Phản ứng tráng gương của Anđehit - Hoá học lớp 11

Phản ứng tráng gương của Anđehit

Với Phản ứng tráng gương của Anđehit Hoá học lớp 11 gồm đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa và bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập Phản ứng tráng gương của Anđehit từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá học lớp 11.

A. Phương pháp giải & Ví dụ minh họa

        –CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O −^tº→ –COONH₄ + 2NH₄NO₃ + 2Ag

- Phương trình phản ứng tổng quát :

        R(CH=O)n + 2nAgNO₃ + 3nNH₃ + nH₂O −^tº→ R(COONH₄)_n + 2nAg ↓ + 2nNH₄NO₃

- Đối với anđehit đơn chức :

        R-CH=O + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O −^tº→ R-COONH₄ + 2Ag ↓ + 2NH₄NO₃

Đặc biệt Đối với HCHO phản ứng xảy ra như sau :

        HCH=O + 4AgNO₃ + 6NH₃ + 2H₂O −^tº→ (NH₄)₂CO₃ + 4 + 4NH₄NO₃

Lưu ý

- Khi cho hỗn hợp các anđehit đơn chức X tham gia phản ứng tráng gương mà :

    + thì chứng tỏ rằng trong X có HCHO.

    + Dung dịch sau phản ứng tráng gương phản ứng với dung dịch HCl thấy giải phóng khí CO₂ thì chứng tỏ rằng trong X có HCHO.

- Khi cho một anđehit X tham gia phản ứng tráng gương mà thì X có thể là HCHO hoặc R(CHO)₂.

    + Trường hợp đặc biệt: H-CH = O phản ứng Ag₂O tạo 4mol Ag và %O = 53,33%

Ví dụ minh họa

Bài 1: Cho 1,97 gam dung dịch fomalin tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃ dư thu được 10,8 gam Ag. Nồng độ % của anđehit fomic trong fomalin là :

Hướng dẫn:

Phương trình phản ứng :

        HCH=O + 4AgNO₃ + 6NH₃ + 2H₂O → (NH₄)₂CO₃ + 4Ag↓ + 4NH₄NO₃

    Vậy nồng độ % của anđehit fomic trong dung dịch fomalin là :

Bài 2: Cho 11,6 gam andehit đơn no A có số cacbon lớn hơn 1 phản ứng hoàn toàn với dd AgNO₃/NH₃ dư, toàn bộ lượng Ag sinh ra cho vào dd HNO₃ đặc nóng sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn ta thấy khối lượng dung dịch tăng lên 24,8gam. Tìm CTCT của A.

Hướng dẫn:

Gọi CT của andehit no đơn chức là: RCHO

Phương trình phản ứng: R-CH=O + 2AgNO₃ + H₂O + 3NH₃ −^tº→ R-COONH₄ + 2NH₄NO₃ + 2Ag

Gọi số mol của A là x ⇒ n_Ag = 2x

Ag + 2HNO₃ → AgNO₃ + NO₂ + H₂O

2x                                        2x

m_{dd tăng} = m_Ag – m_NO2 = 2x.108 – 2x.46 = 124x = 24,8 ⇒ x = 0,2 mol;

⇒ M_andehit = 11,6/0,2 = 58 ⇒ R = 29

Vậy CTPT của andehit là C₂H₅CHO

Bài 3: Cho 8,6 gam anđehit mạch không nhánh A tác dụng với lượng (dư) dung dịch AgNO₃/NH₃ tạo 43,2 gam Ag. A có công thức phân tử là :

Hướng dẫn:

n_Ag = 43,2/108 = 0,4 mol

    + Nếu A là RCHO thì n_A = 1/2 . n_Ag = 0,2 mol ⇒ R+29 = 8,6/0,2 = 43 ⇒ R = 14(loại).

    + Nếu A là HCHO thì n_HCHO = 1/4 . n_Ag = 0,1 mol ⇒ m_HCHO = 0,1.30 = 3g (loại).

    + Nếu A là R(CHO)₂ thì :

n_R(CHO)2 = 1/4 n_Ag = 0,1 mol ⇒ R+58 = 8,6/0,1 = 86 ⇒ R=28 ⇒ R: -C₂H₄-

    A có mạch cacbon không phân nhánh nên A là OHC–CH₂–CH₂–CHO (C₄H₆O₂).

Bài 4: Hỗn hợp X gồm hai ancol no, đơn chức, mạch hở, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Oxi hóa hoàn toàn 0,2 mol hỗn hợp X có khối lượng m gam bằng CuO đun nóng thu được hỗn hợp sản phẩm hữu cơ Y. Cho Y tác dụng với một lượng dư dung dịch AgNO₃/NH₃, thu được 54 gam Ag. Giá trị của m là

Hướng dẫn:

n_Ag = 0,5 mol; n_Ag/n_X > 1 ⇒ 2 ancol là CH₃OH và C₂H₅OH

Hỗn hợp Y gồm HCHO và CH₃CHO; x + y =0,2 và 4x + 2y = 0,5

⇒ x = 0,05 mol và y = 0,15 mol; mX = 0,05.32 + 0,15.46 = 8,5 g

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Cho 0,1 mol anđehit X tác dụng với dung dịch dư AgNO₃/NH₃ thu được 0,4 mol Ag. Mặt khác cho 0,1 mol X tác dụng hoàn toàn với H₂ thì cần 22,4 lít H₂ (đktc). Công thức cấu tạo phù hợp với X là:

A. HCHO        B. CH₃CHO

C. (CHO)₂        D. cả A và C đều đúng

Lời giải:

Đáp án: C

n_X: n_Ag = 1:4 và n_X : n_H2 = 1: 1 ⇒ CTCT đúng là: (CHO)₂

Bài 2: Cho 5,8 gam anđehit A tác dụng hết với một lượng dư AgNO₃/NH₃ thu được 43,2 gam Ag. Tìm CTPT của A

A. CH₃CHO.        B. CH₂=CHCHO.

C. OHCCHO.        D. HCHO.

Lời giải:

Đáp án: D

n_Ag = 43,2 /108 = 0,4 mol ⇒ n_A = 0,1 mol ⇒ M_A = 58 ⇒ A là: OHCCHO.

Bài 3: Cho 0,15 mol một anđehit Y tác dụng hoàn toàn với lượng dư dung dịch AgNO₃/NH₃ thu được 18,6 gam muối amoni của axít hữu cơ. Công thức cấu tạo của anđehit trên là:

A. C₂H₄(CHO)₂        B. (CHO)₂        C. C₂H₂(CHO)₂        D. HCHO

Lời giải:

Đáp án: B

n_muối = n_andehit = 0,15 mol; M_muối = 18,6/0,15 = 124

⇒ R + (44 + 18).2 = 124 ⇒ R = 0

Bài 4: Khi cho 0,l mol X tác dụng với dung dịch AgNO₃ dư/NH₃ ta thu được Ag kim loai. Hoà tan hoàn toàn lượng Ag thu được vào dung dịch HNO₃ đặc nóng dư thu được 8,96 lít NO₂ (đktc). X là:

A. X là anđêhit hai chức        B. X là anđêhitformic

C. X là hợp chất chứa chức – CHO        D. Cả A, B đều đúng

Lời giải:

Đáp án: D

n_Ag = n_NO2 = 0,4 mol; n_X: n_Ag = 1: 4

Bài 5: Cho m gam hỗn hợp etanal và propanal phản ứng hoàn toàn với lượng dư dung dịch AgNO₃/NH₃, thu được 43,2 gam kết tủa và dung dịch chứa 17,5 gam muối amoni của hai axit hữu cơ. Giá trị của m là

A. 9,5.        B. 10,9.        C. 14,3.        D. 10,2.

Lời giải:

Đáp án: B

n_muối = n_Ag/2 = 0,2 mol ⇒ M_muối = 17,5/0,2 = 87,5

⇒ R = 25,5 ⇒ m = 0,2. (25,5 + 29) = 10,9 g

Bài 6: Cho 0,1 mol hỗn hợp X gồm hai anđehit no, đơn chức, mạch hở, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃, đun nóng thu được 32,4 gam Ag. Hai anđehit trong X là :

A. HCHO và C₂H₅CHO.        B. HCHO và CH₃CHO.

C. C₂H₃CHO và C₃H₅CHO.        D. CH₃CHO và C₂H₅CHO.

Lời giải:

Đáp án: B

Theo giả thiết hỗn hợp X gồm hai anđehit no, đơn chức, mạch hở, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Mặt khác n_Ag/n_X = 0,3/0,1 nên suy ra trong hỗn hợp X phải chứa HCHO, anđehit còn lại là CH₃CHO.

Bài 7: Cho 0,1 mol anđehit X tác dụng với lượng dư AgNO₃ (hoặc Ag₂O) trong dung dịch NH₃, đun nóng thu được 43,2 gam Ag. Hiđro hoá X thu được Y, biết 0,1 mol Y phản ứng vừa đủ với 4,6 gam Na. Công thức cấu tạo thu gọn của X là :

A. HCHO.        B. OHC–CHO.

C. CH₃–CHO.        D. CH₃–CH(OH)–CHO.

Lời giải:

Đáp án: B

n_Ag/n_X = 0,4/0,1 = 4/1 Loại đáp án C, D.

Theo giả thiết hiđro hoá X thu được Y nên Y là ancol. n_Na/n_Y = 2/1 ⇒ Y là ancol hai chức. Vậy X là anđehit hai chức, X là OHC–CHO.

Bài 8: Cho 1,74 gam anđehit oxalic tác dụng vừa đủ với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ tạo ra m gam bạc kết tủa. Giá trị của m là :

A. 6,48 g        B. 12,96 g        C. 19,62 g        D. 19,44g

Lời giải:

Đáp án: B

OHC–CHO + 4AgNO₃ + 6NH₃ + 2H₂O → H₄NOOC–COONH₄ + 4Ag↓ + 4NH₄NO₃

n_Ag = 4.n_OHC-CHO = 4.1,74/58 = 0,12 mol ⇒ m_Ag = 12,96g