 chứa KOH, thì thấy khối lượng bình 1 tăng lên 0,117 g, bình 2 tăng thêm 0,396 g. Ở thí nghiệm khác, khi nung 1,35 g hợp chất A với CuO thì thu được 112 ml (đktc) khí nitơ. Tính thành phần phần trăm của các nguyên tố trong phân tử chất A.

Hướng dẫn:

Khối lượng bình 1 tăng là khối lượng của H₂O

⇒ n_H = 2n_H2O = 2.0,117/18 = 0,013 mol

Khối lượng bình 2 tăng là khối lượng của CO₂

⇒ n_C = n_CO2 = 0,396/44 = 0,009 mol

Số mol N trong 0,135 gam hợp chất hữu cơ A là :

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Nung một hợp chất hữu cơ X với lượng dư chất oxi hóa CuO, thấy thoát ra khí CO₂, hơi nước và khí N2. Chọn kết luận đúng nhất.

A. X chắc chắn chứa C, H, N và có thể có oxi.

B. X là hợp chất chỉ chứa 3 nguyên tố C, H, N.

C. X luôn có chứa C, H và có thể không có N.

D. X là hợp chất chứa 4 nguyên tố C, H, N, O.

Lời giải:

Đáp án: A

Bài 2: Để đốt cháy hoàn toàn 2,50 g chất A phải dùng vừa hết 3,36 lít O₂ (đktc). Sản phẩm cháy chỉ có CO₂ và H₂O, trong đó khối lượng CO₂ hơn khối lượng H₂O là 3,70 g. Phần trăm khối lượng của H trong A là :

A. 11,5%.        B. 9%.        C. 8%        D. 7,8%

Lời giải:

Đáp án: C

m_CO2 + m_H2O = 2,5 + 0,15.32 = 7,3 gam ; m_CO2 – m_H2O = 3,7 ⇒ m_CO2 = 5,5 gam và m_H2O = 1,8 gam ⇒

Bài 3: Đốt cháy hoàn toàn m gam hợp chất hữu cơ X ( C, H, O ). Cần vừa đủ 7,84 lít O₂ (đktc), thu được 6,72 lít CO₂ (đktc) và 5,4 gam H₂O. Thành phần phần trăm khối lượng oxi trong X là

A. 16,62%        B. 45,95%        C. 28,85 %        D. 43,24%.

Lời giải:

Đáp án: D

n_CO2 = 6,72/22,4 = 0,3 mol; n_H2O = 5,4/18 = 0,3 mol; n_O2 = 7,84/22,4 = 0,35 mol

Theo bảo toàn khối lượng:

m_X + m_O2 = m_CO2 + m_H2O ⇒ m_X = 0,3.44 + 5,4 – 0,35.32 = 7,4 (gam)

n_O(X) + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O ⇒ n_O(X) = 2.0,3 + 0,3 - 2.0,35 = 0,2 mol

⇒ %m_O = 43,24%

Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 8,8 gam hợp chất hữu cơ X ( C, H, O ). Dẫn sản phẩm chảy lần lượt qua bình (1) đựng dung dịch H₂SO₄ đặc, bình (2) đụng dung dịch KOH dư, sau thí nghiệm, khối lượng bình (1) tăng 7,2 gam, khối lượng bình (2) tăng 17,6 gam. Thành phần phần trăm khối lượng oxi trong X là

A. 36,36%        B. 27,27%        C. 40,91%        D. 54,54%.

Lời giải:

Đáp án: A

Độ tăng khối lượng bình đựng H₂SO₄ chính là khối lượng H₂O

Độ tăng khối lượng bình đựng dung dịch KOH chính là khối lượng CO₂

n_CO2 = 17,6/44 = 0,4 mol; n_H2O = 7,2/18 = 0,4 mol

m_X = m_C + m_H + m_O = 12n_CO2 + 2n_H2O + m_O

⇒ 12.0,4 + 2.0,4 + m_O = 8,8 ⇒ m_O = 3,2 gam ⇒ %m_O =36,36%

Bài 5: Đốt cháy hoàn toàn 1,25g chất Y thu được 0,896 lít CO₂ ở đktc và 0,54g H₂O. Mặt khác đốt cháy Y cho sản phẩm tác dụng với dung dịch AgNO₃ dư thu được 1,435g kết tủa trắng. Các nguyên tố có trong Y và phần trăm của C là:

A. C, H, O, Br; %(m)C = 42,6%.        B. C, H, O, Cl; %(m)C = 38,4%

C. C, H, Cl; %(m)C = 38,4%.        D. C, H, O, Br; %(m)C = 38,4%

Lời giải:

Đáp án: B

m_O = 1,25 – (0,04.12 + 0,03.2 + 0,01.35,5) = 0,355 gam ⇒ các chất có trong Y là C, H, O, Cl; %(m)_C = 0,04.12.100%/1,25 = 38,4%

Bài 6: Đốt cháy hoàn toàn m gam hợp chất hữu cơ X ( C, H, O ). Cần vừa đủ 6,72 lít O₂ (đktc), thu được 4,48 lít CO₂ (đktc) và 5,4 gam H₂O. Thành phần phần trăm khối lượng oxi trong X là

A. 34,78%        B. 69,56%        C. 76,19 %        D. 67,71%

Lời giải:

Đáp án: A

n_CO2 = 4,48/22,4 = 0,2 mol; n_H2O = 5,4/18 = 0,3 mol; n_O2 = 6,72/22,4 = 0,3 mol

Theo bảo toàn khối lượng:

m_X = 0,2.44 + 5,4 – 0,3.32 = 4,6 (gam)

n_O(X) + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O ⇒ n_O(X) = 2.0,2 + 0,3 - 2.0,3 = 0,1 mol

⇒ %m_O = 34,78%

Bài 7: Đốt cháy chất A (chỉ chứa C và H) rồi dẫn sản phẩm lần lượt qua bình 1 đựng H₂SO₄ đặc, bình 2 đựng nước vôi dư. Thấy khối lượng bình 1 tăng 5,4g, bình 2 có 60g kết tủa. Phần trăm khối lượng của C và H trong A lần lượt là:

A. 78%, 22%.        B. 92,3%, 7,7%.        C. 80%, 20%.        D. 78,4%, 21,6%

Lời giải:

Đáp án: B

m_A = m_C + m_H = 0,6.12 + 0,3.2 = 7,8 gam ⇒ %(m)_C = 7,2.100%/7,8 = 92,3% ⇒%(m)_O = 7,75

Bài 8: Đốt cháy 7,3g chất A dẫn toàn bộ sản phẩm qua bình đựng nước vôi dư. Thấy có 1,12 lít khí N2 thoát ra, khối lượng bình tăng 27,5g và khối lượng kết tủa trong bình là 40g. Phần trăm của C, H, O, N lần lượt là:

A.65,7%, 15,1%; 19,2%, 0%.        B. 56,4%, 10,4%, 13,1%, 20,1%

C. 69,7%, 9,6%; 20,7%, 0%.        D. 59%, 16,4%, 16,5%, 8,2%

Lời giải:

Đáp án: A

m_CO2 = 0,4.44 = 17,6 gam ⇒ m_H2O = 27,5 – 17,6 = 9,9 gam;