150 câu trắc nghiệm Este Lipit có lời giải chi tiết (nâng cao) - Hoá học lớp 12

---

150 câu trắc nghiệm Este Lipit có lời giải chi tiết (nâng cao)

Với 150 câu trắc nghiệm Este Lipit có lời giải chi tiết (nâng cao) Hoá học lớp 12 tổng hợp 150 bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập Este Lipit từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá học lớp 12.

Câu 1: Đun nóng axit axetic với isoamylic (CH₃)2CH-CH₂-CH₂-OH có H₂SO₄ đặc, xúc tác thu được isoamyl axetat (dầu chuối). Khối lượng dầu chuối thu được từ 132,35 gam axit axetic đun nóng với 200 gam rượu isoamylic có giá trị gần nhất là ( biết hiệu suất phản ứng đạt 68%)

A. 192,0 gam.             B. 97,5 gam.

C. 292,5 gam.             D. 195,0 gam.

Lời giải:

(CH₃)₂CH – [CH₂]₂OH (Isoamylic) + CH₃COOH (axit axetic) ⇆ (CH₃)₂CH – [CH₂]₂OCOCH₃ (isoamyl axetat) + H₂O

n_{axit axetic} = 132,25/60 < n_isoamylic = 200/88

→ n_isoamylic = n_{axit axetic}. H = 1,5 mol → m_{isoamyl axetat} = 1,5.130 = 195g.

→ Đáp án D

Câu 2: Cho hỗn hợp X gồm ancol metylic và hai axit cacboxylic (no, đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng) tác dụng hết với Na, giải phóng ra 6,72 lít khí H₂ (đktc). Nếu đun nóng hỗn hợp X (có H₂SO₄ đặc làm xúc tác) thì các chất trong hỗn hợp phản ứng vừa đủ với nhau tạo thành 25 gam hỗn hợp este (giả thiết phản ứng este hoá đạt hiệu suất 100%). Hai axit trong hỗn hợp X là

A. CH₃COOH và C₂H₅COOH.

B. HCOOH và CH₃COOH.

C. C₂H₅COOH và C₃H₇COOH.

D. C₃H₇COOH và C₄H₉COOH.

Lời giải:

Gọi 2 axit có công thức chung là RCOOH.

Khi tham gia phản ứng với Na → n_ancol + n_axit = 2n_H2 = 0,6 mol

Vì các chất trong hỗn hợp phản ứng este hóa vừa đủ với nhau → n_axit = n_ancol = 0,3 mol

→ n_RCOOCH3 = n_axit = 0,3 mol → (R + 44 + 15). 0,3 = 25

→15 (CH₃) < R = 24,333 < 29 (C₂H₅)

Vậy axit kế tiếp nhau là CH₃COOH.

→ Đáp án A

Câu 3: Chia 7,8 gam hỗn hợp ancol etylic và ancol đồng đẳng R-OH thành 2 phần bằng nhau. Phần 1 tác dụng với Na (dư) thu được 1,12 lít H₂ (đktc). Phần 2 cho tác dụng với 30 gam CH₃COOH (có mặt H₂SO₄ đặc). Tính tổng khối lượng este thu được, biết hiệu suất phản ứng este hoá đều bằng 80%.

A. 6,48 gam.             B. 8,1 gam.

C. 8,8 gam.              D. 6,24 gam.

Lời giải:

Gọi CTPT chung của hỗn hợp 2 ancol là ROH

Phần 1: n_H2 = 1,12/22,4 = 0,05 mol → n_ROH = 2n_H2 = 2. 0,05 = 0,1 mol

M_ROH = 3,9/0,1 = 39 → R = 39 - 17 = 22

n_CH3COOH = 0,5 ⇒ n_CH3COOR = n_ROH = 0,1 mol

→ m_este = 0,1.(15 + 44 + 22).0,8 = 6,48 g.

→ Đáp án A

Câu 4: Khi đun nóng 25,8 gam hỗn hợp ancol etylic và axit axetic có H₂SO₄ đặc làm xúc tác thu được 14,08 gam este. Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp đó thu được 23,4 ml nước. Thành phần % hỗn hợp ban đầu và hiệu suất của phản ứng este hóa lần lượt là

A. 53,5% C₂H₅OH; 46,5% CH₃COOH và hiệu suất 80%.

B. 55,3% C₂H₅OH; 44,7% CH₃COOH và hiệu suất 80%.

C. 60,0% C₂H₅OH; 40,0% CH₃COOH và hiệu suất 75%.

D. 45,0% C₂H₅OH; 55,0% CH₃COOH và hiệu suất 60%.

Lời giải:

n_este = 0,16 ⇒ H = 0,16/0,2 = 80%

→ Đáp án A

Câu 5: Hỗn hợp X gồm HCOOH và CH₃COOH (tỉ lệ mol 1:1); hỗn hợp Y gồm CH₃OH và C₂H₅OH (tỉ lệ mol 3: 2). Lấy 11,13 gam hỗn hợp X tác dụng với 7,52 gam hỗn hợp Y có xúc tác H₂SO₄ đặc, đun nóng. Khối lượng của este thu được là (biết hiệu suất các phản ứng este đều 75%)

A. 10,89 gam.             B. 11,4345 gam.

C. 14,52 gam.             D. 11,616 gam.

Lời giải:

M_X = (46 + 60)/2 = 53 → R₁ + 45 = 53 → R₁ = 8

M_Y = (32.3 + 46.2)/(3 + 2) = 37,6 → R₂ + 17 = 37,6 → R₂ = 20,6

n_X = 11,13/53 = 0,21

n_Y = 7,52/37,6 = 0,2

M_este = 0,2. (R₁ + 44 + R₂).0,75 = 0,2. 72,6. 0,75 = 10,89g.

→ Đáp án A

Câu 6: Hỗn hợp X gồm HCOOH, CH₃COOH (tỉ lệ mol 1:1), hỗn hợp Y gồm CH₃OH, C₂H₅OH (tỉ lệ mol 2:3). Lấy 16,96 gam hỗn hợp X tác dụng với 8,08 gam hỗn hợp Y (có xúc tác H₂SO₄ đặc) thu được m gam este (hiệu suất các phản ứng este hóa đều bằng 80%). Giá trị của m là

A. 12,064.             B. 22,736.

C. 17,728.             D. 20,4352.

Lời giải:

hh X có khối lượng mol trung bình là: (46 + 60)/2 = 53

hh Y có khối lượng mol trung bình là: (32.2 + 46.3)/5 = 40,4

n_X = 16,96/53 mol; n_Y = 0,2 mol.

→ m_este = 0,2.(53 + 40.4 - 18).0,8 = 12,064g

→ Đáp án A

Câu 7: Hỗn hợp X gồm 1 axit no đơn chức., mạch hở và một axit không no đơn chức, mạch hở có một liên kết đôi ở gốc hiđrocacbon. Khi cho a gam X tác dụng hết với CaCO3 thoát ra 1,12 lít CO₂ (đktc). Hỗn hợp Y gồm CH₃OH và C₂H₅OH; khi cho 7,8 gam Y tác dụng hết Na thoát ra 2,24 lít H₂ (đktc). Nếu trộn a gam X với 3,9 gam Y rồi đun nóng có H₂SO₄ đặc xúc tác thì thu được m gam este (hiệu suất h%). Giá trị m theo a, h là

A. (a + 2,1)h %.             B. (a + 7,8)h %.

C. (a + 3,9)h %.             D. (a + 6)h %.

Lời giải:

n_X = 2n_CO2 = 0,1 mol

7,8g Y thì → n_Y = 2n_H2 = 0,2 mol → 3,9g Y thì n_Y = 0,1 mol

→ khi thực hiện phản ứng este hóa thì n_X = n_Y

⇒ m_este = m_X + m_Y - m_H2O = a + 3,9 - 0,1.18 = a + 2,1

Nếu tính theo hiệu suất h% thì m_este = (a + 2,1)h%.

→ Đáp án A

Câu 8: Thực hiện phản ứng este hoá giữa axit axetic và hỗn hợp gồm 8,4 gam 3 ancol là đồng đẳng của ancol etylic. Sau phản ứng thu được 16,8 gam hỗn hợp ba este. Lấy sản phẩm của phản ứng este hoá trên thực hiện phản ứng xà phòng hoá hoàn toàn với dung dịch NaOH 4M thì thu được m gam muối (Giả sử hiệu suất phản ứng este hoá là 100%). Giá trị của m là

A. 10,0.             B. 16,4.

C. 20,0.              D. 8,0.

Lời giải:

CH₃COOH + C_nH_2n+1OH → CH₃COOC_nH_2n+1 + H₂O.

Tăng giảm khối lượng:

Sản phẩm của phản ứng xà phòng hóa là CH₃COONa

→ m = 0,2.82 = 16,4g.

→ Đáp án B

Câu 9: Hỗn hợp M gồm ancol no, đơn chức và axit cacboxylic đơn chức, đều mạch hở và có cùng số nguyên tử C, tổng số mol của hai chất là 0,5 mol (số mol của axit lớn hơn số mol của ancol). Nếu đốt cháy hoàn toàn M thì thu được 66 gam khí CO₂ và 25,2 gam H₂O. Mặt khác, nếu đun nóng M với H₂SO₄ đặc để thực hiện phản ứng este hoá (hiệu suất là 80 %) thì số gam este thu được là

A. 17,10.              B. 18,24.

C. 25,65.              D. 30,40.

Lời giải:

Ta có:

⇒ Số C trong phân tử X và Y: 1,5/0,5 = 3

n_CO2 > n_H2O ⇒ axit Y là axit không no ⇒ Có hai trường hợp xảy ra

TH1:

⇒ a > b ⇒ TH1 loại

TH₂:

C₃H₇OH + CH₂=CH-COOH -^{to, xt}→ CH₂=CH-COOC₃H₇ + H₂O

⇒ n_{CH2=CH-COOC3H7} = n_C3H7OH. 80% = 0,2. 80% = 0,16 mol

⇒ m_{CH2=CH-COOC3H7} = 0,16. 114 = 18,24 gam)

→ Đáp án B

Câu 10: Thực hiện phản ứng este hoá giữa axit ađipic (HOOC-(CH₂)₄-COOH) với ancol đơn chức X thu được hai hợp chất có chứa chức este Y1 và Y2 trong đó Y1 có công thức phân tử là C₈H₁₄O₄. Công thức của X là

A. C₃H₅OH.              B. CH₃OH.

C. CH₃OH hoặc C₂H₅OH.              D. C₂H₅OH.

Lời giải:

Như vậy Y1 và Y2 có thể là este 2 chức hoặc là tạp chức của etse và axit.

∗ Nếu Y1 là este 2 chức thì có CT là: CH₃OOC – (CH₂)₄ – COOCH₃ → ancol là CH₃OH

∗ Nếu Y1 là tạp chức của este và axit thì có CT là: HOOC – (CH₂)₄ – COOC₂H₅

→ ancol là C₂H₅OH

→ Đáp án C

Câu 11: Cho 4,6 gam ancol X tác dụng với Na dư thu được 1,12 lít H₂. Cho 9,0 gam axit hữu cơ Y tác dụng với Na dư thu được 1,68 lít H₂. Đun nóng hỗn hợp gồm 4,6 gam ancol X và 9,0 gam axit hữu cơ Y (xúc tác H₂SO₄ đặc, to) thu được 6,6 gam este E. Các thể tích khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn, hiệu suất phản ứng tạo thành este là

A. 50%             B. 60%

C. 75%             D. 80%.

Lời giải:

Giả sử ancol có n chức

Giả sử axit có m chức

→ Đáp án C

Câu 12: Một hỗn hợp đẳng mol gồm một axit cacboxylic no đơn chức và một ancol no đơn chức. Chia hỗn hợp làm hai phần bằng nhau. Phần 1 đem đốt cháy thu được 0,2 mol CO₂ và 0,25 mol H₂O. Phần 2 đem thực hiện phản ứng este hóa, phản ứng xong đem loại nước rồi đốt cháy thu được 0,2 mol CO₂ và 0,22 mol H₂O. Hiệu suất của phản ứng este hóa là

A. 40%.             B. 45%.

C. 50%.             D. 60%.

Lời giải:

Phần 1: n_ancol = n_H2O - n_CO2 = 0,05 mol

Phần 2:

Ta thấy, lượng H₂O loại đi chính là số mol este tạo thành

→ n_este = 0,25 - 0,22 = 0,03 mol

→ H = 0,3/0,6 = 60%

→ Đáp án D

Câu 13: Hỗn hợp X gồm 1 ancol no, đơn chức và 1 axit no, đơn chức mạch hở. Chia X thành 2 phần bằng nhau:

- Đốt cháy hoàn toàn phần 1 sản phẩm thu được cho qua bình nước vôi trong dư thấy có 30 gam kết tủa.

- Phần 2 được este hoá hoàn toàn vừa đủ thu được 1 este, đốt cháy este này thu được khối lượng H₂O là

A. 1,8 gam.              B. 3,6 gam.

C. 5,4 gam.              D. 7,2 gam.

Lời giải:

Este thu được sẽ là este no, đơn chức mạch hở

Khi đốt este này thì thu được n_H2O = n_CO2

Do số C không đổi trong cả 2 phần nên n_H2O = 0,3 → m_H2O = 5,4

→ Đáp án C

Câu 14: Hỗn hợp X gồm HCOOH, CH₃COOH và C­2H5COOH (tỉ lệ 5:1:1). Lấy 5,2 gam hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C₂H₅OH (có H₂SO₄ đặc làm xúc tác) thu được m gam hỗn hợp este (hiệu suât phản ứng este hóa đều bằng 80%). Giá trị m là

A. 6,4.             B. 8,0.

C. 6,8.              D. 8,1.

Lời giải:

Coi hỗn hợp X gồm HCOOH, CH₃COOH và C₂H₅COOH (tỉ lệ 5:1:1) thành RCOOH

PTPƯ: RCOOH + C₂H₅OH ⇆ RCOOC₂H₅ + H₂O.

Do n_X = 0,1 mol < n_C2H5OH = 0,125 mol.

→ n_este = 0,1. 0,8 = 0,08 (mol)

→ m_este = 0,08. ( 7 + 44 + 29) = 6,4 gam.

→ Đáp án A

Câu 15: Thực hiện phản ứng este hoá giữa axit axetic với 2 ancol no đơn chức là đồng đẳng kế tiếp nhau thu được hỗn hợp 2 este. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp 2 este đó thu được 10,08 lít CO₂. Công thức cấu tạo của 2 ancol là

A. CH₃OH và C₂H₅OH.

B. C₂H₅OH và CH₃CH(OH)CH₃.

C. C₂H₅OH và CH₃CH₂CH₂OH.

D. n-C₃H₇OH và n-C₄H₉OH.

Lời giải:

n_CO2 = 10,08/22,4 = 0,45 mol

Số C trung bình trong este: n_CO2/n_este = 4,5

Như vậy, số C trung bình của 2 ancol là 4,5 - 2 = 2,5.

→ 2 ancol là C₂H₅OH và C₃H₇OH

→ Đáp án C

Câu 16: Để đốt cháy hoàn toàn 1 mol axit cacboxylic đơn chức X cần đủ 3,5 mol O₂. Trộn 7,4 gam X với lượng đủ ancol no Y (biết tỉ khối hơi của Y so với O₂ nhỏ hơn 2). Đun nóng hỗn hợp với H₂SO₄ làm xúc tác. Sau khi phản ứng hoàn toàn thu được 8,7 gam este Z (trong Z không còn nhóm chức nào khác). Công thức cấu tạo của Z là

A. C₂H₅COOCH₂CH₂OCOC₂H₅.

B. C₂H₃COOCH₂CH₂OCOC₂H₃.

C. CH₃COOCH₂CH₂OCOCH₃.

D. HCOOCH₂CH₂OCOH.

Lời giải:

n_X = 0,1 mol.

Giả sử ancol a (a < 3) chức.

→ M_este = 87a → a = 2 → M_este = 174

→ C₂H₅COO – CH₂ – CH₂ – OOCC₂H₅.

→ Đáp ánA

Câu 17: Chia 0,6 mol hỗn hợp gồm một axit đơn chức và một ancol đơn chức thành 2 phần bằng nhau.

Phần 1: đốt cháy hoàn toàn, thu được 39,6 gam CO₂.

Phần 2: đun nóng với H₂SO₄ đặc, thu được 10,2 gam este E (hiệu suất 100%). Đốt cháy hết lượng E, thu được 22,0 gam CO₂ và 9,0 gam H₂O.

Nếu biết số mol axit nhỏ hơn số mol ancol thì công thức của axit là

A. C₃H₇COOH.             B. CH₃COOH.

C. C₂H₅COOH.             D. HCOOH.

Lời giải:

Phần 2:

Gọi số C trong axit là a, trong ancol là b

Do số mol của axit nhỏ hơn ancol nên → n_ancol – n_axit = 0,1 mol

Mặt khác,

Như vậy, sau phản ứng ancol dư 0,1

Số CO₂ chênh lệch giữa 2 phần chính là CO₂ do ancol dư tạo ra

Số C trong ancol: 0,4/0,1 = 4 → C₄H₉OH

Như vậy, số C trong axit: (0,9 - 0,2.4)/0,1 = 1 → HCOOH

→ Đáp án D

Câu 18: Đun nóng một axit đa chức X có chứa vòng benzen và có công thức là (C₄H₃O₂)_n (n < 4) với một lượng dư ancol Y đơn chức thu được este Z thuần chức có công thức (C₆H₇O₂)_m. Công thức ancol Y là

A. CH₃OH.             B. C₂H₅OH.

C. CH₂=CH-CH₂OH.             D. C₃H₇OH.

Lời giải:

Dễ thấy, do este Z thuần chức nên số O trong este bằng số O trong axit, như vậy n = m

Số C của ancol:

Số H của ancol:

Do ancol đơn chức nên ancol là C₂H₅OH

→ Đáp án B

Câu 19: Este X được tạo ra từ ancol X1 đơn chức và axit X2 đa chức có công thức đơn giản là C₂H₃O₂. Hãy cho biết có bao nhiêu chất thoả mãn ?

A. 1              B. 2

C. 3              D. 4

Lời giải:

Gọi công thức là: C_2nH_3nO_2n

Dễ thấy, n phải là số chẵn (n lẻ thì số H sẽ lẻ)

n = 2 → C₄H₆O4 → CH₃OOC – COOCH₃.

n = 4 → C₈H₁₂O₈.

Chất này là este 4 chức: k = 3 < 4 → Loại

→ Đáp án A

Câu 20: X là este tạo từ 1 axit đơn chức và ancol 2 chức. X không tác dụng với Na. Thuỷ phân hoàn toàn 0,1 mol X bằng NaOH (vừa đủ) thu được hỗn hợp sản phẩm có tổng khối lượng là 21,2 gam. Có nhiêu este thoả mãn điều kiện đó ?

A. 1.              B. 2.

C. 3.              D. 4.

Lời giải:

n_NaOH = 2n_X = 0,2 mol

Bảo toàn khối lượng: m_X = 21,2 – m_NaOH = 13,2 → M_X = 13,2/0,1 = 132 → C5H8O4

Các este thỏa mãn là:

CH₂(OOCH) – CH(OOCH) – CH₃

CH₂(OOCH) – CH₂ – CH₂(OOCH)

→ Đáp án B

Câu 21: Cho 28,8 gam hỗn hợp X gồm ancol etylic và axit axetic tác dụng với Na dư thu được 6,16 lít H₂ (đktc). Khi đun nóng 28,8 gam hỗn hợp X có H₂SO₄ đặc (xúc tác) thu được 17,6 gam este. Tính % về khối lượng mỗi chất trong X và hiệu suất của phản ứng este hóa?

A. 47,92% C₂H₅OH; 52,08% CH₃COOH và hiệu suất 75%

B. 47,92% C₂H₅OH; 52,08% CH₃COOH và hiệu suất 80%

C. 45,0% C₂H₅OH; 55,0% CH₃COOH và hiệu suất 60%

D. 52,08% C₂H₅OH; 47,92% CH₃COOH và hiệu suất 70%.

Lời giải:

Gọi số mol của C₂H₅OH và CH₃COOH lần lượt là x, y

Ta có hệ

CH₃COOH + C₂H₅OH ⇆ CH₃COOC₂H₅ + H₂O

Vì n_CH3COOH < n_C2H5OH nên hiệu suất được tính theo axit

Có n_este = 0,2 mol → H = (0,2/0,25). 100% = 80%

%m_C2H5OH = (0,3.46/28,8). 100% = 47,92%; %m_CH3COOH = 52,08%

→ Đáp án B

Câu 22: Cho 13,8 gam glixerol phản ứng hoàn toàn với axit hữu cơ đơn chức B, chỉ thu được chất hữu cơ E có khối lượng bằng 1,18 lần khối lượng của glixerol ban đầu; hiệu suất phản ứng là 73,35%. Có bao nhiêu công thức cấu tạo phù hợp với E ?

A. 3.              B. 4.

C. 2.              D. 5.

Lời giải:

Trước hết phải tìm nhanh ra CTPT của E.

Ta có: m_E = 1,18. 13,8 = 16,284 gam.

Có hiệu suất nên số mol glixerol phản ứng là:

(số mol E luôn bằng số mol glixerol phản ứng ).

Vậy CTPT của E là: C₅H₈O₅.

- TH1: E là este 2 lần axit HCOOH của glixerol ( còn 1 nhóm -OH ancol).

Gọi gốc HCOO- là 1; HO- là 0 và C₃H₅- là gốc R thì ta có 2 CTCT thỏa mãn là: R-101 và R-110.

- TH2: E là este 1 lần axit C₃H₆O₂ và còn 2 nhóm HO-

Tương tự, gọi gốc axit là 1, HO- là 0 và C₃H₅ là R ta có các CTCT là: R-100 và R-010.

Như vậy, tổng tất cả có 4 CTCT thỏa mãn phù hợp với E.

→ Đáp án B

Câu 23: Đun nóng hỗn hợp axit axetic và etylen glicol (số mol bằng nhau, có H₂SO₄ đặc xúc tác) thì thu được hỗn hợp X gồm 5 chất (trong đó có 2 chất chứa chức este E₁ và E₂, M_E1 < M_E2). Lượng axit và ancol đã phản ứng lần lượt là 70% và 50% so với ban đầu. Thành phần % về khối lượng của E1 trong hỗn hợp X là

A. 51,656%.              B. 23,934%.

C. 28,519%.              D. 25,574%.

Lời giải:

X gồm 5 chất: H₂O, (CH₃COO)(OH)C₂H₄ (E₁), (CH₃COO)₂C₂H₄(E₂), CH₃COOH dư, C₂H₄(OH)₂

Coi hỗn hợp ban đầu có: n_CH3COOH = n_C2H4(OH)2 số mol axit phản ứng là 0,7mol và số mol acol phản ứng là 0,5mol

Gọi n_E1 = a, n_E2 = b

→ Ta có Hệ PT:

m_X = m_axit + m_ancol = 60 + 62 = 122 gam

→ Đáp án D

Câu 24: Cho hỗn hợp X gồm 2 axit (no, đơn chức, đồng đẳng kế tiếp) và ancol etylic phản ứng hết với Na giải phóng ra 4,48 lít H₂ (đktc). Mặt khác nếu đun nóng hỗn hợp X (có H₂SO₄ đậm đặc làm xúc tác) thì các chất trong hỗn hợp X phản ứng với nhau vừa đủ và tạo thành 16,2 gam hỗn hợp este (giả sử các phản ứng đều đạt hiệu suất 100%). Công thức của 2 axit lần lượt là

A. C₆H₁₃COOH và C₇H₁₅COOH.

B. CH₃COOH và C₂H₅COOH.

C. C₃H₇COOH và C₄H₉COOH.

D. HCOOH và CH₃COOH.

Lời giải:

X: n_H2 = 0,2 mol

Vì 2 chất phản ứng vừa đủ tạo este nên n_axit = n_ancol = n_este = 0,2 mol

→ M_RCOOC2H5 = 16,2/02 = 81 → R = 8

→ HCOOH, CH₃COOH

→ Đáp án D

Câu 25: Hỗn hợp X gồm axit axetic và etanol. Chia X thành ba phần bằng nhau:

• Phần 1 tác dụng với Kali dư thấy có 3,36 lít khí thoát ra.

• Phần 2 tác dụng với Na₂CO₃ dư thấy có 1,12 lít khí CO₂ thoát ra. Các thể tích khí đo ở đktc.

• Phần 3 được thêm vào vài giọt dung dịch H₂SO₄, sau đó đun sôi hỗn hợp một thời gian. Biết hiệu suất của phản ứng este hoá bằng 60%. Khối lượng este tạo thành là

A. 8,80 gam.             B. 5,20 gam.

C. 10,56 gam.             D. 5,28 gam.

Lời giải:

n_CH3COOH = 3a mol; n_C2H5OH = 3b mol.

- Phần 1: n_H2 = 3,36/22,4 = 0,15 mol.

n_CH3COOH + n_C2H5OH = a + b = 0,15 × 2 = 0,3 mol.

- Phần 2: n_CO2 = 1,12/2,24 = 0,05 mol.

n_CH3COOH = a = 0,05.2 = 0,1 mol → b = 0,2 mol.

- Phần 3: CH₃COOH + C₂H₅OH ⇆ CH₃COOC₂H₅ + H₂O.

→ m_CH3COOC2H5 = 0,1.88.(60/100) = 5,28g

→ Đáp án D

Câu 26: Cho hỗn hợp X gồm 1 ancol đơn chức no và 1 ancol đơn chức phân tử có 1 liên kết đôi, có khối lượng m gam. Khi nạp m gam hỗn hợp vào 1 bình kín Y dung tích 6 lít và cho X bay hơi ở 136,5oC. Khi X bay hơi hoàn toàn thì áp suất trong bình là 0,28 atm. Nếu cho m gam X este hóa với 45 gam axit axetic thì hiệu suất phản ứng đạt H%. Tổng khối lượng este thu được theo m và H là:

A. [(2m + 4,2)H]/100

B. [(1,5m + 3,15)H]/100

C. [(m + 2,1)H]/100

D. [(m + 3)H]/100.

Lời giải:

Vậy, hiệu suất tính theo ancol.

Số mol ancol và axit phản ứng là 0,05.0,01H

→ Số mol H₂O tạo thành cũng là 0,05.0,01H mol

Khối lượng este thu được là:

m_este = m.0,01H + 0,05.0,01.H.60 – 0,01.0,05.H.18 = [(m + 2,1).H]/100

→ Đáp án C

Câu 27: Đun 0,08 mol hỗn hợp H gồm hai axit hữu cơ chức X, Y là đồng đẳng kế tiếp (MX < MY) với một lượng dư ancol metylic thu được 2,888 gam hỗn hợp este với hiệu suất 50% tính từ X và 40% tính từ Y. Công thức cấu tạo của X và Y lần lượt là

A. HCOOH và CH₃COOH.

B. CH₃COOH và CH₃CH₂COOH.

C. CH₂=CHCOOH và CH₂=C(CH₃)COOH.

D. CH₃CH₂COOH và CH₃CH₂CH₂COOH.

Lời giải:

Gọi phân tử khối của X là M thì của Y là M + 14 (M ≥ 46). ta có hệ phương trình:

Chặn khoảng giá trị của M ta có:

4(x + y)M + 112(x + y) < 28,88 (do Mx ≥ 46x) → M < 62,25

5(x + y)M + 66(x + y) > 28,88 (do - My ≤ - 46y) → M > 59.

Như vậy, chỉ duy nhất M = 60 ứng với axit axetic CH₃COOH thỏa mãn → còn lại là C₂H₅COOH.

→ Đáp án B

Câu 28: Oxi hóa hoàn toàn anđehit C₂H₄(CHO)2 trong điều kiện thích hợp thu được hợp chất hữu cơ X. Đung nóng hỗn hợp gồm 1 mol X và 1 mol ancol metylic (xúc tác H₂SO₄ đặc) thu được 2 este với tỉ lệ khối lượng là 1,81. Biết chỉ có 72 % lượng ancol chuyển hóa thành este. Vậy số mol của hai este có thể là

A. 0,30 và 0,20.              B. 0,36 và 0,18.

C. 0,24 và 0,48.              D. 0,12 và 0,24.

Lời giải:

n_{ancol phản ứng} = 0,72 mol

→ a + 2b = 0,72

→ a = 0,1685, b = 0,2757

→ Đáp án B

Câu 29: Cho 4 mol axit axetic tác dụng với hỗn hợp chứa 0,5 mol glixerol và 1 mol etylen glicol (xúc tác H₂SO₄). Tính khối lượng sản phẩm thu được ngoài nước biết rằng có 50% axit và 80% mỗi ancol phản ứng.

A. 170,4 g.              B. 176,5 g.

C. 156,7 g.              D. 312 g.

Lời giải:

Ta có cho axit axetic tác dụng với glixerol và etilenglicol tạo sản phẩm.

2CH₃COOH + HO-CH₂-CH₂-OH → CH₃COOCH₂CH₂OOCCH₃ + 2H₂O

3CH₃COOH + HO-CH₂-CH₂-OH → HO-CH₂CH₂OOCCH₃ + H₂O → C₃H₅(OOCCH₃)3 + 3H₂O

2CH₃COOH + HO-CH₂-CH₂-OH → C₃H₅(OH)(OOCCH₃)₂+ 2H₂O

CH₃COOH + C₃H₅(OH)₃ → C₃H₅(OH)₂(OOCCH₃) + H₂O

Nhận thấy n_H2O = n_{CH3COOH phản ứng} = 0,5. 4 = 2 mol

Bảo toàn khối lượng → m_{sản phẩm} = 2. 60 + 0,5. 0,8. 92 + 0,8.1. 62 - 2. 18 = 170,4 gam

→ Đáp án A

Câu 30: Thực hiện phản ứng este hoá giữa etilen glicol với một axit cacboxylic X thu được este có công thức phân tử là C₈H₁₀O₄ . Nếu cho 0,05 mol axit X phản ứng với 250 ml dung dịch KOH 0,16M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được chất rắn có giá trị m gam, m nhận giá trị nào sau đây:

A. 3,76 gam.              B. 3,80 gam.

C. 4,40 gam.              D. 5,12 gam.

Lời giải:

Xét este: π + v = (8.2 + 2 - 10)/2 = 4

Như vậy, axit là đơn chức và có 1 liên kết π trong mạch C.

Công thức X là: C₂H₃COOH

n_KOH = 0,4 mol

Như vậy, dung dịch sau phản ứng với KOH chứa 0,04 mol muối và 0,01 mol axit dư.

Khi cô cạn: m = 0,04.110 = 4,4 gam.

→ Đáp án C

Câu 31: Hỗn hợp M gồm ancol no, đơn chức X và axit cacboxylic Y, đều mạch hở và có cùng số nguyên tử cacbon. Tổng số mol của hỗn hợp M là 0,5mol (số mol X nhỏ hơn số mol Y). Nếu đốt cháy hoàn toàn M thu được khí CO₂ (đktc) và 25,2 gam H₂O. Mặt khác, nếu đun nóng M với H₂SO₄ đặc để thực hiện phản ứng este hóa với hiệu suất là 75%. Khối lượng este thu được là

A. 22,80 gam.              B. 25,65 gam

C. 17,1 gam.             D. 18,24 gam.

Lời giải:

Ta có:

⇒ Số C trong phân tử X và Y: 1,5/0,5 = 3

n_CO2 > n_H2O ⇒ axit Y là axit không no ⇒ Có hai trường hợp xảy ra

TH1:

⇒ a > b ⇒ TH1 loại

TH2:

C₃H₇OH + CH₂=CH-COOH → CH₂ = CH – COOC₃H₇ + H₂O

→ n_{CH2-CH-COOC3H7} = n_C3H7OH.75% = 0,2.75% = 0,15 mol

→ m_{CH2-CH-COOC3H7} = 0,15. 144 = 17,1 g

→ Đáp án C

Câu 32: Este X được tạo thành từ etylen glicol và hai axit cacboxylic đơn chức. Trong phân tử este, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Khi cho m gam X tác dụng với dung dịch NaOH (dư) thì lượng NaOH đã phản ứng là 10 gam. Giá trị của m là

A. 17,5.              B. 14,5.

C. 15,5.              D. 16,5.

Lời giải:

Gọi CTPT của X là R1COO-CH₂CH₂-OOCR₂

Trong X thì số C nhiều hơn số O là 1 → Số C trong X là 5

n_NaOH = 10/40 = 0,25 mol

→ X: HCOO-CH₂CH₂-OOCCH₃

HCOO-CH₂CH₂-OOCCH₃ (0,125) + 2NaOH (0,25) → HCOONa + CH₃COONa + HOCH₂CH₂OH

→ m_X = 0,125.132 = 16,5 gam.

→ Đáp án D

Câu 33: E là este của một axit đơn chức và ancol đơn chức. Để thủy phân hoàn toàn 6,6 gam chất E phải dùng 34,1 ml dung dịch NaOH 10% (d = 1,1 g/ml). Lượng NaOH này dùng dư 25% so với lượng NaOH phản ứng. Công thức cấu tạo đúng của E là:

A. CH₃COOCH₃              B. HCOOC₃H₇

C. CH₃COOC₂H₅              D. Cả B và C đều đúng

Lời giải:

Ta có: m_{NaOH đem dùng} = (34,1. 1,1. 10)/100 = 3,751 (gam)

m_{NaOH phản ứng} = (3,751. 100)/(100 + 25) = 3 (gam)

→ M_E = 88 gam → R + 44 + R’ = 88 → R + R’ = 44

- Khi R = 1 → R’ = 43 (C₃H₇) → CTCT (E): HCOOC₃H₇ (propyl fomiat)

- Khi R = 15 → R’ = 29 → CTCT (E): CH₃COOC₂H₅ (etyl axetat)

→ Đáp án D

Câu 34: Có 2 este có đồng phân của nhau và đều do các axit no, đơn chức và rượu no, đơn chức tạo thành. Để xà phòng hóa 22,2 gam hỗn hợp 2 este nói trên phải dùng vừa hết 12gam NaOH nguyên chất. Công thức phân tử của 2 este là:

A. HCOOC₂H₅ và CH₃COOCH₃

B. C₂H₅COOCH₃ và CH₃COOCH₃

C. CH₃COOCH5 và HCOOC₃H₇

D. Không xác định được

Lời giải:

Các phương trình phản ứng xà phòng hóa 2 este có dạng:

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

R’’COOR’’’ + NaOH → R’’COONa + R’’’OH

Hai este là đồng phân của nhau nên có cùng phân tử khối và có chung công thức tổng quát của este no đơn chức là C_nH_2nO₂

Đặt x và y là mỗi số mol este trong 22,2 gam hỗn hợp

Tỉ lệ mol trong phương trình là 1: 1 nên:

n_NaOH = n_este = x + y = 0, 3 mol

M_x + M_y = 22,2 hay M(x + y) = 22,2. Vậy M = 22,2/0,3 = 74

C_nH_2nO₂ = 72 → n = 3. Công thức đơn giản của 2 este là C₃H₆O₂

Có 2 đồng phân là: HCOOC₂H₅ và CH₃COOCH₃

→ Đáp án A

Câu 35: Este đơn chức X có tỉ khối hơi so với CH₄ là 6,25. Cho 20 gam X tác dụng với 300 ml dung dịch KOH 1M (đun nóng). Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 28 gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của X là

A. CH₃-CH₂-COO-CH=CH₂.

B. CH₂=CH-COO-CH₂-CH₃.

C. CH₂=CH-CH₂- COO -CH₃.

D. CH₃-COO-CH=CH-CH₃.

Lời giải:

- Từ tỉ khối ta suy ra M_X =100 → CTPT của este X đơn chức là C5H8O₂

- Ta có: n_X = 0,2 mol ; n_KOH = 0,3 mol.

- Đặt CTTQ của X là: RCOOR’

- Tìm gốc R

+ Ta có: n_{KOH phản ứng} = n_RCOOH = n_X = 0,2mol → n_{KOH dư} = 0,1 mol mà

→ R là C₂H₅. Vậy công thức cấu tạo của X là CH₃-CH₂-COO-CH=CH₂.

→ Đáp án A

Câu 36: Cho 21,8g chất hữu cơ A chỉ chứa 1 loại nhóm chức tác dụng với 1 lit dung dịch NaOH 0,5M thu được 24,6g muối của axit hữu cơ X và 0,1 mol ancol Y. Lượng NaOH dư có thể trung hòa hết 0,5 lit dung dịch HCl 0,4M. Tổng khối lượng mol của X và Y là :

A. 132              B. 152

C. 272              D. 174

Lời giải:

n_{NaOH phản ứng} = 0,5 - 0,5. 0,4 = 0,3 mol

→ n_NaOH: n_ancol = 3: 1 → Y là ancol ba chức.

Giả sử A là (RCOO)₃R₁

M_RCOONa = M_R + 67 = 82 → M_R = 15 → R là CH₃ → X là (CH₃COO)₃R₁

M_X = 59.3 + M_R1 = 218 → M_R1 = 41 → R₁ là C₃H₅

Vậy X là CH₃COONa, Y là C₃H₅(OH)₃ → M_X + M_Y = 82 + 92 = 174.

→ Đáp án D

Câu 37: Hỗn hợp X gồm axit stearic, axit panmitic và triglixerit của axit stearic, axit panmitic. Đốt cháy hoàn toàn m gam X, thu được 6,72 lít CO₂ (đktc) và 5,22 gam H₂O. Xà phòng hóa m gam X (hiệu suất = 90%), thu được a gam glixerol. Giá trị của a là

A. 0,414.             B. 1,242.

C. 0,828.             D. 0,460.

Lời giải:

n_CO2 = 0,3 mol; n_H2O = 0,29 mol.

Vì một phân tử chất béo đề bài cho có 3 liên kết đôi

→ 2n_{chất béo} = n_CO2 - n_H2O = 0,01 mol → n_glixerol = 0,005 mol

Với hiệu suất 90% có m = 0,005. 92. 90% = 0,414 gam

→ Đáp án A

Câu 38: Cho vào ống nghiệm 2 ml etyl axetat, sau đó thêm tiếp 1 ml dung dịch NaOH 30% quan sát hiện tượng (1); lắp ống sinh hàn đồng thời đun sôi nhẹ trong khoảng 5 phút, quan sát hiện tượng (2). Kết quả hai lần quan sát (1) và (2) lần lượt là

A. Sủi bọt khí, chất lỏng tách thành hai lớp.

B. Chất lỏng đồng nhất, chất lỏng tách thành hai lớp.

C. Chất lỏng tách thành hai lớp, chất lỏng đồng nhất.

D. Chất lỏng tách thành hai lớp, chất lỏng tách thành hai lớp.

Lời giải:

Ban đầu etyl axetat không tan trong nước nên tách thành 2 lớp.

Khi đun nóng lên có phương trình:

CH₃COOC₂H₅ + NaOH → CH₃COONa + C₂H₅OH

Cả 2 chất đều tan tốt trong nước nên thành chất lỏng đồng nhất.

→ Đáp án C

Câu 39: Cho các phản ứng:

(1) X + NaOH -^to→ Y + Z

(2) Y + NaOH (rắn) -^{CaO, to}→ CH₄ + Y1

(3) CH₄ -^1500oC.11n→ Q + H₂

(4) Q + H₂O -^{to, xt}→ Z

Dùng hóa chất gì để phân biệt X và metyl fomiat?

A. Quỳ tím.

B. Dung dịch Br₂.

C. Dung dịch AgNO₃/NH₃.

D. Dung dịch AgNO₃/NH₃ hoặc dung dịch Br₂

Lời giải:

CH₃COOCH=CH₂ (X) + NaOH → CH₃COONa (Y) + CH₃CHO(Z)

CH₃COONa + NaOH → CH₄ + Na₂CO₃ (Y1)

CH₄ -^1500oC→ CH≡CH (Q)+ H₂

CH≡CH + H₂O → CH₃CHO

metyl fomiat: HCOOCH₃ tham gia phản ứng tráng bạc còn X thì không tham gia

→ Đáp án C

Câu 40: Cho sơ đồ chuyển hóa sau :

(1) C₄H₆O₂ (M) + NaOH -^to→ (A) + (B)

(2) (B) + AgNO₃ + NH₃ + H₂O -^to→ (F)↓ + Ag + NH₄NO₃

(3) (F) + NaOH -^to→ (A)↑ + NH₃ + H₂O

Chất M là:

A. HCOO(CH₂)=CH₂.              B. CH₃COOCH=CH₂.

C. HCOOCH=CHCH₃.              D. CH₂=CHCOOCH₃.

Lời giải:

- Các phản ứng xảy ra:

(1) CH₃COOCH=CH₂ (M) + NaOH -^to→ CH₃COONa (A) + CH₃CHO (B)

(2) CH₃CHO (B) + AgNO₃ + NH₃ -^to→ CH₃COONH₄ (F) + Ag↓ + NH₄NO₃

(3) CH₃COONH₄ (F) + NaOH -^to→ CH₃COONa (A) + NH₃ + H₂O

→ Đáp án B

Câu 41: Este X có công thức phân tử C₄H₈O₂ thỏa mãn các điều kiện sau:

X + H₂O -^{to, H₂SO4 đặc}→ Y1 + Y2

Y1 + O₂ -^{to, xt}→ Y2 + H₂O

Tên gọi của X là

A. metyl propionat.             B. isopropyl fomat.

C. etyl axetat.              D. n-propyl fomat.

Lời giải:

Từ 2 phương trình → Y1 và Y2 đều có số nguyên tử C bằng nhau. Mà este ban đầu là C₄H₈O₂

→ X là CH₃COOC₂H₅ hay etyl axetat

→ Đáp án C

Câu 42: Este X được tạo thành từ axit oxalic và hai ancol đơn chức. Trong phân tử X, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Khi cho m gam X tác dụng với dung dịch NaOH dư, sau khi phản ứng hoàn toàn có 9,6 gam NaOH đã phản ứng. Giá trị của m là

A. 17,5.             B. 31,68.

C. 14,5.             D. 15,84.

Lời giải:

Este X được tạo thành từ axit oxalic và hai ancol đơn chức có dạng ROOC-COOR'

Trong phân tử este, số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1 → số nguyên tử C trong este là 5

Vậy X có công thức C₂H₅OOC-COOCH₃

C₂H₅OOC-COOCH₃ + 2NaOH → C₂H₅OH + NaOOC-COONa + CH₃OH

n_este = 0,5nNaOH = 0,12 mol → m = 15,84 gam

→ Đáp án D

Câu 43: Cho sơ đồ phản ứng:

(1) X (C₅H₈O₂) + NaOH → X1 (muối) + X2

(2) Y (C₅H₈O₂) + NaOH → Y1 (muối) + Y2

Biết X1 và Y1 có cùng số nguyên tử cacbon; X1 có phản ứng với nước brom, còn Y1 thì không. Tính chất hóa học nào giống nhau giữa X2 và Y2?

A. Bị khử bởi H₂ (t^o, Ni).

B. Tác dụng được với dung dịch AgNO₃/NH₃ (to).

C. Bị oxi hóa bởi O₂ (xúc tác) thành axit cacboxylic.

D. Tác dụng được với Na.

Lời giải:

X có CTPT C₅H₈O₂ → k = π + v = 2 = π_CO + π_C=C

X1 và Y1 có cùng số nguyên tử cacbon; X1 có phản ứng với nước brom, còn Y1 thì không

→ X1 chứa liên kết đôi C=C.

→ X có cấu tạo CH₂=CHCOOC₂H₅

CH₂=CHCOOC₂H₅ + NaOH → CH₂=CHCOONa (X1) + C₂H₅OH (X2)

Y có cấu tạo C₂H₅COOCH=CH₂

C₂H₅COOCH=CH₂ + NaOH → C₂H₅COONa (Y1) + CH₃CHO (Y2)

Chỉ có Y2 tham gia phản ứng với H₂ và AgNO₃/NH₃ → loại A, B

Chỉ có X2 tác dụng với Na → loại D

C₂H₅OH + O₂ -^{men giấm}→ CH₃COOH + H₂O

2CH₃CHO + O₂ -^{Mn+, to}→ 2CH₃COOH

→ Đáp án C

Câu 44: Cho các nhận định sau:

(1) Axit béo là các axit monocacboxylic có mạch cacbon dài không phân nhánh và có chẵn nguyên tử cacbon (12C-24C).

(2) Chất béo là trieste của glixerol với các axit béo.

(3) Lipit gồm nhiều loại: chất béo, sáp, steroit, photpholipit, ….

(4) Chất béo chứa các gốc axit béo không no thường là các chất rắn ở nhiệt độ thường.

(5) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch.

(6) Khi đun chất béo lỏng với hiđro có xúc tác Ni trong nồi hấp thì chúng chuyển thành chất béo rắn.

Số nhận định đúng là

A. 4.             B. 3.

C. 5.             D. 2.

Lời giải:

Nhận định đúng là: (1); (2); (3); (6).

(4) Chất béo chứa các gốc axit béo không no thường là các chất lỏng ở nhiệt độ thường. Chất béo chứa các gốc axit béo no thường là các chất rắn ở nhiệt độ thường.

(5) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm (hay phản ứng xà phòng hóa) là phản ứng một chiều.

→ Đáp án A

Câu 45: Thủy phân hoàn toàn chất béo X sau phản ứng thu được axit oleic (C₁₇H₃₃COOH) và axit linoleic (C₁₇H₃₁COOH). Nếu đốt cháy hoàn toàn m gam X cần 76,32 gam oxi thu được 75,24 gam CO₂. Mặt khác m gam X tác dụng vừa đủ với V ml Br₂ 1M. Giá trị của V là

A. 120.             B. 150.

C. 360.             D. 240.

Lời giải:

n_O2 = 2,385 mol; n_CO2 = 1,71 mol

CTPT của X là C₅₇H_2yO₆

Bảo toàn electron và bảo toàn nguyên tố cacbon:

4.2,385 = (216 + 2y).(1,71/57) → X là C₅₇H₁₀₂O₆ (7 – 3 = 4π trong gốc hiđrocacbon)

→ n_Br2 = 0,12 mol → V = 0,12 lít = 120 ml

→ Đáp án A

Câu 46: Hợp chất hữu cơ A có chứa C, H, O, N với mC: mH: mO: mN = 9:2,25:8:3,5. MA = 91. Cho A tác dụng với NaOH thu được muối B và khí C bay ra. B tác dụng được với vôi tôi xút thu được khí có tỉ khối so với He bằng 4. Xác định khối lượng mol phân tử chất C.

A. 42             B. 60

C. 45             D. 31

Lời giải:

m_C: m_H: m_O: m_N = 9: 2,5: 8: 3,5

Mà M_A = 91 → A có công thức C₃H₉O₂N

B tham gia phản ứng vôi tôi xút tạo chất khí có M = 16 (CH₄)

→ B có cấu tạo CH₃COONa

→ A có cấu tạo CH₃COONH₃CH₃ + NaOH → CH₃COONa (B) + CH₃NH₂ (C) + H₂O

→ Khối lượng mol phân tử chất C là 31.

→ Đáp án D

Câu 47: Cho các phàn ứng sau:

(1) X + 2NaOH -^to→ 2Y + H₂O

(2) Y + HCl loãng → Z + NaCl

Biết X là hợp chất hữu cơ mạch hở, có công thức C₄H₆O₅. Cho 11,4 gam Z tác dụng với Na dư thì khối lượng muối rắn thu được là?

A. 18 gam.             B. 16,58 gam.

C. 15,58 gam.             D. 20 gam.

Lời giải:

X + 2NaOH → 2Y + H₂O

→ X vừa có nhóm este vừa có nhóm axit

X là HO-CH₂-COO-CH₂-COOH

Y là HO-CH₂-COONa

Z là HO-CH₂-COOH có n_Z = 0,15 mol

HO-CH₂-COOH + 2Na → NaO-CH₂-COONa + H₂

→ m_muối = 18g

→ Đáp án A

Câu 48: Thủy phân hoàn toàn 89 gam chất béo bằng dung dich NaOH để điều chế xà phòng thu được 9,2 gam glixerol. Biết muối của axit béo chiếm 60% khối lượng xà phòng thu được là?

A. 153 gam              B. 58,92 gam

C. 55,08gam.             D. 91,8 gam

Lời giải:

n_NaOH = 2n_Glixerol = 0,3 mol

Bảo toàn khối lượng: m_{chất béo} + m_NaOH - m_Glixerol = m_muối = 91,8 g

⇒ m_{xà phòng} = 153 g

→ Đáp án A

Câu 49: Một este đơn chức X tác dụng vừa đủ với dung dịch KOH có C% = 11,666%. Sau phản ứng thu được dung dịch Y, cô cạn Y thì phần hơi chỉ có H₂O với khối lượng là 86,6 gam. Còn lại chất rắn Z với khối lượng là 23 gam. Số công thức cấu tạo của este là:

A. 2.             B. 5.

C. 3.             D. 4.

Lời giải:

Cô cạn Y chỉ thu được H₂O ⇒ X là este của phenol. Đặt n_X = x.

→ n_KOH = 2x mol; nnước sản phẩm = x mol → m_{nước/dung dịch KOH} = 848x.

⇒ ∑m_nước = 848x + 18x = 86,6(g) → x = 0,1 mol.

Bảo toàn khối lượng ta có:

m_X = 23 + 0,1.18 – 0,2.56 = 13,6(g) → M_X = 136 → X là C₈H₈O₂.

Các CTCT thỏa mãn là CH₃COOC₆H₅ và o, m, p – CH₃C₆H₄OOCH

→ Đáp án D

Câu 50: Xà phòng hoá hoàn toàn m gam một este no, đơn chức, mạch hở E bằng 26 gam dung dịch MOH 28% (M là kim loại kiềm). Cô cạn hỗn hợp sau phản ứng thu được 24,72 gam chất lỏng X và 10,08 gam chất rắn khan Y. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được sản phẩm gồm CO₂, H₂O và 8,97 gam muối cacbonat khan. Mặt khác, cho X tác dụng với Na dư, thu được 12,768 lít khí H₂ (đktc). Phần trăm khối lượng muối trong Y có giá trị gần nhất với

A. 67,5.              B. 85,0.

C. 80,0.              D. 97,5.

Lời giải:

→ CTPT E: C₄H₈O₂ → CTCT E: HCOOC₃H₇

M trong MOH chuyển hết vào muối cacbonat (M₂CO3)

→ Đáp án B

Câu 51: Cho 1 gam este X có công thức HCOOCH₂CH₃ tác dụng với nước (xúc tác axit H₂SO4 loãng). Sau một thời gian, để trung hòa axit hữu cơ sinh ra cần đúng 45 ml dung dịch NaOH 0,1M. Tỉ lệ phần trăm este chưa bị thủy phân là

A. 33,3%.              B. 50%.

C. 60%.              D. 66,7%.

Lời giải:

n_HCOOCH2CH3 = 1/74 mol; n_{NaOH để trung hòa axit} = 0,1.0,045 = 0,0045 mol

HCOOH (x) + NaOH (0,0045) → HCOONa + H₂O

Vì NaOH phản ứng vừa đủ → x = 0,0045 mol

Số mol este chưa bị thủy phân là: 1/74 - x = 1/74 - 0,0045 mol

→ Tỉ lệ phần trăm este chưa bị thủy phân:

→ Đáp án D

Câu 52: Để thủy phân hết 6,24 gam hỗn hợp X gồm hai este đơn chức mạch hở (tạo ra từ một axit cacboxylic và hai ancol) và một este ba chức mạch hở thì cần dùng vừa hết 64 ml dung dịch NaOH aM. Sau phản ứng, thu được hỗn hợp Y gồm các muối của các axit cacboxylic và các ancol. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y thì thu được muối cacbonat, 5,152 lít CO₂ (đktc) và 4,68 gam H₂O. a gần với giá trị nào sau đây nhất?

A. 1,26              B. 1,3

C. 1,1              D. 1,21

Lời giải:

Có n_CO2 = 5,152/22,4 = 0,23 mol, n_H2O = 4,68/18 = 0,26 mol, n_NaOH = 0,064a mol

→ n_Na2CO3 = 0,032a mol

Có n_COO = n_NaOH = 0,064 a mol → n_O(X) = 2.0,064a = 0,128a

Bảo toàn nguyên tố C → n_C(X) = 0,23 + 0,032a mol

Bảo toàn nguyên tố H → n_H(X) = 0,26.2 - 0,064a = 0,52- 0,064a

Có 6,24 = m_C + m_H + m_O → 6,24 = 12.( 0,23 + 0,032a) + 0,52 - 0,064a + 0,128a

→ a = 1,25

→ Đáp án A

Câu 53: Hỗn hợp X gồm phenyl axetat, metyl benzyloat, benzyl fomat và etyl phenyl oxalat. Thủy phân hoàn toàn 36,9 gam X trong dung dịch NaOH (dư, đun nóng), có 0,4 mol NaOH phản ứng, thu được m gam hỗn hợp muối và 10,9 gam hỗn hợp Y gồm các ancol. Cho toàn bộ Y tác dụng với Na dư, thu được 2,24 lít khí H₂ (đktc). Giá trị của m là

A. 40,2.              B. 49,3.

C. 42.              D. 38,4.

Lời giải:

CH₃COOC₆H₅ (M = 136): a mol

C₆H₅COOCH₃ (M = 136): b mol

HCOOCH₂C₆H₅ (M = 136): c mol

(M = 194): d mol

Khi phản ứng với NaOH ta thu được m gam muối và 10,9 gam ancol

Từ đề bài ta có hệ phương trình sau:

→ m_muối = m_CH3COONa + m_C6H5COONa + m_(COONa)2 + m_HCOONa + m_C6H5ONa

→ m_muối = 0,05.82 + 0,1.144 + 0,05.134 + 0,05.68 + (0,05 + 0,05).116 = 40,2 gam

→ Đáp án A

Câu 54: Cho hỗn hợp X gồm 2 axit (no, đơn chức, đồng đẳng kế tiếp) và ancol etylic phản ứng hết với Na giải phóng ra 4,48 lít H₂ (đktc). Mặt khác nếu đun nóng hỗn hợp X (có H₂SO4 đặc làm xúc tác) thì các chất trong hỗn hợp X phản ứng với nhau vừa đủ và tạo thành 16,2 gam hỗn hợp este (giả sử các phản ứng đều đạt hiệu suất 100%). Công thức của 2 axit lần lượt là:

A. CH₃COOH và C₂H₅COOH.

B. C₃H₇COOH và C4H9COOH.

C. HCOOH và CH₃COOH.

D. C₆H₁₃COOH và C₇H₁₅COOH.

Lời giải:

Khi thực hiện phản ứng este hóa axit và ancol phản ứng vừa đủ với nhau

→ n_axit = n_ancol

n_H2 = 4,48/22,4 = 0,2 mol → n_X = 2.n_H2 = 2. 0,2 = 0,4 mol

→ 2 axit là: HCOOH và CH₃COOH

→ Đáp án C

Câu 55: Cho 14,8 gam một hỗn hợp gồm 2 este đồng phân của nhau bay hơi ở điều kiện thích hợp. Kết quả thu được một thể tích hơi đúng bằng thể tích của 6,4 gam oxi trong cùng điều kiện như trên. Khi đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp hai este trên, thu được sản phẩm phản ứng là CO₂ và H₂O, tỉ lệ thể tích khí CO₂ và hơi H₂O là 1:1. Xác định công thức cấu tạo của 2 este.

A. CH₃COOCH₃ và HCOOC₂H₅.

B. HCOOC₃H₇ và CH₃COOC₂H₅.

C. HCOOC₃H₇ và C₂H₅COOCH₃.

D. HCOOC₃H₇ và CH₃COOCH₃.

Lời giải:

Theo bài ra: Khi đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp hai este trên thu được sản phẩm phản ứng là CO₂ và H₂O có: V_CO2 = V_H2O → n_CO2 = n_H2O → 2 este là no, đơn chức, mạch hở

Gọi công thức tổng quát của 2 este đồng phân là C_nH_2nO₂ (n ≥ 2)

Thể tích hơi của 14,8 gam este bằng thể tích hơi của 6,4 gam O₂

→ n_este = n_O2 = 6,4/32 = 0,2 mol

→ M_este = 14,8/0,2 = 74 → 14n + 32 = 74 → n = 3

→ Công thức phân tử của 2 este là C₃H₆O₂

→ Công thức cấu tạo của 2 este là CH₃COOCH₃ và HCOOC₂H₅

→ Đáp án A

Câu 56: Hỗn hợp X gồm vinyl axetat, metyl axetat và etyl fomat. Đốt cháy hoàn toàn 3,08 gam X, thu được 2,16 gam H₂O. Phần trăm số mol của vinyl axetat trong X là (đổi đề bài)

A. 25%.              B. 27,92%.

C. 72,08%.              D. 75%.

Lời giải:

n_H2O = 2,16/18 = 0,12 mol

→ 86x + 74y = 3,08 (1)

Đặt công thức chung của ba chất là C_xH₆O₂.

Sơ đồ phản ứng:

→ x + y = 0,04 (2)

Từ (1) và (2) ta có hệ phương trình:

→ Phần trăm về số mol của vinyl axetat là:

%n_CH3COOCH=CH2

→ Đáp án A

Câu 57: Hỗn hợp A gồm 2 este đơn chức, no, mạch hở đồng phân. Khi trộn 0,1 mol hỗn hợp A với O₂ vừa đủ rồi đốt cháy thu được 0,6 mol sản phẩm gồm CO₂ và hơi nước. Công thức phân tử 2 este là

A. C₄H₈O₂.              B. C₅H₁₀O₂.

C. C₃H₆O₂.              D. C₃H₈O₂.

Lời giải:

Khi đốt cháy hỗn hợp A gồm 2 este đơn chức, no, mạch hở cho:

n_CO2 = n_H2O = 0,6/2 = 0,3 mol

→ Trong 0,1 mol A có 0,3 mol C và 0,6 mol H

→ Trong 1 mol A có 3 mol C và 6 mol H

→ Công thức phân tử của 2 este có dạng C₃H₆Ox

Vì 2 este đơn chức → x = 2 → Công thức phân tử của 2 este là C₃H₆O₂

→ Đáp án C

Câu 58: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol este X thu được 0,3 mol CO₂ và 0,3 mol H₂O. Nếu cho 0,1 mol X tác dụng hết với NaOH thì thu được 8,2 gam muối. Công thức cấu tạo của X là

A. CH₃COOCH₃.              B. HCOOCH₃.

C. CH₃COOC₂H₅.              D. HCOOC₂H₅.

Lời giải:

Ta có: n_CO2 = n_H2O = 0,6/2 = 0,3 mol

→ Este no, đơn chức, mạch hở

→ Trong 0,1 mol X có 0,3 mol C và 0,6 mol H

→ Trong 1 mol X có 3 mol C và 6 mol H

→ Công thức phân tử của este X đơn chức là C₃H₆O₂

Khi X tác dụng với NaOH thu được muối có dạng RCOONa

→ n_RCOONa = n_X = 0,1 mol

→ M_RCOONa = 8,2/0,1 = 82 → M_R = 15 → R là CH₃

→ Muối là CH₃COONa → Công thức cấu tạo của X là CH₃COỌCH₃

→ Đáp án A

Câu 59: Đốt cháy hoàn toàn một lượng hỗn hợp hai este X cho sản phẩm cháy qua bình đựng P₂O₅ dư thấy khối lượng bình tăng thêm 6,21 gam, sau đó cho qua dung dịch Ca(OH)₂ dư thu được 34,5 gam kết tủa. Các este nói trên thuộc loại

A. no, đơn chức, mạch hở.

B. không no, đơn chức, mạch hở.

C. no, đơn chức, mạch vòng.

D. không no, đa chức, mạch vòng.

Lời giải:

n_CaCO3 = 3,45/100 = 0,345 mol

→ Khối lượng bình đựng P₂O₅ dư tăng chính là khối lượng nước

→ m_H2O = 6,21 gam → n_H2O = 6,21/18 = 0,345 mol

→ n_CO2 = n_CaCO3 = 0,345 mol → n_CO2 = n_H2O → Hai este đều no, đơn chức, mạch hở

→ Đáp án A

Câu 60: Đốt cháy hoàn toàn 1,46 gam chất hữu cơ A gồm C, H, O thì thu được 1,344 lít CO₂ (đktc) và 0,9 gam H₂O. Công thức nào dưới đây có thể là công thức đúng.

A. (COOC₂H₅)₂.              B. CH₃COOH.

C. CH₃COOCH₃.              D. HOOCC₆H₄COOH.

Lời giải:

n_CO2 = 1,344/22,4 = 0,06 mol; n_H2O = 0,9/18 = 0,05 mol → n_H2O < n_CO2

→ Loại đáp án B, C

Bảo toàn khối lượng ta có:

1,46 = m_C + m_H + m_O → 1,46 = 0,06.12 + 0,05.2 + m_O → m_O = 0,64 gam

→ n_O = 0,64/16 = 0,04 mol → n_C: n_H: n_O = 0,06: (0,05.2): 0,04 = 3:5:2

→ Công thức phân tử của A có dạng là (C₃H₅O₂)_n

(COOC₂H₅)₂ có công thức phân tử (C₃H₅O₂)₂

HOOCC₆H₄COOH có công thức phân tử (C4H3O₂)₂ → Loại đáp án D

→ Đáp án A

Câu 61: Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol este X, đơn chức có 1 liên kết đôi C = C trong phân tử rồi dẫn sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)₂ dư thu được 60 gam kết tủa. X có công thức cấu tạo là

A. HCOOCH = CH₂.              B. CH₃COOCH = CH₂.

C. HCOOCH = CHCH₃.              D. CH₃COOC(CH₃) = CH₂.

Lời giải:

Đốt cháy este X cho sản phẩm cháy CO₂

Ta có: CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO3↓ + H₂O

→ n_CO2 = n_CaCO3 = 60/100 = 0,6 mol

→ Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol este X thu được 0,6 mol CO₂

→ 1 mol este X có 3 mol C

→ Công thức phân tử của este X đơn chức là C3H_xO₂

Vì X có chứa 1 liên kết đôi C = C trong phân tử

→ Công thức cấu tạo của X là HCOOCH = CH₂

→ Đáp án A

Câu 62: Cho sơ đồ chuyển hóa sau:

(a) C₃H₄O₂ + NaOH → X + Y

(b) X + H₂SO4 (loãng) → Z + T

(c) Z + dung dịch AgNO₃/NH₃ (dư) → E + Ag + NH4NO₃

(d) Y + dung dịch AgNO₃/NH₃ (dư) → F + Ag + NH4NO₃

Chất E và chất F theo thứ tự là

A. (NH4)₂CO3 và CH₃COOH.

B. (NH4)₂CO3 và CH₃COONH4.

C. HCOONH4 và CH₃CHO.

D. HCOONH4 và CH₃COONH4

Lời giải:

Vì C₃H₄O₂ thủy phân trong NaOH tạo ra 1 muối phản ứng vơí AgNO₃/NH₃ tạo ra Ag và 1 chất cũng tác dụng với AgNO₃/NH₃ tạo ra Ag

→ HCOOCH=CH₂

→ Đáp án B

Câu 63: Thủy phân hoàn toàn este A của axit hữu cơ đơn chức X và ancol đơn chức Y bằng dung dịch NaOH vừa đủ. Làm bay hơi hoàn toàn dung dịch sau thủy phân. Phần hơi được dẫn qua bình đựng CaCl2 khan dư. Sau khi làm khô, phần hơi còn lại cho qua bình đựng K dư thấy có khí Z bay ra và khối lượng bình đựng K tăng 6,2 gam. Dẫn khí Z qua CuO nung nóng dư sinh ra 6,4 gam Cu. Lượng este ban đầu tác dụng vừa đủ với 32 gam brom thu được sản phẩm chứa 65,04% brom về khối lượng. Tên gọi của A là

A. vinyl fomat.              B. metyl metacrylat.

C. vinyl axetat              D. metyl acrylat .

Lời giải:

Các phương trình xảy ra:

RCOOR₁ + NaOH → RCOONa + R₁OH

Làm bay hơi dung dịch sau thủy phân,sau đó cho qua CaCl₂ để hút hết nước,sau đó cho qua K thì có khí nên có phản ứng:

R₁OH + K → ROK + 1/2 H₂

Cho H₂ qua CuO

CuO + H₂ -^to→ Cu + H₂O

n_Cu = 0,1 mol → n_H2 = 0,1 mol → n_R1OK = 0,2 mol

→ R₁OH là CH₃OH

Ta có n_este = 0,2(mol), n_Br2 = 0,2(mol)

→ Este có 1 liên kết đôi ở ngoài mạch C

→ Este có M là 86

→ Đáp án D

Câu 64: Este X có công thức phân tử dạng C_nH_2n–2O₂. Đốt cháy 0,42 mol X rồi cho sản phẩm cháy hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch nước vôi trong có chứa 68,376 gam Ca(OH)₂ thì thấy dung dịch nước vôi trong vẩn đục. Thuỷ phân X bằng dung dịch NaOH thu được 2 chất hữu cơ không tham gia phản ứng tráng gương. Phát biểu nào sau đây về X là đúng?

A. Không thể điều chế được từ ancol và axit hữu cơ tương ứng.

B. Tên của este X là vinyl axetat.

C. X là đồng đẳng của etyl acrylat.

D. Thành phần % khối lượng O trong X là 36,36%.

Lời giải:

Dung dịch nước vôi trong bị vẩn đục → có kết tủa → n_CO2 ≤ n_OH = 1,848 mol.

→ n ≤ 1,848/0,42 = 4,4 → n = 3 hoặc n = 4.

Với n = 3 → X là HCOOCH=CH₂ → loại vì thủy phân trong NaOH thu được 2 sản phẩm đều tham gia phản ứng tráng gương.

→ n = 4 → công thức cấu tạo duy nhất thỏa mãn của X là CH₂=CHCOOCH₃.

A. Sai vì có thể điều chế từ ancol và axit tương ứng là CH₂=CHCOOH và CH₃OH.

B. Sai vì tên của este X là metyl acrylat.

C. Đúng ⇒ chọn C.

D. Sai vì %m_O(X) = (32/86).100% = 37,21%

→ Đáp án C

Câu 65: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm 2 este no, đơn chức, mạch hở ta thu được 1,8 gam H₂O. Thủy phân hoàn toàn hỗn hợp X ta thu được hỗn hợp Y gồm một ancol và axit. Nếu đốt cháy 1/2 hỗn hợp Y thì thể tích CO₂ thu được ở đktc là

A. 2,24 lít.              B. 3,36 lít.

C. 1,12lít.              D. 4,48 lít.

Lời giải:

n_H2O = 1,8/18 = 0,1 mol

Gọi công thức phân tử chung của 2 este là RCOOR’

Vì 2 este đều no, đơn chức, mạch hở → Khi đốt cháy X cho sản phẩm cháy có:

n_CO2 = n_H2O = 0,1 mol → x = 0,1

→ Nếu đốt cháy 1/2 hỗn hợp Y thì thể tích CO₂ thu được ở đktc là:

V_CO2 = 22,4x/2 = (0,1. 22,4)/2 = 1,12 lít

→ Đáp án C

Câu 66: Đốt cháy hoàn toàn 0,01 mol este X thu được 1,344 lít CO₂ (đktc) và 0,9 gam H₂O. Khi thủy phân 0,1 mol X bằng dung dịch KOH thì thu được 0,2 mol ancol etylic và 0,1 mol muối. Công thức cấu tạo của X là

A. CH₃COOC₂H₅.              B. HCOOC₂H₅.

C. (COOC₂H₅)₂.              D. CH₂(COOC₂H₅)2.

Lời giải:

Khi thủy phân 0,1 mol X bằng dung dịch KOH thì thu được 0,2 mol ancol etylic và 0,1 mol muối → n_este = n_muối = n_C2H5OH/2 → X có thể là (COOC₂H₅)₂ hoặc R(COOC₂H₅)₂ (với R là gốc hiđrocacbon) → Loại đáp án A, B

n_CO2 = 1,344/22,4 = 0,06 mol; n_H2O = 0,9/18 = 0,05 mol.

→ 0,01 mol X có 0,06 mol C và 0,1 mol H

→ 1 mol X có 6 mol C và 10 mol H → Công thức phân tử của X là C6H10O4

→ Công thức cấu tạo của X là (COOC₂H₅)₂

→ Đáp án C

Câu 67: Đốt cháy hoàn toàn 0,11 gam một este thu được 0,22 gam CO₂ và 0,09 gam H₂O. Công thức phân tử của ancol và axit tạo thành este là

A. CH₄O và C2H4O₂.              B. C2H6O và C2H4O₂.

C. C2H6O và CH₂O₂.              D. C2H6O và C₃H₆O₂.

Lời giải:

n_CO2 = 0,22/44 = 0,005 mol; n_H2O = 0,09/18 = 0,005 mol → n_H2O = n_CO2

→ Este no, đơn chức, mạch hở có công thức phân tử là C_nH_2nO₂ (n ≥ 2)

C_nH_2nO₂     →    nH₂O

14n+32           18n

0,11           0,09

→ n = 4 → Công thức phân tử của este là C₄H₈O₂

→ Tổng số nguyên tử C trong phân tử ancol và axit tạo thành este là 4

Với công thức phân tử ancol và axit lần lượt là:

CH₄O và C2H4O₂ → ∑nguyên tử C = 1 + 2 = 3 → Loại đáp án A

C2H6O và CH₂O₂ → ∑nguyên tử C = 2 + 1 = 3 → Loại đáp án C

C2H6O và C₃H₆O₂ → ∑nguyên tử C = 2 + 3 = 5 → Loại đáp án D

C2H6O và C2H4O₂ → ∑nguyên tử C = 2 + 2 = 4

→ Đáp án B

Câu 68: Trong một bình kín chứa hơi este X (có dạng C_nH₂nO₂) mạch hở và O₂ (số mol O₂ gấp đôi số mol cần cho phản ứng cháy) ở 139,9oC; áp suất trong bình là 0,8 atm. Đốt cháy hoàn toàn X sau đó đưa về nhiệt độ ban đầu, áp suất trong bình lúc này là 0,95 atm. X có công thức phân tử là

A. C₄H₈O₂.              B. C₃H₆O₂.

C. CH₂O₂.              D. C2H4O₂.

Lời giải:

Từ công thức: n = PV/RT (V, R, T trước và sau phản ứng đều giống nhau)

→ Công thức phân tử của X là C₃H₆O₂

→ Đáp án B

Câu 69: Đốt cháy hoàn toàn 12,88 gam hỗn hợp X gồm một axit no, đơn chức, mạch hở và một ancol no, đơn chức, mạch hở được 0,54 mol CO₂ và 0,64 mol H₂O. Thực hiện phản ứng este hóa hoàn toàn lượng hỗn hợp trên thì thu được m gam este. Giá trị của m là

A. 10,20 gam.              B. 8,82 gam.

C. 12,30 gam.              D. 11,08 gam.

Lời giải:

n_ancol = n_H2O + n_CO2 = 0,64 - 0,54 = 0,1 mol

Bảo toàn khối lượng:

m_X = m_C + m_H + m_O → 12,88 = 0,54.12 + 0,64.2.1 + m_O(X) → m_O(X) = 5,12 g

→ n_O(X) = 5,12/16 = 0,32 mol

n_O(X) = n_ancol + 2n_axit → 0,32 = 0,1 + 2n_axit → n_axit = 0,11 mol

Gọi x, y lần lượt là số nguyên tử C trong axit và ancol

0,11x + 0,1y = 0,54 → 11x + 10y = 54 → x = 4, y = 1

→ Công thức phân tử của axit và ancol lần lượt là: C₃H₇COOH và CH₃OH

C₃H₇COOH (0,11) + CH₃OH (0,1) ⇆ C₃H₇COOCH₃ (0,1)

→ m = 0,1.102 = 10,2 gam

→ Đáp án A

Câu 70: Đốt cháy hoàn toàn 2,34g hỗn hợp gồm metyl axetat , etyl fomat và vinyl axetat rồi hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)₂ dư. Sau phản ứng thu được 10g kết tủa và dung dịch X. Khối lượng X so với khối lượng dung dịch Ca(OH)₂ ban đầu đã thay đổi như thế nào

A. tăng 3,98g.             B. giảm 3,38g.

C. tăng 2,92g.             D. giảm 3,98g

Lời giải:

2 chất metyl axetat và etyl fomat cùng CTPT C₃H₆O₂; vinyl axetat (C₄H₆O₂)

Gọi số mol của 2 CTPT trên lần lượt là x mol và y mol. ta có hệ:

(1) khối lượng: 74x + 86y = 2,34 gam.

(2) bảo toàn C. chú ý Ca(OH)₂ dư: 3x + 4y = 0,1 mol.

Vậy giải hệ:

→ ∑n_H2O = 0,09 mol

Chú ý là khối lượng dung dịch ( không phải khối lượng bình) nên lượng tăng:

Δm = m_CO2 + m_H2O - m_{ket tua} = 0,09.18 + 0,1.44 = -3,98 gam

Vậy tức là khối lượng dung dịch giảm 3,98 gam

→ Đáp án D

Câu 71: Đốt cháy hoàn toàn 4,02 gam hỗn hợp gồm axit acrylic, vinyl axetat và metyl metacrylat rồi cho toàn bộ sản phẩm cháy vào bình 1 đựng dung dịch H₂SO4 đặc, bình 2 đựng dung dịch Ba(OH)₂ dư thấy khối lượng bình 1 tăng m gam, bình 2 xuất hiện 35,46 gam kết tủa. Giá trị của m là

A. 2,70.              B. 2,34.

C. 3,24.             D. 3,65.

Lời giải:

Gọi công thức phân tử chung của hỗn hợp axit là C_nH_2n-2O₂

Ta có:

BTKL: m_CnH2n-2O2 + m_O2 = m_H2O + m_CO2

→ 4,02 + (3y/2).32 = 18y + 0,18.44 → y = 0,13

→ m = m_H2O = 0,13.18 = 2,34 gam

→ Đáp án B

Câu 72: Đốt cháy hoàn toàn một lượng este X (no, đơn chức, mạch hở) cần vừa đủ a mol O₂ thu được a mol H₂O. Mặt khác, cho 0,1 mol X tác dụng vừa đủ với dung dịch KOH thu được dung dịch chứa m gam muối. Giá trị của m là

A. 9,8.              B. 6,8.

D. 8,4.              D. 8,2.

Lời giải:

Gọi công thức phân tử của X là C_nH_2nO₂

Ta có:

→ Công thức phân tử của X là C2H4O₂

→ Công thức cấu tạo của X là HCOOCH₃

HCOOCH₃ + KOH → HCOOK + CH₃OH

n_HCOOK = n_HCOOCH3 = 0,1 mol

→ m_HCOOK = 0,1.84 = 8,4 gam

→ Đáp án C

Câu 73: Đốt cháy hoàn toàn a gam este X đơn chức, mạch hở (phân tử có số liên kết π nhỏ hơn 3), thu được thể tích khí CO₂ bằng 6/7 thể tích khí O₂ đã phản ứng (các thể tích khí đo ở cùng điều kiện). Cho m gam X tác dụng hoàn toàn với 200 ml dung dịch KOH 0,7M, thu được dung dịch Y. Cô cạn Y, thu được 12,88 gam chất rắn khan. Giá trị của m là

A. 7,20              B. 6,66

C. 8,88             D. 10,56

Lời giải:

- Este X đơn chức, mạch hở, phân tử chứa (k+1) liên kết π → dạng C_nH_2n-2kO₂ (k ≤ 1)

(k là số π_C=C còn tổng số liên kết π trong X là (k+1) do có π_C=O nữa)

Đốt

- Giả thiết

giải nghiệm nguyên k, n với 0 ≤ k ≤ 1 → ứng với k = 0, n =3 cho biết este là C₃H₆O₂

- Nếu este X là HCOOC₂H₅: x mol

x mol HCOOC₂H₅ + 0,14 mol KOH → 12,88 g chất rắn + x mol C₂H₅OH

- BTKL có 74x + 0,14.56 = 12,88 + 46x → x = 0,18 mol > 0,14 mol → Loại

(chú ý ở đây phản ứng thủy phân hoàn toàn nên KOH phải vừa đủ hoặc dùng dư)

- Nếu este X là CH₃COOCH₃

x mol CH₃COOCH₃ + 0,14 mol KOH → 12,88 g chất rắn + x mol CH₃OH

BTKL có74x + 0,14.56 = 12,88 + 32x → x = 0,12 mol → m = 74x = 8,88 g

→ Đáp án C

Câu 74: Đốt cháy hoàn toàn một este no 2 chức mạch hở X. Sục toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)₂ dư, sau phản ứng thu được 5,0 gam kết tủa và khối lượng dung dịch giảm 2,08 gam. Biết khi xà phòng hóa X chỉ thu được muối của axit cacboxylic và ancol. Số đồng phân của X là:

A. 3             B. 4.

C. 6.             D. 5.

Lời giải:

- Khi đốt cháy este X thì:

- Áp dụng độ bất bão hòa, ta được: n_X = n_CO2 - n_H20 → n_O(X) = 4n_X = 0,04

→ n_C: n_H: n_O = 0,05: 0,08: 0,04 = 5:8:4

→ Vậy este X có CTPT là C₅H₈O4

+ TH1: X được tạo thành từ axit đơn chức và ancol hai chức:

HCOOCH₂ – CH₂OOC₂H₅ và HOOC – CH(CH)₃ – CH₂ – OOCH

+ TH₂: X được tạo thành từ axit đơn chức và ancol hai chức :

C₂H₅OOC – COOCH₃ và CH₃OOC – CH₂ – COO – CH₃

→ Đáp án B

Câu 75: Hỗn hợp E gồm hai este đơn chức, là đồng phân cấu tạo và đều chứa vòng benzen. Đốt cháy hoàn toàn m gam E cần vừa đủ 8,064 lít khí O₂ (đktc), thu được 14,08 gam CO₂ và 2,88 gam H₂O. Đun nóng m gam E với dung dịch NaOH (dư) thì có tối đa 2,80 gam NaOH phản ứng, thu được dung dịch T chứa 6,62 gam hỗn hợp ba muối. Khối lượng muối của axit cacboxylic trong T là

A. 3,84 gam.             B. 2,72 gam.

C. 3,14 gam.             D. 3,90 gam.

Lời giải:

Ta có:

- Bảo toàn khối lượng: m = 0,32.12 + 0,16.2+ 0,08.16 = 5,44g

- Ta có: n_C: n_H: n_O = 0,32: 0,32: 0,08 = 4:4:1

- E đơn chức → CTPT của E là C₈H₈O₂

- Sau phản ứng thủy phân thu được 3 muối → có 1 este của phenol

Gọi este của phenol là A có x mol, este của ancol là B có y mol

Ta có hệ phương trình:

este của phenol: ví dụ HCOOC₆H₄CH₃ hoặc CH₃COOC₆H₅ tác dụng với sẽ thu được muối của axit cacboxylic, muối của phenol và H₂O

este của ancol: có thể là C₆H₅COOCH₃ hoặc HCOOCH₂C₆H₅, tác dụng với NaOH sẽ thu được muối của axit cacboxylic và ancol

Bảo toàn khối lượng có m_ROH = 1,08 g → M_ROH = 108 → ROH là C₆H₅CH₂OH

→ ∑m_{muoi axit cacboxylic trong T} = m_HCOONa + m_CH3COONa = 3,14 gam

→ Đáp án C

Câu 76: Chất X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được 2 chất Y và Z. Cho Z tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ dư thu được chất hữu cơ T. Cho T tác dụng với dung dịch NaOH lại thu được Y. Chất Y là

A. CH₃COOCH=CH₂.              B. HCOOCH₃.

C. CH₃COOCH=CH-CH₃.             D. HCOOCH=CH₂.

Lời giải:

có cùng số cacbon → loại C và D

- Xét B: trong 2 sản phẩm chỉ có tráng gương → sinh ra CO₂ → loại

→ Đáp án A

Câu 77: Đun nóng 0,2 mol hỗn hợp X chứa etyl fomat và etyl axetat với dung dịch AgNO₃/NH₃ (dùng dư) thu được 17,28 gam Ag. Nếu thủy phân hoàn toàn 28,84 gam X với dung dịch KOH vừa đủ, thu được m gam muối. Giá trị của m là

A. 37,24 gam.             B. 31,64 gam.

C. 32,34 gam.             D. 26,74 gam.

Lời giải:

- Cho 0,2 mol X chỉ có HCOOC₂H₅ phản ứng

n_HCOOC2H5 = n_Ag/2 = 0,08 mol ⇒ n_CH3COOC2H5 = 0,12 mol

- Cho 28,84 gam

→ m_muối = 0,14.84 + 0,21.98 = 32,34 (g)

→ Đáp án C

Câu 78: Este X, mạch hở, có công thức phân tử C₄H₆O₂. Đun nóng a mol X trong dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch Y. Cho toàn bộ Y tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃, thu được 4a mol Ag. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Công thức cấu tạo của X là

A. HCOOCH=CH-CH₂.             B. CH₂=CH-COO-CH₃.

C. CH₃COO-CH=CH₂.             D. HCOO-CH₂-CH=CH₂.

Lời giải:

C₄H₆O₂ có k = 2

→ Trong phân tử X có chứa 2 liên kết π (gồm 1 liên kết π của nhóm –COO– và 1 liên kết π của gốc hiđrocacbon).

Vì

→ Các sản phẩm của phản ứng thủy phân X trong NaOH đều phản ứng với AgNO₃ trong NH₃.

→ X có dạng HCOO-CH=CH-R

Vì công thức phân tử của X là C₄H₆O₂

→ Công thức cấu tạo của X là HCOO-CH=CH-CH₃.

→ Đáp án A

Câu 79: Hỗn hợp M gồm axit cacbonxylic X và este Y (đều đơn chức và cùng số nguyên tử cacbon). Cho m gam M phản ứng vừa đủ với dung dịch chứa 0,25 mol NaOH, sinh ra 18,4 gam hỗn hợp hai muối. Mặt khác, cũng cho m gam M trên tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃ đung nóng kết thúc phản ứng thu được 32,4 gam Ag. Công thức của X và giá trị của m lần lượt là

A. C₂H₅COOH và 18,5.             B. CH₃COOH và 15,0.

C. C₂H₃COOH và 18,0.             D. HCOOH và 11,5.

Lời giải:

n_Ag = 32,4/108 = 0,3 mol

n_M = n_NaOH = 0,25 mol → n_Ag: n_NaOH < 2 → chỉ X hoặc Y tráng bạc.

Do X và Y cùng số C → Y tráng bạc → n_Y = n_Ag/2 = 0,15 mol → n_X = 0,1 mol.

→ X là và Y là HCOOCH₃ → m = 15g.

→ Đáp án B

Câu 80: Hỗn hợp X gồm các chất hữu cơ mạch hở, đơn chức có cùng công thức phân tử là C₃H₄O₂. Đun nóng 14,4 gam X với dung dịch KOH dư đến hoàn toàn thu được dung dịch Y (giả sử không có sản phẩm nào thoát ra khỏi dung dịch sau phản ứng). Trung hòa bazơ còn dư trong dung dịch Y bằng HNO₃, thu được dung dịch Z. Cho Z tác dụng với dung dịch AgNO₃ dư trong NH₃ thu được 43,2 gam kết tủa. Nếu cho 14,4 gam X tác dụng Na dư thì thu được tối đa bao nhiêu lit H₂ ở đktc?

A. 2,24 lit              B. 1,12 lit

C. 3,36 lit              D. 4,48 lit

Lời giải:

→ n_H2 = 0,05 → V = 1,12

→ Đáp án B

Câu 81: X là este mạch hở, đơn chức. Thủy phân hoàn toàn m gam X bằng dung dịch chứa NaOH (vừa đủ) thu được muối Y và ancol Z (có cùng số nguyên tử C). Đốt cháy hết lượng muối Y trên cần vừa đủ 0,3 mol O₂, sản phẩm cháy thu được chứa 0,25 mol CO₂. Nếu đốt cháy hết lượng ancol Z cần 0,4 mol O₂ và thu được tổng số mol CO₂ và H₂O là 0,6 mol. Giá trị của m gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 9.              B. 11.

C. 12.              D. 10.

Lời giải:

Đặt n_Y = n_Z = x → n_NaOH = x → n_Na2CO3 = 0,5x

Do Y và Z có cùng C → n_C(Z) = n_C(Y)

Đốt muối Y thu được: 0,25 mol CO₂; 0,5x mol Na₂CO₃

Đốt cháy ancol Z thu được:

n_CO2(Z) = n_CO2(Y) + n_Na2CO3 = 0,25 + 0,5x → n_H2O(Z) = (0,35 - 0,5x) mol

Bảo toàn nguyên tố Oxi:

Đốt Z: n_Z = n_OH = (0,5x + 0,05) mol = x → x = 0,1 mol

Đốt Y: n_H2O(Y) = 0,15 mol là → H_Y = 3, C_Y = 3 → Y là CH₂ = CHCOONa

→ Z là C₃H₆O

Bảo toàn khối lượng: m = 0,1.94 + 0,1.58 – 0,1.40 = 11,2 g

→ Đáp án B

Câu 82: Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol este đơn chức X rồi cho sản phẩm cháy lần lượt qua bình 1 đựng 100 gam dung dịch H₂SO₄ 96,48%; bình 2 đựng dung dịch KOH dư. Sau thí nghiệm thấy nồng độ H₂SO₄ ở bình 1 giảm còn 87,08%; bình 2 có 82,8 gam muối. Công thức phân tử của X là

A. C3H4O₂.             B. C₂H₄O₂.

C. C₃H₆O₂.             D. C₄H₈O₂.

Lời giải:

0,2 mol C_xH_yO₂ + O₂ → CO₂ + H₂O

Hấp thụ sản phẩm cháy qua bình 1 đựng 100 g dung dịch H₂SO₄ 96,48%; bình 2 đựng KOH dư.

Bình 1 thu được H₂SO₄ 87,08 %

→ n_H2O = 0,6 mol.

n_CO2 = n_K2CO3 = 82,8/138 = 0,6 mol

Ta có x = 0,6: 0,2 = 3; y = 0,6 . 2: 0,2 = 6 → X có CTPT là C₃H₆O₂

→ Đáp án C

Câu 83: Đốt cháy hoàn toàn a mol X (là trieste của glixerol với các axit đơn chức, mạch hở), thu được b mol CO₂ và c mol H₂O (b – c = 4a). Hiđro hóa m1 gam X cần 6,72 lít H₂ (đktc), thu được 39 gam Y (este no). Đun nóng m1 gam với dung dịch chứa 0,7 mol NaOH, cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được m2 chất rắn. Giá trị của m2 là

A. 57,2.              B. 42,6.

C. 53,2              D. 52,6

Lời giải:

n_H2 = 6,67/22,4 = 0,3 mol

Đốt với hợp chất hữu cơ chứa C, H và O ( nếu có) thì khi đốt cháy ta có:

n_CO2 - n_H2O = (k-1).n_HCHC → k = 5 = 3π_C=O + 2π_C=C

Mặt khác: 1π_C=C + 1H₂ → n_X = 1/2 n_H2 = 0,15 mol

Bảo toàn khối lượng: m₁ = 39 – m_H2 = 39 - 0,3.2 = 38,4 g

Dễ thấy NaOH dư → n_glixerol = n_X = 0,15 mol

→ m₂ = m₁ + m_NaOH – m_glixerol = 38,4 + 0,7.40 – 0,15.92 = 52,6 g

→ Đáp án D

Câu 84: Hợp chất X là một este no, mạch hở, hai chức (phân tử không chứa thêm nhóm chức nào khác). Đốt cháy hoàn toàn X cần thể tích khí oxi bằng thể tích CO₂ sinh ra ở cùng điều kiện. Lấy 13,2 gam X phản ứng hết với 200 ml dung dịch KOH 1,25M. Sau phản ứng thu được hỗn hợp hai ancol và dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y thu được chất rắn khan có khối lượng xấp xỉ bằng

A. 16,5 gam              B. 13,5 gam

C. 15,5 gam              D. 19,5 gam

Lời giải:

Hợp chất X là một este no, mạch hở, hai chức có công thức tổng quát C_nH_2n-2O₄

C_nH_2n-2O₄ + (1,5n-2,5)O₂ -^to→ nCO₂ + (n-1)H₂O

Có 1,5n - 2,5 = n → n = 5 → X có công thức C₅H₈O₄

Để thuỷ phân X thu được hỗn hợp ancol → X phải có cấu tạo CH₃OOC-COOC₂H₅

Có 2n_X < n_KOH = 0,25 mol → chứng tỏ chất rắn khan có KOOC-COOK: 0,1 mol và KOH dư: 0,05 mol

→ m = m_KOOC-COOK + m_KOH = 0,1.166 + 0,05.56 = 19,4 gam

→ Đáp án D

Câu 85: Cho hỗn hợp E gồm hai este X và Y phản ứng hoàn toàn với dung dịch NaOH, thu được sản phẩm gồm muối của axit cacboxylic đơn chức và hỗn hợp hai ancol no, đơn chức, kế tiếp trong dãy đồng đẳng. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn 27,2 gam E cần vừa đủ 1,5 mol O₂ thu được 29,12 lít khí CO₂ (đktc). Tên gọi của X và Y lần lượt là

A. metyl acrylat và etyl acrylat.

B. metyl propionat và etyl propionat.

C. metyl axetat và etyl axetat.

D. etyl acrylat và propyl acrylat.

Lời giải:

n_CO2 = 29,12/22,4 = 1,3 mol

E + NaOH → muối của axit cacboxylic đơn chức + hai ancol no, đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng

→ E là este đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng.

Bảo toàn khối lượng ta có:

m_H2O = m_E + m_O2 - m_CO2 = 27,2 + 1,5.32 - 1,3.44 = 18 gam

→ n_H2O = 18/18 = 1 mol

Bảo toàn nguyên tố oxi ta có: n_O(E) = 2n_CO2 + n_H2O - 2n_O2 = 2.1,3 + 1 - 2.1,5 = 0,6 mol

→ n_E = n_O(E)/2 = 0,6/2 = 0,3 mol

Nhận thấy: n_CO2 - n_H2O = n_E → X và Y là 2 este không no, đơn chức có 1 liên kết π trong gốc hiđrocacbon.

Gọi công thức chung của X là C_nH_2n-2O₂

→ Số nguyên tử cacbon trung bình của E là n = n_CO2/n_E = 1,3/0,3 = 4,33

→ Công thức phân tử của X và Y là C4H6O₂ và C5H8O₂

→ Công thức cấu tạo của X: CH₂=CHCOOCH₃ và Y: CH₂=CHCOOCH₂CH₃

Tên gọi của X và Y lần lượt là metyl acrylat và etyl acrylat.

→ Đáp án A

Câu 86: Thủy phân hoàn toàn m₁ gam este X mạch hở bằng dd NaOH dư, thu được m2 gam ancol Y (không có khả năng phản ứng với Cu(OH)₂ ) và 15g hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic đơn chức. Đốt cháy hoàn toàn m2 gam Y bằng oxi dư, thu được 0,3 mol CO₂ và 0,4 mol H₂O. Giá trị của m1 là

A. 16,2.             B. 10,6.

C. 14,6.             D. 11,6.

Lời giải:

Đốt cháy m gam Y: n_CO2 = 0,3 mol; m_H2O = 0,4 mol → n_C(Y): n_H(Y) = 3: 8

(mà Số H ≤ 2. Số C + 2) → Y có dạng C₃H₈O_x

Vì X + NaOH → hỗn hợp 2 muối axit hữu cơ đơn chức → ancol 2 chức

Y không phản ứng với Cu(OH)₂ → ancol Y không có 2 nhóm OH kề nhau

→ Y là HOCH₂CH₂CH₂OH có n_ancol = n_CO2/3 = 0,1 mol → n_NaOH = 2n_ancol = 0,2 mol.

Bảo toàn khối lượng: m₁ = m_ancol + m_muối – m_NaOH = 0,1.76 + 15 – 0,2.40 = 14,6g

→ Đáp án C

Câu 87: Este X đơn chức mạch hở có tỉ khối hơi so với oxi bằng 3,125. Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol hỗn hợp E gồm X và 2 este Y, Z (đều no, mạch hở, M_Y < M_z) thu được 0,7 mol CO₂. Biết E phản ứng với dung dịch KOH vừa đủ, chỉ thu được hỗn hợp hai ancol (có cùng số nguyên tử cacbon) và hỗn hợp hai muối. Phân tử khối của Z là

A. 132.              B. 118.

C. 146.              D. 136.

Lời giải:

d_X/O2 = 3,125 → M_X = 3,125.32 = 100

Gọi công thức phân tử của X là C_xH_yO₂

Ta có: M_X = 12.x + y + 16.2 = 100 → 12x + y = 68 → x = 5 và y = 8

Vậy công thức phân tử của X là C5H8O₂

Số nguyên tử cacbon trung bình của E là n_CO2/n_E = 0,7/0,2 = 3,5 < 5

→ Trong hỗn hợp E có chứa este có 2 hoặc 3 nguyên tử cacbon.

Vì E + KOH → 2 ancol (có cùng số nguyên tử cacbon) + 2 muối

→ Hai ancol đó là C₂H₅OH và C₂H₄(OH)₂.

→ Trong hỗn hợp E có este chứa 3 nguyên tử cacbon

Công thức cấu tạo của X là CH₂=CHCOOCH₂CH₃

→ Công thức cấu tạo của Y và Z lần lượt là:

TH1: HCOOC₂H₅ và

→ M_Z = 118

TH₂: HCOOC₂H₅ và

→ M_Z = 170

→ Đáp án B

Câu 88: Cho 0,1 mol este X (no, đơn chức, mạch hở) phản ứng hoàn toàn với dung dịch chứa 0,18 mol MOH (M là kim loại kiềm). Cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được chất rắn Y và 4,6 gam ancol Z. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được M2CO₃, H¬2O và 4,84 gam CO¬2. Tên gọi của X là

A. metyl axetat.              B. etyl axetat.

C. etyl fomat.              D. metyl fomat.

Lời giải:

X là este no, đơn chức, mạch hở → n_{ancol Z} = n_X = 0,1 mol

→ M_Z = 4,6/0,1 = 46 → ancol Z là C₂H₅OH

n_M2CO3 = n_MOH/2 = 0,18/2 = 0,9 mol; n_CO2 = 4,48/44 = 0,11 mol.

→ Số C có trong phân tử X là:

→ Este X có công thức phân tử C₄H₈O₂

→ Y là CH₃COOH → X là CH₃COOC₂H₅ (etyl axetat)

→ Đáp án B

Câu 89: Thủy phân 37 gam hai este cùng công thức phân tử C₃H₆O₂ bằng dung dịch NaOH dư. Chưng cất dung dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp ancol Y và chất rắn khan Z. Đun nóng Y với H₂SO₄ đặc ở 140^oC , thu được 14,3 gam hỗn hợp các ete. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khối lượng muối trong Z là

A. 34,2 gam.             B. 38,2 gam.

C. 40,0 gam.             D. 42,2 gam.

Lời giải:

R₁COOR₂ + NaOH → R₁COONa + R₂OH (1)

2R₂OH -^{H₂SO₄, 140oC}→ R₂OR₂ + H₂O (2)

n_este = 0,5 mol → n_ancol = n_NaOH = n_este = 0,5 mol

→ n_H2O = n_ancol/2 = 0,25 mol → m_H2O = 0,25.18 = 4,5 g

BTKL cho PT (2): m_ancol = m_este + m_H2O = 14,3 + 4,5 = 18,8g.

BTKL cho PT (1): m_{muối (Z)} = m_este + m_NaOH – m_ancol = 37 + 0,5.40 – 18,8 = 38,2g.

→ Đáp án B

Câu 90: Thủy phân hỗn hợp G gồm 3 este đơn chức mạch hở thu được hỗn hợp X gồm 3 axit cacboxylic (1 axit no và 2 axit không no đều có 2 liên kết pi trong phân tử). Lấy m gam X tác dụng vừa đủ với 150 ml dung dịch NaOH 2M,thu được 25,56 gam hỗn hợp muối. Đốt cháy hoàn toàn m gam X trong oxi dư và hấp thụ từ từ hỗn hợp sau phản ứng vào dung dịch NaOH dư thấy khối lượng dung dịch tăng lên 40,08 gam so với dung dịch NaOH ban đầu. Tổng khối lượng của hai axit cacboxylic không no trong m gam X là

A. 18,96 gam.             B. 12,06 gam.

C. 15,36 gam.             D. 9,96 gam.

Lời giải:

Ta có n_NaOH = 0,3 = n_axit = n_este suy ra n_{O trong axit} = 0,3.2 = 0.6 mol

Và ta có m_axit = m_muối – 22.0,3 = 18.96g

Đốt cháy X thu được sản phẩm cho vào bình NaOH :

Thu được m_{khối lượng bình tăng} = m_H2O + m_CO2 = 40.08g

Suy ra số mol O₂ phản ứng là: (bảo toàn khối lượng)

Bảo toàn O: ta suy ra được n_CO2 = 0.69 mol và n_H2O = 0.54 mol

Ta có n_{axit không no} = m_CO2 - m_H2O = 0,15 mol

Số H trung bình trong hỗn hợp axit = (mà axit k no có số H ít nhất là 4 nên axit no là HCOOH) → m_{axit không no} = 18,96- 0,15.46 = 12,06g

→ Đáp án là B

Câu 91: Khi phân tích este E đơn chức mạch hở thấy cứ 1 phần khối lượng H thì có 7,2 phần khối lượng C và 3,2 phần khối lượng O. Thủy phân E bằng dung dịch NaOH thu được muối A và rượu R bậc 3. Công thức cấu tạo của E là

A. HCOOC(CH₃)₂CH=CH₂.

B. CH₃COOC(CH₃)₂CH₃.

C. CH₂ = CHCOOCH(CH₃)₂.

D. CH₂ = CHCOOC(CH₃)₂CH=CH₂.

Lời giải:

Gọi công thức phân tử của este E là C_xH_yO_z

→ E có dạng (C₃H₅O)_n

Vì este E đơn chức → Trong phân tử E có 2 nguyên tử O → n = 2

→ Vậy công thức phân tử của E là C6H10O₂

C6H10O₂ có k = 2 → este E đơn chức, mạch hở có chứa 1 liên kết π trong phân tử → Loại đáp án B, D

Thủy phân E bằng dung dịch NaOH thu được rượu R bậc 3

HCOOC(CH₃)₂CH=CH₂ + NaOH -^to→ HCOONa + CH₂ =

CH₂=CHCOOCH(CH₃)₂ + NaOH -^to→ CH₂=CHCOONa +

→ CH₂ = CHCOOCH(CH₃)₂ thủy phân trong dung dịch NaOH thu được rượu bậc 2 → Loại đáp án C

→ Đáp án A

Câu 92: Thuỷ phân este đơn chức, no, mạch hở E bằng dung dịch NaOH thu được muối khan có khối lượng phân tử bằng 24/29 khối lượng phân tử este E. Biết d_(E/kk). Công thức cấu tạo của E là

A. C₂H₅COOCH₃.              B. C₂H₅COOC₃H₇.

C. C₃H₇COOC₂H₅.              D. C4H9COOCH₃.

Lời giải:

E no, đơn chức mạch hở nên có dạng C_nH_2nO₂

d_(E/kk) = 4 → M_E = 4.29 = 116 → 14n + 32 = 116 → n = 6

→ Công thức phân tử của E là C₆H₁₂O₂ → Loại đáp án A (C₂H₅COOCH₃ có công thức phân tử là C₄H₈O₂)

Gọi công thức phân tử của muối thu được sau phản ứng thủy phân bằng dung dịch NaOH là RCOONa

Ta có:

→ Công thức cấu tạo của E là C₂H₅COOC₃H₇

→ Đáp án B

Câu 93: Hai este X và Y có cùng CTPT C₈H₈O₂ và chứa vòng benzen trong phân tử. Cho 6,8 gam hỗn hợp gồm X và Y tác dụng với dung dịch NaOH dư, đun nóng, lượng NaOH phản ứng tối đa là 0,06 mol, thu được dung dịch Z chứa 4,7 gam ba muối. Khối lượng muối của axit cacboxylic có phân tử khối lớn hơn trong Z là

A. 0,82 gam.              B. 0,68 gam.

C. 2,72 gam.              D. 3,40 gam.

Lời giải:

k = π + v = (8.2 + 2 - 8)/2 = 5

n_{hỗn hợp} = 0,05 mol → 1 < n_NaOH/n_hh < 2 mà Z chứa 3 muối → Z chứa 1 este của phenol và 1 este của ancol

Giả sử X: este của phenol, Y: este của ancol

X + 2NaOH → muối của axit cacboxylic + muối phenolat + H₂O

Y + NaOH → muối của axit cacboxylic + ancol

Bảo toàn khối lượng:

m_nước + m_ancol = 6,8 + 0,06.40 – 4,7 = 4,5 gam

Khối lượng muối của axit cacboxylic có phân tử khối lớn hơn trong Z là

m_CH3COONa = n_CH3COONa.82 = 0,01. 82 = 0,82 gam.

→ Đáp án A

Câu 94: Hóa hơi 5 gam este đơn chức E được thể tích hơi bằng thể tích của 1,6 gam oxi đo cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Xà phòng hóa hoàn toàn 1 gam este E bằng dung dịch NaOH vừa đủ được ancol X và 0,94 gam muối natri của axit cacboxylic Y. Vậy X là

A. ancol metylic.              B. ancol etylic.

C. ancol anlylic.              D. ancol isopropylic.

Lời giải:

n_este = n_O2 = 1,6/32 = 0,05 mol → M_este = 5/0,05 = 100

Số mol este E xà phòng hóa là: 1/100 = 0,01 mol

Gọi công thức chung của este E là RCOOR’ (R’ là gốc hiđrocacbon)

Ta có: RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

→ n_RCOONa = n_este = 0,01 mol → M_RCOONa = 0,94/0,01 = 94

→ M_R = 27 → R là C₂H₃ (CH₂=CH– )

→ E: CH₂=CHCOOR’ → 71 + M_R’ = 100 → M_R’ = 100 – 71 = 29 → R’ là C₂H₅

→ Vậy ancol X là C₂H₅OH

→ Đáp án B

Câu 95: Cho 0,01 mol một este tác dụng vừa đủ với 100ml dung dịch NaOH 0,2M, đun nóng. Sản phẩm tạo thành gồm một ancol và một muối có số mol bằng nhau và bằng số mol este. Mặt khác, xà phòng hóa hoàn toàn 1,29 gam este đó bằng một lượng vừa đủ 60ml dung dịch KOH 0,25M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 1,665 gam muối khan. Công thức của este đó là:

A. C₂H₄(COO)₂C₄H₈.              B. C₄H₈(COO)₂C₂H₄.

C. CH₂(COO)₂C₄H₈.              D. C₄H₈(COO)C₃H₆.

Lời giải:

n_NaOH: n_este = 0,02: 0,01 = 2 ⇒ este 2 chức

Phương trình phản ứng

1 Este + 2NaOH → 1 ancol + 1 muối

Xà phòng hóa: n_este = n_muối = n_KOH/2 = (0,25.0,06)/2 = 0,0075mol

→ M_este = 1,29/0,0075 = 172 (C₈H₁₂O₄)

→ M_muối = 1,665/0,0075 = 222 (C₄H₈(COOK)₂ → este: C₄H₈(COO)₂C₂H₄

→ Đáp án B

Câu 96: Cho các phát biểu sau:

(a) Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước nhưng tan trong các dung môi hữu cơ không phân cực.

(b) Chất béo là trieste của glixerol với axit béo.

(c) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch.

(d) Tristearin có nhiệt độ nóng chảy cao hơn nhiệt độ nóng chảy của triolein.

Số phát biểu đúng là

A. 2.             B. 1.

C. 4.             D. 3.

Lời giải:

Các phát biểu đúng: (a), (b), (d).

→ Đáp án D

Câu 97: Cho các phản ứng sau:

X + 3NaOH -^to→ C6H5ONa + Y + CH₃CHO + H₂O

Y + 2NaOH -^{to, CaO}→ T + 2Na₂CO₃

CH₃CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH -^to→ Z + …

Z + NaOH -^{to, CaO}→ T + Na₂CO₃

Công thức phân tử của X là

A. C₁₁H₁₂O₄.             B. C₁₂H₁₄O₄.

C. C₁₂H₂₀O₆.             D. C₁₁H₁₀O₄.

Lời giải:

Z: CH₃COONa → T: CH₄ → Y: CH₂(COONa)₂

→ X: C6H5OOC-CH₂-COOCH=CH₂ (C₁₁H10O4)

→ Đáp án D

Câu 98: Chất X có công thức phân tử C₅H₈O₄ là este 2 chức, chất Y có CTPT C4H6O₂ là este đơn chức, Cho X và Y lần lượt tác dụng với NaOH dư, sau đó cô cạn các dung dịch rồi lấy chất rắn thu được tương ứng nung với NaOH khan (có mặt CaO) thì trong mỗi trường hợp chỉ thu được CH₄ là chất hữu cơ duy nhất. Công thức cấu tạo của X, Y là:

A. CH₃OOC-CH₂-COOCH₃, CH₃COOC₂H₃.

B. CH₃COO-CH₂-COOCH₃, CH₃COOC₂H₃.

C. CH₃-CH₂-OOC-COOCH₃, CH₃COOC₂H₃.

D. CH₃COO-CH₂-COOCH₃, C₂H₃COOCH₃.

Lời giải:

Muối của axit tạo X và Y tham gia phản ứng vôi tôi xút đều chỉ thu được CH₄ là chất hữu cơ duy nhất

→ Axit tạo X là CH₂(COOH)₂, axit tạo Y là CH₃COOH

→ CTCT của X là CH₂(COOCH₃)₂, của Y là CH₃COOCH=CH₂.

→ Đáp án A

Câu 99: Cho este X mạch hở có công thức phân tử C7H10O4. Thủy phân hoàn toàn X trong dung dịch NaOH đun nóng, thu được muối Y và hai chất hữu cơ Z và T (thuộc cùng dãy đồng đẳng). Axit hóa Y, thu được hợp chất hữu cơ E (chứa C, H, O). Phát biểu nào sau đây sai?

A. Phân tử E có số nguyên tử hiđro bằng số nguyên tử oxi.

B. E tác dụng với Br₂ trong CCl4 theo tỉ lệ mol 1: 2.

C. Có 2 công thức cấu tạo phù hợp với X.

D. Z và T là các ancol no, đơn chức.

Lời giải:

Theo giả thiết → X là este 2 chức

k_X = 3 = 1π_C=C + 2π_C=O và Z, T cùng dãy đồng đẳng → π_C=C gắn vào Y

→ X có thể là CH₃OOC–CH=CH–COOC₂H₅ hoặc CH₃OOC – C=(CH₂)–COOC₂H₅ → C đúng

Z và T là CH₃OH, C₂H₅OH → D đúng

E là CH₂=C(COOH)₂ hoặc HOOC–CH=CH–COOH

A đúng vì số H = số O = 4

B sai vì tác dụng Br₂/CCl4 theo tỉ lệ 1:1

→ Đáp án B

Câu 100: Hai chất hữu cơ X, Y có thành phần phân tử gồm C, H, O (M_X < M_Y < 70). Cả X và Y đều có khả năng tham gia phản ứng tráng bạc và đều phản ứng được với dung dịch KOH sinh ra muối. Tỉ khối hơi của Y so với X có giá trị là:

A. 1,403.             B. 1,333.

C. 1,304.             D. 1,3.

Lời giải:

- Vì X, Y đều tham gia phản ứng tráng bạc và tác dụng với KOH sinh ra muối nên X, Y có dạng HCOOR

mà M_X < M_Y < 70 X là HCOOH ; Y là HCOOCH₃. Vậy d_Y/X = M_Y: M_X = 1,304

→ Đáp án C

Câu 101: Cho glixerol tác dụng với hỗn hợp 3 axit C17H35COOH, C17H33COOH và C15H31COOH. Số loại trieste có thể được tạo thành chứa 2 gốc axit trong số 3 axit béo trên là

A. 9.             B. 6.

C. 12.             D. 10.

Lời giải:

Gọi gốc axit C₁₇H_35-, C₁₇H_33-, C₁₅H_31- lần lượt là 1, 2, 3

Các loại trieste có thể được tạo thành chứa 2 gốc axit trong số 3 axit béo trên là

→ Có 12 loại este được tạo thành

→ Đáp án C

Câu 102: Cho các tính chất sau:

(1) chất lỏng hoặc chất rắn;

(2) tác dụng với dung dịch Br₂;

(3) nhẹ hơn nước;

(4) không tan trong nước;

(5) tan nhiều trong các dung môi hữu cơ;

(6) phản ứng thủy phân;

(7) tác dụng với kim loại kiềm;

(8) cộng H₂ vào gốc rượu

Những tính chất không đúng cho lipit là

A. (2), (5), (7).             B. (7), (8).

C. (3), (6), (8).             D. (2), (7), (8).

Lời giải:

Những tính chất không đúng cho lipit là:

(2) tác dụng với dung dịch Br₂;

(7) tác dụng với kim loại kiềm;

(8) cộng H₂ vào gốc rượu

→ Đáp án D

Câu 103: Cho 14,8 gam một hỗn hợp gồm 2 este đồng phân của nhau bay hơi ở điều kiện thích hợp. Kết quả thu được một thể tích hơi đúng bằng thể tích của 6,4 gam oxi trong cùng điều kiện như trên. Khi đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp hai este trên, thu được sản phẩm phản ứng là CO₂ và H₂O, tỉ lệ thể tích khí CO₂ và hơi H₂O là 1:1. Xác định công thức cấu tạo của 2 este.

A. CH₃COOCH₃ và HCOOC₂H₅.

B. HCOOC₃H₇ và CH₃COOC₂H₅.

C. HCOOC₃H₇ và C₂H₅COOCH₃.

D. HCOOC₃H₇ và CH₃COOCH₃.

Lời giải:

Khi đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp hai este trên thu được sản phẩm phản ứng là CO₂ và H₂O có:

V_CO2 = V_H2O → n_CO2 = n_H2O → 2 este là no, đơn chức, mạch hở

Gọi công thức tổng quát của 2 este đồng phân là C_nH_2nO₂ (n ≥ 2)

Thể tích hơi của 14,8 gam este bằng thể tích hơi của 6,4 gam O₂

→ n_este = n_O2 = 6,4/32 = 0,2 mol → M_este = 14,8/0,2 = 74 → 14n + 32 = 74 → n = 3

→ Công thức phân tử của 2 este là C₃H₆O₂

→ Công thức cấu tạo của 2 este là CH₃COOCH₃ và HCOOC₂H₅

→ Đáp án A

Câu 104: Có các nhận định sau:

(1) Chất béo là trieste của glixerol với các axit monocacboxylic có mạch C dài không phân nhánh.

(2) Lipit gồm các chất béo, sáp, steroid, photpholipit,...

(3) Chất béo là chất lỏng

(4) Chất béo chứa các gốc axit không no thường là chất lỏng ở nhiệt độ thường và được gọi là dầu.

(5) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch.

(6) Chất béo là thành phần chính của dầu mỡ động vật, thực vật.

Số nhận định đúng

A. 5.             B. 2.

C. 4.             D. 3.

Lời giải:

Các nhận định đúng là: (2), (3), (6)

(1) sai vì chất béo là trieste của glixerol với axit béo

(2) sai vì chất béo ở trạng thái lỏng hoặc rắn

(5) sai vì phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng một chiều.

→ Đáp án D

Câu 105: Hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ no, đơn chức, mạch hở. Đun 20,6 gam X với dung dịch NaOH đủ, thu được 20,5 gam một muối cacboxylat Y và 10,1 gam hỗn hợp Z gồm hai ancol là đồng đẳng kế tiếp. Đốt cháy hoàn toàn 10,1 gam Z, thu được 8,96 lít (đktc) CO₂. Thành phần phần trăm về khối lượng của chất có khối lượng phân tử nhỏ hơn trong X là

A. 35,92%.             B. 53,88%.

C. 64,08%.             D. 46,12%.

Lời giải:

Nhận thấy X thuỷ phân trong NaOH tạo muối và ancol → X là este

Bảo toàn khối lượng → m_NaOH = 20,5 + 10,1 - 20,6 = 10 gam → n_NaOH = 0,25 mol

→ n_muối = 0,25 mol → M_muối = 82 ( CH₃COONa)

Có n_ancol = 0,25 mol → M_ancol = 40,4

→ hai ancol là CH₃OH: x mol và C₂H₅OH: y mol

Ta có hệ

X gồm CH₃COOCH₃: 0,1 mol và CH₃COOC₂H₅: 0,15

% CH₃COOCH₃ = [(0,1.74)/20,6]. 100% = 35,92%

→ Đáp án A

Câu 106: Cho este X đơn chức tác dụng hoàn toàn với 1 lít dung dịch KOH 2,4M, thu được dung dịch Y chứa 210 gam chất tan và m gam ancol Z. Oxi hóa không hoàn toàn m gam ancol Z bằng oxi có xúc tác thu được hỗn hợp T. Chia T thành 3 phần bằng nhau:

- Cho phần 1 tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH3 thu được 43,2 gam Ag.

- Cho phần 2 tác dụng với NaHCO₃ dư thu được 4,48 lít khí (ở đktc).

- Cho phần 3 tác dụng với Na (vừa đủ) thu được 8,96 lít khí (ở đktc) và 51,6 gam chất rắn khan. Tên gọi của X là

A. etyl fomat.              B. propyl axetat.

C. metyl axetat              D. etyl axetat

Lời giải:

– Phần 2: n_axit = n_{khí thoát ra} = 0,2 mol

→ Giả sử Z là CH₃OH

→ Axit là HCOOH → n_Ag tạo ra > 0,2.2 = 0,4 → Loại

Z có dạng RCH₂OH (R khác H) → n_RCHO = n_Ag: 2 = 0,2 mol

Lại có: n_RCH2OH + n_RCOOH + n_H20 = 2n_H2 ⇒ n_RCH2OH

Rắn khan gồm: 0,2 mol RCH₂ONa; 0,2 mol RCOONa; 0,4 mol NaOH.

→ 0,2.(M_R + 53) + 0,2.(M_R + 67) + 0,4. 40 = 51,6 g.

→ M_R = 29 → Z là C₃H₇OH với số mol: 0,6.3 = 1,8 mol = n_{KOH đã phản ứng}

→ KOH dư 0,6 mol → M_muối = (210 - 0,6.56)/1,8 = 98 (CH₃COOK)

→ Este X là CH₃COOC₃H₇ → X là propyl axetat

→ Đáp án B

Câu 107: Hỗn hợp X chứa các este đều mạch hở gồm hai este đơn chức và một este đa chức, không no chứa một liên kết đôi C=C. Đốt cháy hoàn toàn 0,24 mol X cần dùng 1,04 mol O₂, thu được 0,93 mol CO₂ và 0,8 mol H₂O. Nếu thủy phân X trong NaOH, thu được hỗn hợp Y chứa 2 ancol có cùng số nguyên tử cacbon và hỗn hợp Z chứa 2 muối. Phần trăm khối lượng của este đơn chức có khối lượng phân tử lớn trong X là

A. 22,7%.             B. 15,5%.

C. 25,7%.            D. 13,6%.

Lời giải:

- Ta có: khi thủy phân X trong NaOH thu được 2 ancol có cùng cacbon và 2 muối

Mặt khác:

→ Trong X có 1 chất là HCOOC₂H₅ (A), este đơn chức còn lại là RCOOC₂H₅ (B), este 2 chức (C) được tạo từ etylenglicol C₂H₄(OH)₂ và hai axit cacboxylic HCOOH; RCOOH (trong gốc –R có 1 liên kết đôi C=C)

+ Lúc này k_A = 1; k_B = 2; k_C = 3.

Áp dụng -^{CO₂ và H₂O}→ n_B + 2n_C = n_CO2 - n_H2O = 0,13 (1)

-^{BT O}→ 2n_A + 2n_B + 4n_C = 2n_CO2 + n_H2O - 2n_O2 = 0,58 (2) và n_A + n_B + n_C = 0,24 (3)

+ Từ (1), (2), (3) ta tính được: n_A = 0,16 mol; n_B = 0,03 mol; n_C = 0,05 mol

n_CO2 = 0,93 = 0,16.3 + 0,03.C_B + 0,05.C_C với (C_B > 4, C_C > 5) (4)

+ Nếu C_B = 5 thay vào (4) ta có: C_C = 6 → Thỏa mãn (nếu C_B càng tăng thì C_C < 6 nên ta không xét nữa)

Vậy (B) là CH₂=CH–COOC₂H₅: 0,03 mol, (C) là C₂H₄(OCOCH=CH₂)(OCOH)

m_X = m_C(X) + m_H(X) + m_O(X) = 0,93.12 + 0,8.2 + (0,16 + 0,03 + 2.0,05).32 = 22,04g

→ Đáp án D

Câu 108: Hỗn hợp E chứa 3 este đều hai chức, mạch hở trong đó có một este không no chứa một liên kết C=C trong phân tử. Đun nóng hoàn toàn hỗn hợp E với dung dịch NaOH (lấy dư 2,4 lần so với phản ứng). Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được hai ancol đơn chức, cùng dãy đồng đẳng kế tiếp và hỗn hợp F chứa ba chất rắn. Lấy hỗn hợp 2 ancol đun với H₂SO₄ đặc ở 140^oC thu được 6,39 gam hỗn hợp 3 ete (biết rằng hệu suất ete hóa của mỗi ancol đều bằng 75%). Đốt cháy toàn bộ F bằng lượng oxi vừa đủ thu được 0,24 mol Na₂CO₃ và 0,16 mol H₂O. Este có phân tử khối lớn nhất là este nào? Tính phần trăm khối lượng của nó trong hỗn hợp E.

A. C2H₂(COOC₃H₇)₂; 24,63%.

B. C2H₂(COOC₃H₇)₂; 23,64%.

C. (COOC₃H₇)₂; 21,43%.

D. C2H₂(COO)₂C₂H₅C₃H₇; 22,91%.

Lời giải:

Đang biên soạn

Câu 109: Hỗn hợp A gồm một axit đơn chức, một ancol đơn chức và một este đơn chức (các chất trong A đều có nhiều hơn 1C trong phân tử. Đốt cháy hoàn toàn m gam A rồi hấp thụ sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca(OH)₂ dư thấy có 135 gam kết tủa xuất hiện. Đồng thời khối lượng dung dịch giảm 58,5 gam. Biết số mol ancol trong m gam A là 0,15. Cho Na dư vào m gam A thấy có 2,8 lít khí (đktc) thoát ra. Mặt khác m gam A tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 12 gam NaOH. Cho m gam A vào dung dịch nước brom dư. Số mol brom phản ứng tối đa là

A. 0,4.              B. 0,6.

C. 0,75.             D. 0,7.

Lời giải:

⇒ n_CO2 = n_CaCO3 = 0,135 mol ⇒ a = 1,35

m_{dd ↓} = m_CaCO3 - m_CO2 - m_H2O ⇒ 58,5 = 135 - 1,35.44 - b.18 ⇒ b = 0,95

R₁CH₂OH + Na → R₁CH₂ONa + 1/2 H₂ ↑

R₂COOH + Na → R₂COONa + 1/2 H₂ ↑

⇒ n_R1CH2OH + n_R2COOH = 2n_H2 = (2.2,8)/22,4 = 0,25 mol

⇒ n_R2COOH = 0,25 - n_R1CH2OH = 0,25 - 0,15 = 0,1 mol

R₂COOH + NaOH → R₂COONa + H₂O

R₂COOR₄ + NaOH -^to→ R₃COONa + R₄OH

⇒ n_R3COOR4 + n_R2COOH = n_NaOH = 12/40 = 0,3 mol

⇒ n_R3COOR4 = 0,3 - n_R2COOH = 0,3 - 0,1 = 0,2 mol

⇒ n_A = n_R1CH2OH + n_R2COOH + n_R3COOR4 = 0,15 + 0,1 + 0,2 = 0,45 mol

Gọi công thức phân tử chung của A là C_nH_2n+2-2kO_x (k là số liên kết π trong A)

Số mol brom phản ứng tối đa là: n_Br2 = n_A.k - n_R2COOH = (0,45.17)/9 - 0,1 = 0,75 mol

Chú ý: Số mol Brom lớn nhất khi có este dạng HCOOR

→ Đáp án C

Câu 110: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm 2 este đồng phân cần dùng 4,704 lít khí O₂, thu được 4,032 lít CO₂ và 3,24 gam H₂O. Nếu cho m gam X tác dụng hết với 110 ml dung dịch KOH 1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được 7,98 gam chất rắn khan, trong đó có a mol muối Y và b mol muối Z (M_Y > M_Z). Các thể tích khí đều đo ở điều kiện chuẩn. Tỉ lệ a: b là

A. 2: 3.              B. 3: 2.

C. 2: 1.              D. 1: 5.

Lời giải:

→ n_H2O = n_CO2 → este no, đơn chức mạch hở

BTNT Oxi: n_O(X) = n_H2O + 2.n_CO2 - 2.n_O2 = 0,18 + 2.0,18 - 2.0,21 = 0,12 mol

→ n_este = n_O(este)/2 = 0,12/2 = 0,06 mol

Ta có:

Công thức phân tử của este là C₃H₆O₂

→ Đáp án D

Câu 111: Hỗn hợp T là hai axit cacboxylic đều đơn chức, mạch hở (biết rằng A có khả năng tác dụng với dung dịch brom tối đa theo tỉ lệ 1: 2 ); Z là este được tạo bởi T và etylenglicol. Đốt cháy 13,12 gam hỗn hợp E chứa T, Z cần dùng 11,2 lít khí O₂ (ở đktc). Mặt khác 0,36 mol E làm mất màu vừa đủ 16 gam dung dịch Br₂. Nếu đun nóng 13,12 gam E với 400 ml dung dịch KOH 0,5M (vừa đủ), cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp F gồm a mol muối A và b mol muối B (M_A < M_B). Tỉ lệ của a: b là

A. 2: 3.             B. 2: 1.

C. 1: 3.             D. 1: 2.

Lời giải:

Hỗn hợp T là hai axit cacboxylic đơn chức → R₁COOH, R₂COOH

Z là este được tạo bởi T và etylen glicol → este 2 chức → R₁OOC−CH₂−CH₂−COOR₂

- Quá trình 1: 13,12 (g) E +

Gọi a, b, c lần lượt là mol của 2 axit trong T, Z.

+ Ta có:

- Quá trình 2: Khi cho E tác dụng với dung dịch Br₂, nhận thấy

Trong A chỉ có 1 chất tham gia phản ứng cộng Br₂ khi đó Z được tạo bởi A cũng có phản ứng cộng Br₂.

+ Gọi X là axit có 2 liên kết: a mol

+ Gọi Y là axit có chứa 1 liên kết: b mol

→ Z là este của axit X, Y → có chứa 3 liên kết: c mol

+ Ta có hệ sau:

Bảo toàn C: n.0,03 + m.0,13 + 0,02. (n + m + 2) = 0,49

(với n, m là số C của X, Y với n ≥ 3 và m ≥ 2).

+ Xét n = 3 suy ra n = 2.

Từ đó Z gồm

+ Nếu n > 3 thì m < 2: không thỏa mãn

→ Đáp án C

Câu 112: Đốt cháy hoàn toàn 3,08 gam một hỗn hợp gồm vinyl axetat, metyl axetat và etyl fomat thu được CO₂ và 16 gam H₂O. Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch A chứa nước vôi trong dư. Sau phản ứng lọc kết tủa thu được một dung dịch B. Khối lượng dung dịch B so với dung dịch A

A. tăng 8,72 gam.              B. giảm 8,72 gam.

C. tăng 8,27 gam.              D. giảm 8,27 gam.

Lời giải:

n_H2O = 2,16/18 = 0,12 mol

→ 86x + 74y = 3,08 (1)

Đặt công thức chung của ba chất là C_nH₆O₂.

→ x + y = 0,04 (1)

→ n_CO2 = 4x + 3y = 0,13 mol

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ ↓ + H₂O

→ n_CaCO3 = n_CO2 = 0,13 mol → m_CaCO3 = 13 g

→ (m_H2O + m_CO2) - m_CaCO3 = (16 + 0,13.44) - 13 = 8,72 gam

→ Khối lượng dung dịch B so với dung dịch A tăng 8,72 gam.

→ Đáp án A

Câu 113: Hỗn hợp X gồm 3 este đơn chức, tạo thành từ cùng một ancol Y với 3 axit cacboxylic ( Phân tử chỉ có nhóm -COOH); Trong đó, có hai axit no là đồng đẳng kế tiếp và một axit không no ( có đồng phân hình học, chứa một lk đôi C=C trong phân tử). Thủy phân hoàn toàn 5,88 gam X bằng NaOH, thu được hỗn hợp muối và m gam ancol Y. Cho m gam Y vào bình đựng Na dư, sau phản ứng thu được 896 ml khí (đktc) và khối lượng bình tăng 2,48 gam. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn 5,88 gam X trên thì thu được CO₂ và 3,96 gam H₂O. Phần trăm khối lượng este không no trong X là

A. 40,82%.             B. 29,25%.

C. 34,01%.             D. 38,46%.

Lời giải:

Đang biên soạn

Câu 114: X là axit cacboxylic đơn chức; Y là este của một ancol đơn chức với một axit cacboxylic hai chức. Cho m gam hỗn hợp M gồm X, Y tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH, sau đó cô cạn dung dịch được ancol Z và rắn khan T trong đó có chứa 28,38 gam hỗn hợp muối. Cho hơi ancol Z qua ống đựng lượng dư CuO nung nóng, thu được hỗn hợp hơi W gồm anđehit và hơi nước. Dẫn hơi W qua bình đựng lượng dư dung dịch AgNO₃/NH3, thu được 95,04 gam Ag. Mặt khác, nung rắn khan T với CaO được 4,928 lít (đktc) một ankan duy nhất. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị m là

A. 29,38.             B. 26,92.

C. 24,20.              D. 20,2.

Lời giải:

→ Đáp án C

Câu 115: X, Y, Z là ba este đều mạch hở, thuần chức trong đó X, Y đều đơn chức, Z hai chức. Đốt cháy hoàn toàn 19,28 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z cần dùng 0,94 mol O₂ thu được 11,52 gam nước. Mặt khác đun nóng 19,28 gam E với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được hỗn hợp T chứa hai ancol đều no, không thuộc cùng dãy đồng đẳng và hỗn hợp gồm hai muối có tỉ lệ mol 1: 1. Dẫn toàn bộ T qua bình đựng Na dư, thấy khối lượng bình tăng 9,2 gam. Phần trăm khối lượng của este có khối lượng phân tử nhỏ nhất trong hỗn hợp E có giá trị gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 8,9.             B. 10,4.

C. 7,7.             D. 9,1.

Lời giải:

+) E (19,28 g) + O₂ (0,94 mol) → CO₂ + H₂O (0,64 mol)

→ Bảo toàn khối lượng: m_CO2 = m_E + m_O2 - m_H2O = 37,48 (g) → n_CO2 = 0,86 mol

→ Bảo toàn nguyên tố Oxi: n_O(E) = 2n_CO2 + n_H2O - 2n_O2 = 0,48 mol

→ n_OH(ancol) = n_NaOH = n_COO = 0,24 mol

ROH + Na → RONa + 1/2 H₂ ↑ → n_H2 = 0,12 mol

Bảo toàn khối lượng: m_T = m_{bình tăng} + m_H2 = 9,2 + 0,12.2 = 9,44 g.

Từ giả thiết → T gồm ancol đơn chức và 2 chức

Mặt khác, do X, Y, Z đều mạch hở → các muối đều đơn chức.

→ số mol mỗi muối là 0,12 mol

→ Bảo toàn khối lượng: m_muối = m_E + m_NaOH - m_T = 19,28 + 0,24.40 – 9,44 = 19,44 g

→ M_muối = 19,44/0,24 = 81

→ Phải chứa HCOONa → M_{muối còn lại} = (19,44 - 0,12.68)/0,12 = 94 (C₂H₃COONa)

+) Quy E về HCOOH, C₂H₃COOH, CH₃OH, C₂H₄(OH)₂, CH₂, H₂O

→ n_HCOOH - n_C2H3COOH = 0,12 mol, n_H2O = -n_COO = -0,24 mol

Đặt n_CH3OH = x; n_C2H4(OH)2 = y; n_CH2 = z

→ m_E = 0,12.46 + 0,12.72 + 32x + 62y + 14z – 0,24.18 = 19,28 g. (1)

n_CO2 = n_C(E) = 0,12 + 0,12.3 + x + 2y + z (2)

n_OH = x + 2y = 0,24 mol (3)

Từ (1), (2), (3) → x = 0,04 mol; y = 0,1 mol; z = 0,14 mol

→ Ancol là C₂H₅OH và C₃H₆(OH)₂

→ Hỗn hợp E gồm 0,02 mol HCOOC₂H₅; 0,02 mol C₂H₃COOC₂H₅ và 0,1mol C₂H₃COOC₃H₆OOCH

este có KLPT nhỏ nhất là HCOOC₂H₅

→ Đáp án C

Câu 116: Hỗn hợp E gồm este X đơn chức và axit cacboxylic Y hai chức (đều mạch hở, không no có một liên kết đôi C=C trong phân tử). Đốt cháy hoàn toàn một lượng E thu được 0,43 mol khí CO₂ và 0,32 mol hơi nước. Mặt khác, thủy phân 46,6 gam E bằng 200 gam dung dịch NaOH 12% rồi cô cạn dung dịch thu được phần hơi Z có chứa chất hữu cơ T. Dẫn toàn bộ Z vào bình đựng Na, sau phản ứng khối lương bình tăng 188,85 gam đồng thời thoát ra 6,16 lít khí H₂ (đktc). Biết tỉ khối của T so với H₂ là 16. Phần trăm khối lượng của Y trong hỗn hợp E là

A. 41,30%.             B. 43,35%.

C. 48,00%.             D. 46,35%.

Lời giải:

Đang biên soạn

Câu 117: Thủy phân m gam hỗn hợp X gồm este đơn chức M (C5H8O₂) và este hai chức N (C6H10O4) cần vừa đủ 150 ml dung dịch NaOH 1M rồi cô cạn thu được hỗn hợp Y gồm hai muối và hỗn hợp Z gồm hai ancol no đơn chức, đồng đẳng kế tiếp, ngoài ra không chứa sản phẩm hữu cơ nào khác. Cho toàn bộ hỗn hợp Z tác dụng với một lượng CuO (dư) nung nóng thu được hỗn hợp hơi T (có tỉ khối hơi so với H₂ là 13,75). Cho toàn bộ hỗn hợp T tác dụng với một lượng dư dung dịch AgNO₃/NH3 thu được 32,4 gam Ag. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Thành phần phần trăm của muối có phân tử khối nhỏ hơn trong Y là

A. 38,84%.             B. 48,61%.

C. 42,19%.             D. 41,23%.

Lời giải:

Nhận thấy khi oxi hóa ancol bằng CuO luôn thu được hợp chất hữu cơ C (andehit hoặc xeton) và nước có số mol bằng nhau

Ta có M_T = (M_C + M_H2O)/2 = 27,5 → M_C = 37 → C chứa 2 anđehit kế tiếp nhau là HCHO, CH₃CHO

Do M_C = 37, sử dụng đường chéo → HCHO và CH₃CHO có số mol bằng nhau.

Gọi số mol của HCHO và CH₃CHO là x mol

Khi tham gia phản ứng tráng bạc → n_Ag = 4x + 2x = 0,3 → x = 0,05 mol

Vậy 2 ancol thu được gồm CH₃OH: 0,05 mol và C₂H₅OH: 0,05 mol

Khi thủy phân hỗn hợp X cần dùng 0,15 mol NaOH thu được 2 muối và 2 ancol CH₃OH: 0,05 mol; C₂H₅OH: 0,05 mol

→ B có cấu tạo CH₃OOC-CH₂COOC₂H₅: 0,05 mol và A phải có cấu tạo dạng este vòng C5H8O₂

Luôn có n_NaOH = 2n_B + n_A → n_A = 0,05 mol

Vậy hỗn hợp Y gồm NaOOOC-CH₂-COONa: 0,05 mol và C₅H₉O₃Na: 0,05 mol

→ % NaOOC-CH₂-COONa =

→ Đáp án B

Câu 118: Hỗn hợp A gồm ba chất hữu cơ X, Y, Z đơn chức, đồng phân của nhau, đều tác dụng được với NaOH. Đun nóng 13,875 gam hỗn hợp A với dung dịch NaOH vừa đủ thu được 15,375 gam hỗn hợp muối và hỗn hợp ancol có tỉ khối hơi so với H₂ bằng 20,67. Ở 136,50C, 1 atm thể tích hơi của 4,625 gam X bằng 2,1 lít. Phần trăm khối lượng của X, Y, Z (theo thứ tự khối lượng phân tử gốc axit tăng dần) lần lượt là

A. 40%; 40%; 20%.             B. 40%; 20%; 40%.

C. 25%; 50%; 25%.             D. 20%; 40%; 40%.

Lời giải:

Ta có:

Mặt khác: X, Y, Z đơn chức, tác dụng được với NaOH ⇒ X, Y, Z là axit hoặc este

⇒ CTPT dạng: C_xH_yO₂, dễ dàng ⇒

→ Đáp án B

Câu 119: Đun 20,4 gam một chất hữu cơ A đơn chức với 300 ml dung dịch NaOH 1 M thu được muối B và hợp chất hữu cơ C. Cho C phản ứng với Na dư thu được 2,24 lít H₂ (đktc). Nung B với hỗn hợp rắn gồm NaOH và CaO thu được khí D có tỉ khối đối với O₂ bằng 0,5. Khi oxi hóa C bằng CuO được chất hữu cơ E không phản ứng với AgNO₃/NH3. Xác định CTCT của A?

A. CH₃COOCH₂CH₂CH₃.             B. CH₃COOCH(CH₃)₂

C. C₂H₅COOCH₂CH₂CH₃.             D. C₂H₅COOCH(CH₃)₂.

Lời giải:

Chất C tác dụng với Na sinh ra khí H₂ ⇒ C là ancol.

Oxi hóa C ra E không phản ứng với AgNO₃ ⇒ C không là ancol bậc 1.

Các đáp án cho A là este đơn chức ⇒ B là muối của Na.

Nung B với NaOH rắn tạo ra D có M_D = 32. 0,5 = 16 → D là CH₄ → B là CH₃COONa.

Đặt công thức của A là CH₃COOR’

CH₃COOR’ + NaOH → CH₃COONa + R’OH

R’OH + Na → R’ONa + H₂↑

CH₃COONa + NaOH -^{CaO, to}→ CH₄↑ + Na₂CO₃.

Ta có: n_H2 = 0,1 mol → n_ancol = 2n_H2 = 2. 0,1 = 0,2 mol

n_NaOH = 0,3 mol > n_ancol → NaOH dư, este phản ứng hết.

→ n_este = n_ancol = 0,2 mol → M_este = 20,4/0,2 = 102 → R’ = 102 – 59 = 43.

→ gốc R’ là C₃H₇ và C là ancol bậc 2: CH₃CH(OH)CH₃

→ Đáp án B

Câu 120: Cho X, Y (M_X < M_Y) là hai este mạch hở, có mạch cacbon không phân nhánh. Đốt cháy hoàn toàn X hoặc Y luôn thu được CO₂ có số mol bằng số mol O₂ đã phản ứng. Đun nóng 30,24 gam hỗn hợp E chứa X, Y (số mol của X gấp 1,5 lần số mol Y) trong 400 ml dung dịch KOH 1M, sau phản ứng chỉ thu được hỗn hợp F chứa 2 ancol và hỗn hợp G chứa 2 muối. Cho F vào bình đựng Na dư, sau phản ứng có khí H₂ thoát ra và khối lượng bình tăng 15,2 gam. Đốt cháy hoàn toàn G cần vừa đủ 0,42 mol O₂. Tổng số nguyên tử trong phân tử Y là

A. 19.             B. 20.

C. 22.             D. 21.

Lời giải:

Bảo toàn gốc OH: n_{OH ancol} = n_KOH = 1.0,4 = 0,4 mol

-OH + Na → -ONa + 1/2 H₂ ↑

Bảo toàn khối lượng: m_F = 15,2 + 0,2.2 = 15,6 g.

Bảo toàn khối lượng: m_muối = 30,24 + 0,4.56 – 15,6 = 37,04 g.

Bảo toàn nguyên tố kali: n_COOK = n_KOH = 0,4 mol; n_K2CO3 = 0,2 mol

Đốt cháy G được: n_CO2 = x; n_H2O = y; n_K2CO3 = 0,2 mol

Bảo toàn nguyên tố Oxi: 0,4.2 + 0,42.2 = 0,2.3 + 2x + y (1)

Bảo toàn khối lượng: 37,04 + 0,42.32 = 0,2.138 + 44x + 18y (2)

Từ (1) và (2) ta có: x = 0,52 mol; y = 0 mol → muối không chứa H. Vậy muối phải là của axit 2 chức

→ X, Y là hai este 2 chức → n_X = 0,12 mol; n_Y = 0,08 mol

Đặt số C trong gốc axit của X và Y là a và b

n_C(X) + n_C(Y) = n_C(F) + n_C(G) → 0,12a + 0,08b = 0,2 + 0,52

Giải phương trình nghiệm nguyên: a = 2, b = 6

→ 2 muối là (COOK)₂ và KOOCC≡C–C≡CCOOK

Mặt khác, đốt X hay Y đều cho n_CO2 = n_O2

→ Có dạng cacbohidrat C_n(H₂O)_m

Lại có X và Y đều là este 2 chức → m = 4 → X, Y đều chứa 8H trong phân tử

Do X và Y mạch hở → 2 ancol đều đơn chức → n_F = n_OH = 0,4 mol → M_F = 39 → F có chứa ancol CH₃OH

→ X là CH₃OOCCOOC₂H₅; Y là CH₃OOCC≡C–C≡CCOOC₂H₅ chứa 21 nguyên tử

→ Đáp án D

Câu 121: Đun nóng 0,1 mol este no, đơn chức mạch hở X với 30 ml dung dịch 20% (D = 1,2 g/ml) của một hiđroxit kim loại kiềm A. Sau khi kết thúc phản ứng xà phòng hoá, cô cạn dung dịch thì thu được chất rắn Y và 4,6 gam ancol Z, biết rằng Z bị oxi hoá bởi CuO thành sản phẩm có khả năng phản ứng tráng bạc. Đốt cháy chất rắn Y thì thu được 9,54 gam muối cacbonat, 8,26 gam hỗn hợp CO₂ và hơi nước. Công thức cấu tạo của X là

A. CH₃COOCH₃.             B. CH₃COOC₂H₅.

C. HCOOCH₃.              D. C₂H₅COOCH₃.

Lời giải:

X là este no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2n+1COOC_mH_2m+1 (0 ≤ n; 1 ≤ m)

Ta có: n_X = n_AOH (pư) = n_Z = 0,1 mol

⇒ M_Z = 14m + 18 = 4,6/0,1 ⇒ m = 2 ⇒ Z: C₂H₅OH

Mặt khác:

→ n_{NaOH (ban đầu)} = 7,2/40 = 0,18 mol

→ n = 1 → X: CH₃COOC₂H₅

→ Đáp án B

Câu 122: Hỗn hợp X gồm ancol A, axit cacoxylic B (đều no, đơn chức, mạch hở) và este C tạo ra từ A và B. Đốt cháy hoàn toàn m gam X cần dùng vừa đủ 0,18 mol O₂, sinh ra 0,14 mol CO₂. Cho m gam X trên vào 500ml dung dịch NaOH 0,1M đun nóng, sau khi kết thúc các phản ứng thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y còn lại 3,68 gam chất rắn khan. Người ta cho thêm bột CaO và 0,48 gam NaOH vào 3,68 gam chất rắn khan trên rồi nung trong bình kín (chân không).Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được m gam khí. Giá trị của m gần nhất với

A. 0,85 gam.             B. 1,25 gam.

C. 1,45 gam.             D. 1,05 gam.

Lời giải:

Đang biên soạn

Câu 123: Thủy phân m gam hỗn hợp X gồm este đơn chức A (C₅H₈O₂) và este nhị chức B (C6H10O4) cần dùng vừa đủ 150 ml dung dịch NaOH 1M rồi cô cạn thu được hỗn hợp Y gồm 2 muối và hỗn hợp Z gồm 2 ancol no đơn chức đồng đẳng kế tiếp. Cho toàn bộ hỗn hợp Z tác dụng với một lượng CuO dư nung nóng thu được hỗn hợp hơi T (có tỉ khối hơi so với H₂ là 13,75). Cho toàn bộ hỗn hợp T tác dụng với một lượng dư dung dịch AgNO₃/NH₃ thu được 32,4g Ag. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Thành phần phần trăm khối lượng muối có phân tử nhỏ hơn trong hỗn hợp Y là :

A. 38,84%             B. 48,61%

C. 42,19%             D. 41,23%

Lời giải:

Nếu trong T không chứa HCHO → n_andehit = 0,5n_Ag = 0,15 mol

Có khi oxi hoa ancol bằng CuO → n_nước = n_andehit = 0,15 mol

Vậy T chắc chắn chứa HCHO: a mol và CH₃CHO: b mol

Ta có hệ

Vì n_NaOH = 0,15 mol > ∑n_ancol = 0,1 mol → chứng tỏ A phải có cấu tạo vòng

( ví dụ )

và B có cấu tạo CH₃OOC-CH₂-COOC₂H₅: 0,05 mol

Muối thu được gồm HOCH₂-CH₂-CH₂-CH₂-COONa: 0,05 mol và NaOOCCH₂COONa: 0,05 mol

% HOCH₂-CH₂-CH₂-CH₂-COONa = 48,61%.

→ Đáp án B

Câu 124: Hỗn hợp A gồm một axit đa chức X và một hợp chất hữu cơ tạp chức Y đều có thành phần chứa các nguyên tử C, H, O. Tiến hành ba thí nghiệm với m gam hỗn hợp A

TN1: phản ứng hoàn toàn với lượng dư AgNO₃ trong NH₃ thu được 43,2 gam Ag.

TN2: phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch KHCO₃ 2M.

TN3: phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch KOH 4M, thu được 1 ancol duy nhất Z và hỗn hợp T gồm hai muối. Dẫn toàn bộ Z qua bình đựng Na dư thấy khối lượng bình tăng 9 gam, đồng thời thu được 2,24 lít khí H₂. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp T bằng lượng O₂ vừa đủ thu được 8,96 lít CO₂, nước và muối cacbonat.

Biết các khí đo ở điều kiệu tiêu chuẩn, phần trăm khối lượng của Y trong hỗn hợp A có giá trị gần nhất với giá trị

A. 69,5%.             B. 31,0%.

C. 69,0%.             D. 30,5%.

Lời giải:

TN1 → n_CHO = 0,5. n_Ag = 0,2 mol

TN2 → n_HCO3 = n_COOH = 0,2 mol

TN3 → n_COO = n_KOH = 0,4 mol > n_COOH

→ chứng tỏ Y chứa nhóm COO: 0,2 mol, CHO: 0,2 mol.

Bảo toàn nguyên tố K → n_K2CO3 = 0,5n_KOH = 0,2 mol

Có ∑ n_{C (muối)} = n_CO2 + n_K2CO3 = 0,6 mol = n_COOH + n_CHO + n_COO

Y tạp chức → chứng tỏ X là (COOH)₂: 0,1 mol và Y là HOC-COOR': 0,2 mol

Ancol Z + Na → muối + H₂

→ m_ancol = m_{bình tăng} + m_H2 = 9,2 gam và n_OH- = 2n_H2 = 0,2 mol

Z là ancol đơn chức → M_ancol = 9,2/0,2 = 46 (C₂H₅OH )

→ Y là HOC-COOC₂H₅

%Y = 69,38%

→ Đáp án A

Câu 125: Cho hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ, no đơn chức, mạch hở (chứa C, H, O) tác dụng vừa đủ với 20ml dung dịch NaOH 2M thu được một muối và một ancol. Đun nóng lượng ancol thu được với axit H₂SO₄ đặc ở 170°C thu được 0,015 mol anken (là chất khí ở điều kiện thường). Nếu đốt cháy lượng X như trên rồi cho sản phẩm qua bình đựng CaO dư thì khối lượng bình tăng 7,75 gam. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Phát biểu nào sau đây đúng ?

A. Khối lượng của chất có phân tử khối lớn hơn trong X là 2,55 gam.

B. Tổng phân tử khối của hai chất trong X là 164.

C. Thành phần phần trăm khối lượng các chất trong X là 49,5% và 50,5%.

D. Một chất trong X có 3 công thức cấu tạo phù hợp với điều kiện bài toán.

Lời giải:

- Khi đốt cháy X có n_CO2 = n_H2O

→ 44n_CO2 + 18n_H2O = m_{bình tăng} → 44a + 18a = 7,75 → a = 0,125 mol

- Xét quá trình X tác dụng với NaOH :

+ Nhận thấy rằng, n_NaOH > n_anken → trong trong X chứa 1 este và 1 axit.

Khi dehirat hóa ancol thì :

n_{este A} = n_anken = 0,015 mol → n_{axit (B)} = n_X – n_este = 0,025 mol

- Gọi C_A và C_B lần lượt là số nguyên tử C của este A và axit B (với C_A ≥ 3, C_B ≥ 1)

→ n_A. C_A + n_B.C_B = n_CO2 → 0,015C_A + 0,025C_B = 0,125 → C_A = 5, C_B = 2 (Thỏa mãn) → Vậy A là C5H10O₂ và B là C₂H₄O₂

A. Sai, Độ chênh lệch khối lượng giữa A và B là: Δm = 102n_A – 60n_B = 0,03 g.

B. Sai, Tổng khối lượng phân tử khối của A và B là 162.

C. Đúng,

D. Sai, Este A có 7 đồng phân tương ứng là: CH₃COO-C3H7 (2 đồng phân) ; HCOO-C4H9 (4 đồng phân); C₂H₅COOC₂H₅ (1 đồng phân) và axit B chỉ có 1 đồng phân là CH₃COOH.

→ Đáp án C

Câu 126: X, Y, Z là 3 este đều đơn chức, mạch hở (trong đó Y và Z đều có hai liên kết pi trong phân tử và có đồng phân hình học). Đốt cháy 21,62 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z với oxi vừa đủ, sản phẩm cháy dẫn qua dung dịch Ca(OH)2 dư thấy khối lượng dung dịch giảm 34,5 gam so với trước phản ứng. Mặt khác, đun nóng 21,62 gam E với 300 ml dung dịch NaOH 1M (vừa đủ), thu được hỗn hợp F chỉ chứa 2 muối và hỗn hợp gồm 2 ancol kế tiếp thuộc cùng dãy đồng đẳng. Khối lượng của muối có khối lượng phân tử lớn hơn trong hỗn hợp F là

A. 4,68 gam.             B. 8,1 gam.

C. 9,72 gam.             D. 8,64 gam.

Lời giải:

- Đặt n_CO2 = X; n_H2O = y → n_↓ = X → m_{dd giam} = m_↓ - (m_CO2 + m_H2O)

→ 100x – (44x + 18y) = 34,5 (1)

- n_COO = n_NaOH = 0,3 mol, m_E = m_C + m_H + m_O

→ 21,62 = 12x + 2y + 0,3.2.16 = 21,62 (2)

Từ (1), (2) ta có có: x = 0,87 mol; y = 0,79 mol

- X, Y, Z đều đơn chức → n_E = n_COO = 0,3 mol → C = 0,87/0,3 = 2,9 → X là HCOOCH₃

2 ancol là CH₃OH và C₂H₅OH. Lại có Y và Z có 2π → liên kết π trong gốc axit

→ Y và Z tạo bởi cùng 1 gốc axit

n_Y,Z = n_CO2 - n_H2O = 0,08 mol → n_X = n_NaOH - 0,08 = 0,22 mol

Mà Y và Z có đồng phân hình học → chứa CH₃CH=CHCOOCH₃

→ 2 muối là: 0,08 mol CH₃CH=CHCOONa và 0,22 mol HCOONa

Muối có PTK lớn hơn là CH₃CH=CHCOONa

→ m_{muối có PTK lớn} = 0,08. 108 = 8,64g.

→ Đáp án D

Câu 127: Hợp chất X chứa (C,H,O) có 5 liên kết pi trong phân tử, X tác dụng với NaOH theo tỉ lệ 1: 3. Đốt cháy hoàn toàn 13,8 gam X cần dùng vừa đủ 15,68 lít khí O₂ (đktc), sau phản ứng thu được 5,4 gam nước. Mặt khác, thủy phân hoàn toàn 6,9 gam X trong 100 ml dung dịch NaOH 2M thu được dung dịch A. Cô cạn dung dịch A thu được khối lượng chất rắn là

A. 11,1 gam.             B. 13,1 gam.

C. 9,4 gam.              D. 14,0 gam.

Lời giải:

Ta có: n_O2 = 15,68/22,4 = 0,7 mol; n_H2O = 5,4/18 = 0,3 mol; n_NaOH = 0,1.2 = 0,2 mol

Thí nghiệm 1: Đốt cháy X

Bảo toàn khối lượng: m_X + m_O2 = m_CO2 + m_H2O

→ 13,8 + 0,7.32 = m_CO2 + 5,4 → = 30,8 g → n_CO2 = 30,8/44 = 0,7 mol

Bảo toàn nguyên tố oxi:

n_O(X) + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O → n_O(X) + 2.0,7 = 2.0,7 + 0,3 → n_O(X) = 0,3 mol

Gọi công thức của X là

Ta có: x: y: z = 0,7: 0,6: 0,3 = 7: 6: 3

→ Công thức đơn giản nhất của X là C₇H₆O₃

→ Công thức phân tử của X là (C₇H₆O₃)_n

Vì X có 5 liên kết π trong phân tử nên k = 5 → 4n + 1 = 5 → n =1

→ Công thức phân tử của X là C₇H₆O₃

Vì X phản ứng với NaOH theo tỉ lệ 1:3

→ Công thức cấu tạo của X là HCOOC₆H₄OH

Thí nghiệm 2: 6,9 gam X tác dụng với 0,2 mol NaOH: n_X = 6,9/138 = 0,05 mol

HCOOC₆H₄OH (0,05) + 3NaOH (0,2) → HCOONa (0,05) + ONaC₆H₄ONa (0,05) + 2H₂O

→ Chất rắn gồm: HCOONa: 0,05 mol; NaOC₆H₄ONa: 0,05 mol và NaOH: 0,2 – 0,05.3 = 0,05 mol

→ m_rắn = 0,05.68 + 154.0,05 + 40.0,05 = 13,1 g

→ Đáp án B

Câu 128: Để thuỷ phân hết 7,612 gam hỗn hợp X gồm 2 este đơn chức và 2 este đa chức thì cần dùng vừa hết 80ml dung dịch KOH aM. Sau phản ứng, thu được hỗn hợp Y gồm các muối của các axit cacboxylic và các ancol. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y thì thu được K₂CO₃; 4,4352 lít CO₂ (đktc) và 3,168 gam H₂O. Vậy a gần với giá trị nào sau đây nhất ?

A. 1,63.             B. 1,42.

C. 1,25.             D. 1,56

Lời giải:

Ta có: n_CO2 = 4,4352/22,4 = 0,198 mol; n_H2O = 3,168/18 = 0,176 mol.

n_KOH = 0,08a → n_COO = 0,08a; n_K2CO3 = 0,04a mol

Bảo toàn nguyên tố:

n_C(X) = 0,04 + 0,198 ; n_H(X) = 2.0,176 - 0,08a ; n_O(X) = 0,08a.2

→ 12(0,04a + 0,198) + 2.0,176 - 0,08a + 0,16a.16 = 7,612

→ a = 1,65

→ Đáp án A

Câu 129: Cho 1 mol chất X (C₉H₈O₄, chứa vòng benzen) tác dụng hết với NaOH dư, thu được 2 mol chất Y, 1 mol chất Z và 1 mol H₂O. Chất Z tác dụng với dung dịch H₂SO₄ loãng, thu được chất hữu cơ T. Phát biểu nào sau đây sai?

A. Chất Y có phản ứng tráng bạc.

B. Chất X tác dụng với NaOH theo tỉ lệ mol 1:3.

C. Chất T tác dụng với NaOH theo tỉ lệ mol 1:2.

D. Phân tử chất Z có 2 nguyên tử oxi.

Lời giải:

k = 6 = 1 vòng benzen + 2π_C=O → X không chứa π_C=C ngoài vòng benzen.

Dễ thấy X là HCOOC₆H₄CH₂OOCH → Y là HCOONa, Z là NaOC₆H₄CH₂OH.

→ T là HOC₆H₄CH₂OH → C sai vì T tác dụng với NaOH theo tỉ lệ 1: 1

→ Đáp án C

Câu 130: Đốt cháy hoàn toàn a mol X (là trieste của glixerol với các axit đơn chức, mạch hở), thu được b mol CO₂ và c mol H₂O (b - c = 5a). Hiđro hóa m1 gam X cần 6,72 lít H₂ (đktc), thu được 89,00 gam Y (este no). Đun nóng m1 gam X với dung dịch chứa 0,45 mol NaOH, cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được m2 gam chất rắn. Giá trị của m2 là

A. 91,20             B. 97,80

C. 104,40             D. 97,20

Lời giải:

Vì b - c = 5a nên trong X có chứa 6 liên kết pi với 3 liên kết pi ở 3 nhóm –COO và 3 liên kết pi ở mạch C của axit.

Ta có n_H2 = 0,3 = 3n_X nên n_X = 0,1 mol

Bảo toàn khối lượng, ta có m_X = m_este – m_H2 = 89 – 0,3.2 = 88,4g

Bảo toàn khối lượng, ta có m_X + m_NaOH = m₂ + m_C3H5(OH)3 (n_glixerol = n_X = 0,1 mol)

→ m₂ = 88,4 + 0,45.40 – 0,1.92 = 97,2 g.

→ Đáp án D

Câu 131: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm hai este đồng phân cần dùng 27,44 lít khí O₂, thu được 23,52 lít khí CO₂ và 18,9 gam H₂O. Nếu cho m gam X tác dụng hết với 400 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được 27,9 gam chất rắn khan, trong đó có a mol muối Y và b mol muối Z (M_Y < M_Z). Các thể tích khí đều đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Tỉ lệ a: b là

A. 3: 5.             B. 2: 3.

C. 3: 2.             D. 4: 3.

Lời giải:

→ Đáp án D

Câu 132: Este hai chức X tác dụng với dung dịch NaOH tạo ra một muối và một ancol đều có số mol bằng số mol este, đều có cấu tạo mạch thẳng. Mặt khác 2,58 gam X tác dụng vừa đủ với 0,03 mol KOH thu được 3,33 gam muối. Este đó là

A. (COO)₂C₂H₄.              B. C₂H₄(COO)₂C3H6.

C. C4H8(COO)₂C₂H₄.              D. (CH₃COO)₂C₂H₄.

Lời giải:

→ Đáp án C

Câu 133: Hỗn hợp E chứa este X (C_nH_2n-6O₄) và este Y (C_mH_2m-4O₆) đều mạch hở và thuần chức. Hidro hóa hoàn toàn 41,7 gam E cần dùng 0,18 mol H₂ (Ni/t^o). Đốt cháy hết 41,7 gam E thu được 18,9 gam H₂O. Mặt khác nếu đun nóng 0,18 mol E với dung dịch KOH vừa đủ thu được hỗn hợp chứa muối của axit đơn chức có khối lượng m gam và hỗn hợp 2 ancol no, đa chức. Giá trị của m là

A. 16,835.             B. 22,5.

C. 43,2.             D. 57,6.

Lời giải:

Từ công thức X, Y → chất đầu dãy là (C₂H₃COO)₂C₂H₄ và (HCOO)₃C₃H₅

Qui đổi hỗn hợp E thành: C₈H₁₀O₄ (x mol); C₆H₈O₆ (y mol) và CH₂ (z mol)

Lập hệ phương trình:

→ n_E(41,7g) = 0,09 + 0,15 = 0,24 mol.

+) m_muối = (0,18/0,24). (m_E + m_KOH – m_etilenglicol - m_glixerol)

m_E = 41,7 g; m_KOH = (2.0,09 + 3.0,15).56 = 35,28 g;

m_etilenglycol = 0,09. 62 = 5,58 g;

m_glyxerol = 0,15.92 = 13,8 g → m_muối = 43,2 g.

→ Đáp án C

Câu 134: Đốt cháy hoàn toàn 22,9 gam hỗn hợp X gồm hai este đơn chức, mạch hở tạo bởi cùng một ancol với hai axit cacboxylic kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng, thu được 1,1 mol CO₂ và 15,3 gam H₂O. Mặt khác, toàn bộ lượng X trên phản ứng hết với 300 ml dung dịch NaOH 1M thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y thu được m gam chất rắn khan. Khi cho X tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃ dư thấy có kết tủa trắng xuất hiện. Giá trị của m là

A. 19,0.             B. 18,4.

C. 26,9.             D. 20,4.

Lời giải:

n_H2O = 15,3/18 = 0,85 mol

Bảo toàn khối lượng:

m_O(X) = m_X - m_C - m_H

n_X = n_O(X)/2 = 0,5/2 = 0,25 mol

Gọi công thức chung của 2 este trong X là C_nH_2n+2-2kO₂

Ta thấy n_X = n_CO2 - n_H2O = 1,1 - 0,85 = 0,25 → k = 2

→ este X trong mạch C có 1 liên kết C=C .

→ Công thức phân tử 2 este là: C₄H₆O₂ và C₅H₈O₂

Khi cho X tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃ dư thấy có kết tủa trắng xuất hiện

BTKL: m = m_X + m_NaOH - m_{ancol(CH2=CH-CH2-OH)} = 22,9 + 0,3.40 - 0,25.58 = 20,4 gam

→ Đáp án D

Câu 135: Hỗn hợp E gồm este đơn chức X và este hai chức Y (X, Y đều no, mạch hở). Xà phòng hóa hoàn toàn 40,48 gam E cần vừa đủ 560 ml dung dịch NaOH 1M, thu được hai muối có tổng khối lượng a gam và hỗn hợp T gồm hai ancol có cùng số nguyên tử cacbon. Đốt cháy toàn bộ T, thu được 16,128 lít khí CO₂ (đktc) và 19,44 gam H₂O. Giá trị của a gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 43,0.             B. 37,0.

C. 40,5.             D. 13,5.

Lời giải:

Giải T + O₂ -^to→ 0,72 mol CO₂ + 1,08 mol H₂O.

Tương quan n_T = ∑n_H2O - ∑n_CO2 → số C = 0,72/0,36 = 2

→ 2 ancol no có cùng số C là 2 chỉ cố thể là C₂H₅OH và C₂H₄(OH)2

→ n_X + n_Y = ∑n_{hỗn hợp ancol} = 0,36 mol; lại có

→ giải hệ só mol có n_X = 0,16 mol; n_Y = 0,2 mol.

Từ giả thiết đề cho có:

40,48 gam E + 0,56 mol NaOH → a gam muối + 0,15 mol C₂H₅OH + 0,2 mol C₂H₄(OH)2

→ bảo toàn khối lượng có a = 43,12 gam → Chọn đáp án A

Giải cụ thể và rõ hơn 2chất X và Y ta biện luận giải pt nghiệm nguyên như sau:

40,48 gam hỗn hợp E gồm 0,16 mol X dạng C_nH_2nO₂ và 0,2 mol Y dạng C_mH_2m-2O₄

→ 0,16.(14n + 32) + 0,2.(14m + 62) = 40,48 → 4n + 5m = 41

Cặp nghiệm nguyên thỏa mãn là n = 4 và m = 5.ứng với X là CH₃COOC₂H₅ và Y là HCOOCH₂CH₂OOCCH₃.

→ Đáp án A

Câu 136: Hỗn hợp E chứa hai chất hữu cơ đều mạch hở và không chứa nhóm chức khác gồm este X (C_nH_2n–2O₂) và este Y (C_mH_2m–4O₄), trong đó số mol của X lớn hơn số mol của Y. Đốt cháy hết 16,64 gam E với oxi vừa đủ, thu được x mol CO₂ và y mol H₂O với x = y + 0,2. Mặt khác đun nóng 16,64 gam với dung dịch KOH vừa đủ, thu được hỗn hợp F chứa 2 ancol đồng đẳng kế tiếp và hỗn hợp hợp chứa 2 muối; trong đó có a gam muối A và b gam muối B. Dẫn toàn bộ F qua bình đựng Na dư, thấy khối lượng bình tăng 6,76 gam. Giá trị gần nhất của a: b là

A. 1,7.             B. 1,8.

C. 1,6.             D. 1,5.

Lời giải:

X có dạng C_nH_2n-2O₂ và Y có dạng C_mH_2m-4O₄, lại cho 2 ancol đồng đẳng kế tiếp

→ 2 ancol no, đơn chức, mạch hở.

Ta có: x = y + 0,2 → x – y = 0,2 = nX + 2nY → n_{2 ancol} = 0,2mol

Gọi ancol là ROH (0,2 mol) → n_H2 = 0,1 → m_{bình tăng} = m_ancol – m_H2

→ 6,76 = 0,2. (R + 17) – 0,2 → R = 17,8

→ 2 ancol CH₃OH (z mol) và C₂H₅OH (t mol)

→ z + t = 0,2 và 32z + 46t – 0,2 = 6,76 → z = 0,16 và t = 0,04

Do n_X > n_Y , ta xét 2 trường hợp sau:

TH1: X tạo bởi CH₃OH và Y tạo bởi C₂H₅OH

Quy đổi hỗn hợp thành C₄H₆O₂ (0,16 mol); C8H12O4(0,04 mol); CH₂ (x mol)

Có m_{hỗn hợp} = 16,64 → x < 0 (loại)

TH₂: X tạo bởi CH₃OH và Y tạo bởi cả 2 ancol.

Quy đổi hỗn hợp thành C₄H₆O₂ (0,12 mol); C₇H₁₀O₄(0,04 mol); CH₂ (x mol)

(do chia mất CH₃OH vào 2 ancol)

Có m_{hỗn hợp} = 16,64 → x = 0

→ X là C₂H₃COOCH₃ (0,12 mol) và Y là CH₃OOC-C₂H₂-COOC₂H₅ (0,04 mol)

→ muối thu được là C₂H₃COONa (0,12 mol) và C₂H₂(COONa)2 (0,04 mol)

→ m_C2H3COONa = 11,28 và m_C2H2(COONa)2 = 6,4

(nhận thấy các đáp án. a:b đều > 1)

→ a = m_C2H3COONa = 11,28 và b = m_C2H2(COONa)2 = 6,4

→ a: b = 11,28/6,4 = 1,7625

→ Đáp án A

Câu 137: Tiến hành phản ứng thuỷ phân hỗn hợp X gồm 2 este no, mạch hở, thuần chức bằng dung dịch NaOH vừa đủ trong bình cầu 3 cổ. Chưng cất dung dịch sau phản ứng, thu được dung dịch Y và hỗn hợp hơi Z gồm 2 ancol (đều có khối lượng phân tử < 100 đvC). Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp ancol Z, thu được 3,36 lít CO₂ (đktc) và 4,32 gam H₂O. Cô cạn dung dịch Y, thu được 10,66 gam muối B của một axit hữu cơ, đốt cháy hoàn toàn B với dòng khí oxi dư, thu được 6,89 gam muối Na₂CO₃. Thành phần % khối lượng của của este có phân tử khối lớn hơn trong X là

A. 60,78%.             B. 58,97% .

C. 47,25%.             D. 54,90%.

Lời giải:

Bước 1. Tìm muối B:

Đốt B: n_Na2CO3 = 6,89/106 = 0,065 mol

Đốt Z: n_CO2 = 3,36/22,4 = 0,15 mol; n_H2O = 4,32/18 = 0,24 mol

Bảo toàn Na: n_Na/B = n_NaOH = 2n_Na2CO3 = 0,13 mol = n_muối

Vì X gồm 2 este no, mạch hở Z gồm các ancol no, hở

→ Gọi CT chung của Z là C_nH_2n+2O_m

n_ancol = 0,24 – 0,15 = 0,09 mol

Phản ứng thuỷ phân

(RCOO)mR’ + mNaOH → mRCOONa + R’(OH)m

Vì

→ Hỗn hợp este X có ít nhất 1 este đơn chức hỗn hợp Z gồm 1 ancol đa chức, 1 ancol đơn chức

Axit tạo muối B là đơn chức, gọi B là RCOONa

→ n_RCOONa = n_Na/B = 0,13 mol ⇒ M_RCOONa = 10,66/0,13 = 82

R = 15, R là CH₃, muối B là CH₃COONa

Bước 2. Tìm các chất trong hỗn hợp Z

Vì n = 1,67 CT của 1 ancol là CH₃OH: a mol và ancol còn lại là C_nH_2n+2O_m

ta có: a + nb = 0,15

và a + b = 0,09 → (n – 1).b = 0,06

a + mb = 0,13 → (m – 1).b = 0,04

Có thể thấy ngay là n = 4 và m = 3, những giá trị lớn hơn, làm cho Mancol > 100

Vậy 2 ancol là CH₃OH và C₄H₇(OH)3, Gọi a và b là số mol của 2 ancol tương ứng

% khối lượng của: (CH₃COO)₃C₄H₇

→ Đáp án C

Câu 138: X, Y là hai axit no, đơn chức, đồng đẳng liên tiếp, Z là ancol 2 chức, T là este thuần chức tạo bởi X, Y, Z. Đốt cháy 0,1 mol hỗn hợp E chứa X, Y, Z, T cần dùng 0,47 mol khí O₂ thu được lượng CO₂ nhiều hơn H₂O là 10,84 gam. Mặt khác 0,1 mol E tác dụng vừa đủ với 0,11 mol NaOH thu được dung dịch G và một ancol có tỉ khối so với H₂ là 31. Cô cạn G rồi nung nóng với xút có mặt CaO thu được m gam hỗn hợp khí. Giá trị của m gần nhất với

A. 2,5.              B. 3,5.

C. 4,5.              D. 5,5.

Lời giải:

d_ancol/H2 = M_ancol = 62 → Ancol Z có CTCT HOCH₂CH₂OH(C₂H₆O₂)

Ta có:

Khi đốt cháy E có:

Áp dụng ĐLBTNT.O: n_O(E) + 2n_O2 = 2n_H2O → 4a + 2b + 2c + 0,47.2 = 0,41.2 + 0,4

→ 4a + 2b + 2c + 0,47.2 = 0,41.2 + 0,4 → 4a + 2b + 2c = 0,28 mol

Giả hệ PT:

Áp dụng ĐLBTKL cho phản ứng cháy:

→ m_E = 0,41.44 + 0,4.18 – 0,47.32 = 10,2

0,1 mol E + 0,11 mol NaOH

Áp dụng ĐLBTKL cho phản ứng thủy phân: m_E + m_NaOH = m_RCOONa + m_ancol + m_nước

→ m_RCOONa = 10,2 + 0,11.40 – 0,07.62 – 0,03.18 = 9,72 gam.

→ m_RH = 9,72 – 0,11.(69 – 1) = 2,46 g

→ Đáp án A

Câu 139: Cho 1 mol triglixerit X tác dụng với dung dịch NaOH dư, thu được 1 mol glixerol, 1 mol natri panmitat, 1 mol natri oleat và 1 mol natri linoleat. Có các phát biểu sau:

(a) Phân tử X có 6 liên kết π.

(b) Có 6 đồng phân cấu tạo thỏa mãn tính chất X.

(c) X có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp hơn tristearin.

(d) 1 mol X có thể cộng tối đa 3 mol H₂ (Ni, to).

Số phát biểu đúng là

A. 4.             B. 1.

C. 2.             D. 3.

Lời giải:

Natri panmitat: C₁₅H₃₁COONa; natri oleat: C₁₇H₃₃COONa; natri linoleat: C₁₇H₃₁COONa.

→ X được tạo bởi 3 axit C₁₅H₃₁COOH; C₁₇H₃₃COOH; C₁₇H₃₁COOH.

→ các mệnh đề đúng: a, c, d. (X có 4 đồng phân thỏa mãn).

→ Đáp án D

Câu 140: Hỗn hợp X gồm một axit cacboxylic Y và một este Z (Y, Z đều mạch hở không phân nhánh). Đun nóng 0,275 mol X cần dùng 200 ml dung dịch NaOH 2M thu được hỗn hợp 2 muối và hỗn hợp 2 ancol. Đun nóng toàn bộ 2 ancol này với H₂SO₄ đặc ở 140oC thu được 7,5 gam hỗn hợp 3 ete. Lấy hỗn hợp 2 muối trên nung với vôi tôi xút chỉ thu được một khí duy nhất, khí này làm mất màu vừa đủ dung dịch 44 gam Br₂ thu được sản phẩm chứa 85,106% brom về khối lượng. Khối lượng của Z trong X là:

A. 18,96 gam.              B. 23,70 gam.

C. 10,80 gam.             D. 19,75 gam.

Lời giải:

- Nhận thấy rằng, khi cho hỗn hợp X gồm axit Y và esteZ thu được hai ancol và hai muối nên Z là este hai chức được tạo từ axit hai chức và hai ancol, ta có hệ sau:

- Khi đun nóng toàn bộ lượng ancol thu được với H₂SO₄ đặc ở 140^oC thì

n_H2O = n_ancol/2 = 2n_Z/2 = 0,125 mol → BTKL: m_ancol = m_este + 18n_H2O = 9,75(g)

→ Hỗn hợp ancol gồm CH₃OH và C₂H₅OH.

- Xét quá trình hỗn hợp muối tác dụng với NaOH/ CaO (t^o), rồi cho hỗn khí tác dụng với Br₂ ta được:

→ m_khí = m_{dẫn xuất halogen} - m_Br2 = 7,7(g)

- Giả sử khí thu được là anken thì: M_hidrocacbon = m_khi/m_Br2 = 28(C₂H₄)

→ muối C₂H₃COONa và NaOOC-CH=CH-COONa

Vậy este Z là CH₃OOC-CH=CH-COOC₂H₅ với m_Z = 19,75g.

→ Đáp án D

Câu 141: Este X có công thức phân tử là C₅H₈O₂. Đun nóng 10,0 gam X trong 200 ml dung dịch NaOH 0,3M. Sau khi phản ứng hoàn toàn, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 5,64 gam chất rắn khan. Vậy tên gọi của X là:

A. vinyl propionat.              B. anlyl axetat.

C. etyl acrylat.              D. metyl metacrylat.

Lời giải:

n_X = 0,1 mol; n_NaOH = 0,06 mol → X dư

→ n_{chất rắn} = n_NaOH ( chất rắn chính là muối RCOONa )

→ M_RCOONa = R + 67 = 94 → R = 27 (CH₂=CH-)

→ X là CH₂=CHCOOC₂H₅ ( etyl acrylat )

→ Đáp án C

Câu 142: Thủy phân hoàn toàn chất béo X trong môi trường axit, thu được glixerol và hỗn hợp hai axit béo. Nếu đốt cháy hoàn toàn a mol X thì thu được 12,32 lít CO₂ (đktc) và 8,82 gam H₂O. Mặt khác, a mol X tác dụng tối đa với 40 ml dung dịch Br₂ 1M. Hai axit béo là

A. axit panmitic và axit linoleic.

B. axit stearit và axit linoleic.

C. axit stearit và axit oleic.

D. axit panmitic và axit oleic.

Lời giải:

n_CO2 = 0,55 mol; n_{H2O = 0,49 mol → πC-C} + 3 = (0,55-0,49)/a + 1 (1)

n_πC-C = a.π_C-C = n_Br2 = 0,04 mol (2)

(1) và (2) → a = 0,01 → π_C-C = 4 và C = 0,55/0,01 = 55

→ Đáp án A

Câu 143: Đun nóng m gam hỗn hợp X gồm ba este đều no, mạch hở với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃, thu được 17,28 gam Ag. Mặt khác, đun nóng m gam X với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được hỗn hợp Y gồm hai ancol hơn kém nhau một nguyên tử cacbon và 22,54 gam hỗn hợp Z gồm hai muối của hai axit có mạch không phân nhánh. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được 11,44 gam CO₂ và 9,0 gam H₂O. Phần trăm khối lượng của este có khối lượng phân tử lớn nhất trong hỗn hợp X là

A. 76,7%.             B. 58,2%.

C. 51,7%.             D. 68,2%.

Lời giải:

n_Ag = 0,16 mol → n_HCOO = 0,08 mol

→ Vậy Y chứa CH₃OH (a mol) và C₂H₆O_x (b mol với x = 1 hoặc x = 2).

Ta có: (1): a + b = 0,24; (2): a + 2b = 0,26 → a = 0,22; b = 0,02.

+) TH1: X là este no, đơn chức, X gồm este no tạo bởi HCOOH, RCOOH và hai ancol CH₃OH và C₂H₆O

Muối gồm 22,54 gam: HCOONa (0,08) và RCOONa (0,16)

+) TH₂: X gồm este no tạo bởi HCOOH, RCOOH và hai ancol CH₃OH và C₂H₆O₂.

Khi đó 22,54 gam: HCOONa (0,08) và RCOONa.

n_RCOONa = 0,22 + 0,02.2 – 0,08 = 0,18 mol → M_RCOONa = 95.

(loại - không tìm được công thức thỏa mãn).

+) TH3: X gồm este no tạo bởi HCOOH, R(COOH)₂2 và hai ancol CH₃OH và C₂H₆O₂

22,54 gam gồm: HCOONa (0,08) và R(COONa)₂.

Vì X là các este no, hở n_HCOONa = 0,08 > n_C2H6O2 = 0,02

→ các este trong X gồm HCOOCH₃: 0,04 mol, HOOC-CH₂-CH₂-OOCH: 0,02 mol và CH₃OOC-R-COOCH₃

n_R(COONa)2 = (0,22 + 0,02.2 – 0,04): 2 = 0,09 → M_R(COONa)2 = 190

→ (CH₂)₄(COONa)₂.

→ X gồm: HCOOCH₃ (0,04); HCOO-CH₂-CH₂-OOCH (0,02) và CH₃OOC-(CH₂)4-COOCH₃ (0,09).

→ Phần trăm khối lượng của este có khối lượng phân tử lớn nhất là

→ Đáp án A

Câu 144: Đốt cháy hoàn toàn m gam một chất béo X cần 1,106 mol O₂, thu được 0,798 mol CO₂ và 0,7 mol H₂O. Cho m gam chất béo X tác dụng tối đa với a gam H₂. Giá trị của a là

A. 0,224.             B. 0,140.

C. 0,364.             D. 0,084.

Lời giải:

Gọi CTPT của chất béo X là C_xH_yO₆

Áp dụng ĐLBT nguyên tố oxi ta có:

n_O(X) + n_O(O2) = n_O(CO2) + n_O(H2O) → 6n_X + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O

Ta có:

→ Trong X: 8 liên kết π gồm 3 liên kết π ở nhóm chức COO + 5 liên kết π ở gốc hidrocacbon

→ X tác dụng với H₂ theo tỉ lệ 1:5

→ Đáp án B

Câu 145: X là este đơn chức, không có phản ứng tráng bạc. Axit cacboxylic Y là đồng phân của X. Trong phân tử X và Y đều có vòng benzen. Cho 0,2 mol hỗn hợp X, Y tác dụng vừa đủ với 350 ml dung dịch NaOH 1M, thu được dung dịch Z chứa ba muối. Đốt cháy hoàn toàn muối trong Z, dẫn khí thoát ra vào dung dịch nước vôi trong dư, thu được 142,5 gam kết tủa. Khối lượng muối cacboxylat trong dung dịch Z là:

A. 20,2 gam             B. 18,1 gam

C. 27,8 gam             D. 27,1 gam

Lời giải:

X và Y là đồng phân nên đặt số nguyên tử C của X và Y là n.

n_NaOH = 0,35 mol → n_Na2CO3 = 0,175 mol

n_CaCO3 = 1,425 mol

BTNT C: 0,2n = 0,175 + 1,425 → n = 8.

Z chứa 3 muối nên X là este của phenol. Đặt số mol của X, Y lần lượt là x, y.

X không tham gia phản ứng tráng gương nên X là CH₃COOC₆H₅

→ Y là C₇H₇COOH.

Muối cacboxylat gồm CH₃COONa (0,15 mol) và C₇H₇COONa (0,05 mol).

→ mmuối

→ Đáp án A

Câu 146: Đốt cháy este 2 chức mạch hở X (được tạo từ axit cacboxylic no, đa chức, phân tử X không có quá 3 liên kết π) thu được tổng thể tích CO₂ và H₂O gấp 5/3 lần thể tích O₂ cần dùng. Lấy 21,6 gam X tác dụng hoàn toàn với 400 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m gam chất rắn. Giá trị lớn nhất của m là

A. 28,0.             B. 26,2.

C. 24,8.             D. 24,1.

Lời giải:

CTPT của este là C_nH_2n-2-2kO₄

Ta có vì tổng số mol của CO₂ và H₂O gấp 5/3 số mol O₂

Nên

Vì este có nhiều nhất là 3 liên kết đôi → k = 1, k = 0

Với k = 0 ta có n = 6,333 loại

k = 1 ta có n = 6(chọn)

Mà este 2 chức gồm axit no nên X có CTPT là CH₃OOCCH₂COOCH=CH₂ thì có khối lượng muối lớn nhất

→ m_max = 0,15.148 + 0,1.40 = 26,2 gam

→ Đáp án B

Câu 147: Este có đặc điểm sau:

- Đốt cháy hoàn toàn tạo thành CO₂ và H₂O có số mol bằng nhau;

- Thủy phân X trong môi trường axit được Y (tham gia phản ứng tráng gương) và chất Z (có số nguyên tử cacbon bằng một nửa số nguyên tử cacbon trong X).

Phát biểu không đúng là:

A. Đun Z với dung dịch H₂SO₄ đặc ở 170^oC thu được anken.

B. Chất X thuộc loại este no, đơn chức.

C. Chất Y tan vô hạn trong nước.

D. Đốt cháy hoàn toàn 1 mol X, X sinh ra sản phảm gồm 2 mol CO₂ và 2 mol H₂O

Lời giải:

- Đốt cháy hoàn toàn tạo thành CO₂ và H₂O có số mol bằng nhau → X là este no đơn chức mạch hở

- Thủy phân X trong môi trường axit được Y (tham gia phản ứng tráng gương) → Y là HCOOH. Chất Z có số nguyên tử cacbon bằng một nửa số nguyên tử cacbon trong X → Z là CH₃OH → X là HCOOCH₃.

A. Sai vì từ C₂H₅OH mới tạo ra anken

B. Chất X thuộc loại este no, đơn chức → Đúng

C. Chất Y tan vô hạn trong nước → Đúng: axit HCOOH tan vô hạn trong nước

D. Đốt cháy hoàn toàn 1mol X sinh ra sản phẩm gồm 2 mol CO₂ và 2 mol H₂O → Đúng: C₂H₄O₂ → 2CO₂ + 2H₂O.

→ Đáp án A

Câu 148: Thủy phân hoàn toàn 7,612 gam hỗn hợp X gồm 2 este đơn chức và 2 este đa chức đều mạch hở cẩn 80 ml dung dịch NaOH a M. Sau phản ứng, thu được hỗn hợp Y gồm các muối của các axit cacboxylic và các ancol. Đốt cháy hoàn toàn Y thu được 4,4352 lít CO₂ (đktc) và 3,168 gam H₂O. Giá trị của a là:

A. 1,56.             B. 1,65.

C. 1,42.             D. 1,95.

Lời giải:

Đốt Y cũng tương đương với đốt X và NaOH.

n_NaOH = 0,08a mol → n_Na2CO3 = 0,04a mol, n_O(X) = 0,16a mol

→ m_X = 12.(0,198 + 0,04a) + (0,352 – 0,08a) + 16.0,16a = 7,612

→ a = 1,65g

→ Đáp án B

Câu 149: Đốt cháy hoàn toàn 8,6 gam 1 este G thu được hỗn hợp X. Cho X lội từ từ qua nước vôi trong dư thu được 40 gam kết tủa đồng thời khối lượng dung dịch giảm đi 17 gam. Mặt khác, lấy 8,6 gam G cho vào 250 ml KOH 1M đun nóng đến pư hoàn toàn thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được 19,4 gam chất rắn khan. Tên của G là

A. metyl acrylat.             B. etyl axetat .

C. metyl metacrylat.             D. đimetyl oxalat.

Lời giải:

m_{dung dịch giảm} = m_{kết tủa} - m_{(CO2 + H2O)} → 17 = 40 – m_{(CO2 + H2O)} → m_{(CO2 + H2O)} = 23 g

n_{kết tủa} = n_CO2 = 0,4 mol → m_CO2 = 5,4 → n_H2O = 0,3 mol

Gọi CTCT là RCOOR’

Ta có RCOOR’ + O₂ → CO₂ + H₂O

Bảo toàn oxi:

→ M_este = 86 → CTPT: C₄H₆O₂

Có n_RCOOR’ = 0,1 mol → n_RCOOK = 0,1 mol

m_rắn = m_{KOH dư} + m_muối

→ m_muối = 19,4 – (0,25 – 0,1).56 = 11 → M_muối = 110

→ M_RCOO = 110 - 39 = 71 R là CH₂=CH-

→ X là CH₂=CHCOOCH₃ → X là Metyl acrylat

→ Đáp án A

Câu 150: Trieste X được tạo thành từ glixerol và các axit cacboxylic đơn chức. Trong phân tử X có số nguyên tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Cho m gam X tác dụng hết với lượng dư dung dịch NaOH thì có 12 gam NaOH phản ứng. Đốt cháy hoàn toàn m gam X cần ít nhất bao nhiêu lít O₂ (đktc)?

A. 17,92 lít.             B. 13,44 lít.

C. 8,96 lít.             D. 14,56 lít.

Lời giải:

Số C (X) = Số O + 1 = 6 +1 = 7

→ X có CT: (CH₃COO)(HCOO)₂C₂H₅ hay C₇H₁₀O₆

n_X = n_NaOH/3 = 0,1 mol

→ V₀ = 0,65. 22,4 = 14,56 lít

→ Đáp án D