Các phương pháp phân biệt một số chất vô cơ - Hoá học lớp 12

---

Các phương pháp phân biệt một số chất vô cơ

Với Các phương pháp phân biệt một số chất vô cơ Hoá học lớp 12 tổng hợp các dạng bài tập, 100 bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết với đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập phân biệt một số chất vô cơ từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá học lớp 12.

Tổng hợp Lý thuyết chương Phân biệt một số chất vô cơ

• Lý thuyết Cách nhận biết một số cation trong dung dịch Xem chi tiết
• Lý thuyết Cách nhận biết một số anion trong dung dịch Xem chi tiết
• Lý thuyết Cách nhận biết một số chất khí Xem chi tiết
• Lý thuyết Chuẩn độ axit - bazo, chuẩn độ oxi hóa - khử Xem chi tiết
• Lý thuyết về Nhận biết một số chất vô cơ Xem chi tiết

Phương pháp giải Các dạng bài tập chương Phân biệt một số chất vô cơ

• Cách làm bài tập nhận biết chất hóa học cực hay, chi tiết Xem chi tiết
• Cách làm bài tập tách chất hóa học cực hay, chi tiết Xem chi tiết
• Dạng 1: Các dạng bài tập về nhận biết, tách chất Xem chi tiết
• Dạng 2: Các bài toán về chuẩn độ axit bazo, chuẩn độ oxi hoa khử Xem chi tiết

Bài tập trắc nghiệm

• 40 câu trắc nghiệm Phân biệt một số chất vô cơ có lời giải chi tiết (cơ bản) Xem chi tiết
• 40 câu trắc nghiệm Phân biệt một số chất vô cơ có lời giải chi tiết (nâng cao) Xem chi tiết

Cách làm bài tập nhận biết chất hóa học

Bảng nhận biết chất hóa học

Ion, chất	Ion, chất Thuốc thử	Hiện tượng, phương trình
Ion
Na+, K+	Thử màu ngọn lửa ( Đốt bằng ngọn lửa không màu)	Với Na+ ngọn lửa biến thành màu vàng; K+ biến thành màu tím
NH4+	Dung dịch kiềm (OH-)	Sủi bọt khí mùi khai : NH4+ + OH- → NH3 + H2O
Ba2+	- Dung dịch có SO42- - Dung dịch K2CrO4 hoặc K2Cr2O7	- Xuất hiện kết tủa trắng: Ba2+ + SO42- → BaSO4↓ - Xuật hiện kết tủa vàng: Ba2+ + CrO42- → BaCrO4↓ 2Ba2+ + Cr2O72- + H2O → 2BaCrO4 + 2H+
Al3+, Cr3+	Dung dịch kiềm (OH-) dư	Xuất hiện kết tủa (Al(OH)3 màu trắng; Cr(OH)3 màu xanh), sau đó kết tủa tan: M3+ + 3OH- → M(OH)3 M(OH)3 + OH- → M(OH)4-( hoặc MO2-+ 2H2O)
Fe3+	Dung dịch kiềm (hoặc NH3) hoặc dung dịch thiosunfua SCN-	Fe3+ + OH- → Fe(OH)3↓ Kết tủa nâu đỏ Fe3+ + 3SCN- → Fe(SCN)3 dung dịch màu đỏ máu
Fe2+	Dung dichh kiềm hoặc NH3	Kết tủa keo trắng, khi đưa ra ngoài không khí tạo kết tủa màu nâu đỏ: Fe2+ + OH- → Fe(OH)2↓: trắng 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3: nâu đỏ
Cu2+, Ni2+	- Dung dịch kiềm (OH-)	- Kết tủa xanh lục: Cu2+ + 2OH- → Cu(OH)2↓: xanh lục - Tạo kết tủa xanh lục sau đó kết tủa tan tạo kết tủa xanh lam đậm ( do khả năng tạo phức NH3 với Cu) Cu2+ + 2NH3 + 2H2O → Cu(OH)2↓ + 2NH4+ Cu(OH)2↓ + NH3 → [Cu(NH3)4]2+ + 2OH- Ni2+ tương tự
NO3-	Cu, H2SO4 loãng	Giải phóng khí không màu hóa nâu trong không khí 3Cu + 8H+ + 2NO3- → 3Cu2+ + 2NO + 4H2O NO + O2 → 2NO2
SO42-	Dung dịch Ba2+	Xuất hiện kết tủa trắng: SO42- + Ba2+ → BaSO4↓ ( kết tủa không tan trong axit)
CO32-;	- Dung dịch Ba2+ - Dung dịch axit (H+)	- Xuất hiện kết tủa trắng nhưng tan được trong axit: Ba2+ + CO32- → BaCO3↓ BaCO3 + 2H+ → CO2 + H2O + Ba2+ - Sủi bọt khí: H+ + CO32- → CO2 + H2O
SO32-	- Dung dịch Ba2+ - Dung dịch axit (H+) - Dung dịch I2	- Xuất hiện kết tủa trắng nhưng tan được trong axit: Ba2+ + SO32- → BaSO3↓ BaSO3 + 2H+ → SO2 + H2O + Ba2+ - Sủi bọt khí: H+ + SO32- → SO2 + H2O - Làm mất màu dung dịch I2: SO32- + I2 + H2O → SO32- + 2H+ + 2I-
Cl-; Br-; I-	Dung dịch AgNO3	Xuất hiện kết tủa trắng: Ag + X- → AgX↓ ( AgCl: trắng; AgBr: vàng nhạt; AgBr: vàng đậm) Chú ý: Với AgCl tan được trong dung dịch NH3 AgCl + NH3 → [Ag(NH3)2]+ + Cl- Kết tủa AgCl sẽ xuất hiện lại khi cho dung dịch HNO3: [Ag(NH3)2]+ + Cl- + 2H+ → AgCl↓ + 2NH4+
Chất khí
CO2	- Dung dịch Ca(OH)2 hoặc Ba(OH)2	Xuất hiện kết tủa trắng: CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O CO2 + Ba(OH)2 → BaCO3↓ + H2O
SO2	- Dung dịch Ca(OH)2 hoặc Ba(OH)2 - Dung dịch Br2	- Giống như CO2 - Mất màu dung dịch Br2 SO2 + Br2 + 2H2O→ 2HBr + H2SO4
Cl2	Dung dịch KI + hồ tinh bột	- I2 sinh ra làm hồ tinh bột chuyển sang xanh 2KI + Cl2 → 2KCl + I2
NO2	Dùng H2O sau đó dùng Cu	Sinh ra khí không màu hóa nâu trong không khí 4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3 3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO↑ + 4H2O
H2S	Dung dịch Cu2+ hoặc Pb2+	Kết tủa đen Cu2+ + H2S → CuS↓ + 2H+ Pb2+ + H2S → PbS↓ + 2H+
NH3	Qùy tím ẩm	Qùy tím ẩm hóa xanh
Các hợp chất hữu cơ
Ancol	Na	Xuất hiện sủi bọt khí Lưu ý: - Ancol bậc 1 oxi hóa ⇒ anhehit. Nhận biết andehit sẽ nhận ra alcol - Ancol etylic có phản ứng iođofom:     C2H5OH + 4I2 + 6NaOH → HCOONa + 5NaI + 5H2O + CH3I3↓ - Ancol đa chức có OH liền kề: Dùng Cu(OH)2 tạo phức màu xanh lam
Anđehit	AgNO3/NH3	Phản ứng tráng bạc: tạo kết tủa bạc
Axit cacboxylic	- Qùy tím - Muối CO32-	- Qùy tím đổi màu đỏ - Giải phóng CO2 Chú ý: Axit fomic có nhóm –CHO nên phản ứng tráng gương; axit axetic phản ứng với FeCl3 cho phức chất màu đỏ
Glucozơ, fructozơ	- AgNO3/NH3 - Cu(OH)2	- Phản ứng tráng bạc - Phản ứng của ancol có nhóm OH liền kề: tạo phức xanh lam Chú ý: Glucozơ làm mất màu dung dịch Br2 còn fructozơ thì không
Tinh bột	I2	Màu xanh
Ankan	Cho phản ứng với Halgen sau đó thử sản phẩm bằng quỳ tím ẩm	Phản ứng thế sản phẩm sinh ra HCl làm đổi màu quỳ tím ẩm sang đỏ
Anken	Dung dịch Br2; KMnO4	Mất màu dung dịch Br2, KMnO4
Ankin	Dung dịch Br2; KMnO4	Mất màu dung dịch Br2, KMnO4 Chú ý: Với ankin-1 tạo kết tủa với AgNO3/NH3
Aren	Brom lỏng (Fe)	Mất màu Br2
Aren	Brom lỏng (Fe)	Mất màu Br2 Chú ý: với ankyl benzen đun nóng với dung dịch KMnO4 làm mất màu thuốc tím
Stiren	Dung dịch Br2	Mất màu

Phương pháp:

Ví dụ 1 : Có thể dùng thuốc thử nào dưới đây để phân biệt các dung dịch riêng biệt chứa AlCl₃, FeCl₃, FeCl₂ và MgCl₂?

A. Dung dịch H₂SO₄

B. Dung dịch NaOH

C. Dung dịch Na₂SO₄

D. Dung dịch NH₄NO₃

→ Đáp án B

Ví dụ 2 : Có 3 lọ mất nhãn đựng ba chất riêng biệt: phenol, stiren và ancol benzylic. Thuốc thử nào sau đây có thể nhận biết được cả ba lọ hóa chất trên?

A. Qùy tím

B. Dung dịch Br₂

C. Dung dịch NaOH

D. Na kim loại

Hướng dẫn giải :

Phenol tạo kết tủa với dung dịch Br₂

Stiren làm mất màu với dung dịch Br₂

Ancol benzylic không hiện tượng

→ Đáp án B

Ví dụ 3 : Có 5 bình mất nhãn, chứa riêng biệt các khí SO₂, SO₃, N₂, CH₃NH₂ và NH₃. Nếu chỉ dùng quỳ tím ẩm thì có thể nhận ra bình chứa khí:

A. SO₂    B. SO₃    C. N₂    D. NH₃

Hướng dẫn giải :

SO₂, SO₃: làm quỳ tím ẩm chuyển màu đỏ

CH₃NH₂ và NH₃: làm quỳ tím hóa xanh

N₂: không hiện tượng

→ Đáp án C

Ví dụ 4 : Cho ba hợp kim: Cu-Ag; Cu – Al; Cu – Zn. Thuốc thử nào sau đây có thể được dùng để phân biệt ba hợp kim trên?

A. HCl và NaOH    B. HNO₃ và NH₃

C. H₂SO₄ và NaOH    D. H₂SO₄ loãng và NH₃

Hướng dẫn giải :

Cho H₂SO₄ loãng:

- Hợp kim nào không xuất hiện khí là Cu – Ag

Cho dung dịch NH₃ vào dung dịch thu được trong hai hợp kim còn lại:

+ Xuất hiện kết tủa keo trắng và không tan trong NH₃ dư ⇒ hợp kim Cu – Al

   2Al + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂

    Al₂(SO₄)₃ + 6NH₃ + 6H₂O → 2Al(OH)₃ + 3(NH₄)₂SO₄

+ Xuất hiện kết tủa rồi kết tủa lại tan trong NH₃ dư ⇒ hợp kim Cu – Zn

   Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂

   ZnSO₄ + 2NH₃ + 2H₂O → Zn(OH)₂ + (NH₄)₂SO₄

   Zn(OH)₂ + 4NH₃ → [Zn(NH₃)₄](OH)₂

→ Đáp án D

Ví dụ 5 : Có 4 dung dịch là: NaOH, H₂SO₄, HCl, Na₂CO₃. Chỉ dùng thêm 1 chất để nhận biết các dung dịch đó thì chất đó là chất nào?

A. Dung dịch HNO₃.

B. Dung dịch KOH.

C. Dung dịch BaCl₂.

D. Dung dịch NaCl.

Hướng dẫn giải :

Dùng BaCl₂ nhận biết được 2 nhóm:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: H₂SO₄; Na₂CO₃ (Nhóm I)

   Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO₄↓

   Ba²⁺ + CO₃^2- → BaCO₃↓

+ Không hiện tượng: NaOH; HCl (Nhóm II)

   ;Đổ lần lượt từng chất của 2 nhóm vào nhau:

+ Nếu cặp chất nào đổ vào nhau xuất hiện sủi bột khí là Na₂CO₃ (nhóm I) và HCl (nhóm II)

   H⁺ + CO₃^2- → CO₂↑ + H₂O

→ Đáp án C

Ví dụ 6 : Có 4 chất lỏng đựng trong 4 lọ bị mất nhãn: ancol etylic, toluen, phenol, axit fomic. Để nhận biết 4 chất đó có thể dùng nhóm thuốc thử nào sau đây ?

A. Quỳ tím, nước Br₂, dung dịch NaOH.

B. Dung dịch Na₂CO₃, nước Br₂, Na.

C. Quỳ tím, nước Br₂, dung dịch K₂CO₃.

D. Na, dung dịch HCl, dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

Hướng dẫn giải :

+ Dùng Na₂CO₃ nhận ra axit fomic: Hiện tượng sủi bọt khí

+ Nước Br₂ nhận ra phenol: Hiện tượng kết tủa trắng

+ Na nhận ra ancol etylic: Hiện tượng sủi bọt khí

→ Đáp án B

Ví dụ 7 : Chỉ dùng thêm một chất nào trong các chất dưới đây để nhận biết các chất: ancol etylic, axit axetic, glixerol, glucozơ đựng trong 4 lọ mất nhãn ?

A. dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

B. Quỳ tím.

C. CaCO₃.

D. Cu(OH)₂.

Hướng dẫn giải :

Dùng Cu(OH)₂ hiện tượng:

   + Axit axetic: hòa tan kết Cu(OH)₂

   + Glixerol: Tạo phức màu xanh lam

   + Glucozơ: Tạo phức màu xanh lam, khi đun nóng xuất hiện đỏ gạch (Cu₂O)

   + Ancol etylic: Không hiện tượng

→ Đáp án D

Ví dụ 8 : Có 3 bình không nhãn, mỗi bình đựng 1 trong các dung dịch: NaCl, NaBr, NaI. Dùng cặp thuốc thử nào sau đây để xác định dung dịch chứa trong mỗi bình?

A. Nước Cl₂ và dung dịch I₂.

B. Nước Br₂ và dung dịch I₂.

C. Nước Cl₂ và hồ tinh bột.

D. Nước Br₂ và hồ tinh bột.

Hướng dẫn giải :

Dùng nước clo và hồ tinh bột xảy ra hiện tượng:

   + Bình NaBr: xuất hiện dung dịch vàng đậm ( do Br₂ sinh ra)

   + Bình NaI: Xuất hiện màu xanh, do I₂ sinh ra làm hồ tinh bột chuyển sang màu xanh

   + Bình NaCl: Không hiện tượng

→ Đáp án C

Ví dụ 9 : Có 4 bình đựng các khí riêng biệt: CO₂; SO₃; SO₂ và N₂. Trật tự dùng thuốc thử nào cho dưới đây để nhận biết các khí trên?

A. Dung dịch BaCl₂, dung dịch Br₂ và dung dịch Ca(OH)₂

B. Dung dịch Ca(OH)₂, dung dịch Ba(OH)₂ và dung dịch Br₂

C. Qùy tím ẩm, dung dịch Ca(OH)₂ và dung dịch Br₂

D. Dung dịch Br₂, dung dịch BaCl₂ và que đóm

Hướng dẫn giải :

Dùng BaCl₂ có hiện tượng:

   + Xuất hiện kết tủa trắng gồm các khí: CO₂; SO₃; SO₂

   + Không hiện tượng: N₂

Dùng dung dịch Br₂ để nhận biết các khí: CO₂; SO₃; SO₂

   + SO₂ làm mất màu dung dịch brom

   + CO₂; SO₃ không hiện tượng

Dùng Ca(OH)₂ để nhận biết CO₂; SO₃

   + Xuất hiện kết tủa trắng: CO₂

   + Không hiện tượng: SO₃

→ Đáp án A

Cách làm bài tập tách chất hóa học cực hay, chi tiết

Phương pháp:

Sử dụng các phản ứng hóa học kết hợp với tách, chiết, đun sôi, cô cạn để tách một chất ra khỏi hỗn hợp hoặc các chất ra khỏi nhau

- Với yêu cầu tách một chất ra khỏi hỗn hợp:

   + Sử dụng các chất phản ứng tác dụng hết với các chất cần loại bỏ, còn lại chất cần tách không tác dụng chính là chất ta cần tách ra

   + Sử dụng tính chất riêng biệt của chất cần tách, sử dụng các chất chỉ phản ứng với chất cần tách

- Với yêu cầu tách riêng rẽ các chất ra khỏi nhau:

Sử dụng tính chất riêng rẽ của từng chất để chọn tác nhân phản ứng phù hợp và thu tách sản phẩm sau phản ứng để tinh chế lại chất ban đầu.

Ví dụ 1 : Có thể tách ion Cu²⁺ trong dung dịch chứa đồng thời các ion Ba²⁺; Fe²⁺ và Cu²⁺ bằng cách dùng hóa chất nào sau đây?

A. NaOH, NH₄Cl

B. NaOH, dung dịch NH₃

C. Ni, HCl

D. Zn, NaOH

Hướng dẫn giải :

Dùng NaOH, thu được 2 kết tủa Fe(OH)₂ và Cu(OH)₂

Cho dung dịch NH₃ vào 2 kết tủa trên, Kết tủa Cu(OH)₂ bị hòa tan do tạo phức với NH₃ tạo Cu²⁺

→ Đáp án B

Ví dụ 2 : Để làm sạch Ag có lẫn Cu và Fe thì có thể khuấy hỗn hợp kim loại trong dung dịch

A. Cu(NO₃)₂

B. AgNO₃

C. Fe(NO₃)₂

D. Pb(NO₃)₂

Hướng dẫn giải :

Dùng phản ứng kim loại mạnh đẩy kim loại yếu ra khỏi muối, Cu và Fe phản ứng hết với AgNO₃ tạo Ag

→ Đáp án B

Ví dụ 3 : Để tách riêng lấy từng chất từ hỗn hợp gồm benzen, anilin, phenol, ta có thể dùng thêm các dung dịch

HCl và NaOH    B. Br₂ và HCl    C. NaOH và Br₂    D. CO₂ và HCl

Hướng dẫn giải :

Dùng dung dịch HCl, anilin sẽ phản ứng với HCl tạo ra muối phân lớp với bezen và phenol. Tách chiết thu được 2 phần: muối C₆H₅NH₃Cl và hỗn hợp gồm benzen và phenol.

Cho muối C₆H₅NH₃Cl tác dụng với NaOH thu lại được anilin.

Cho NaOH tác dụng với hỗn hợp benzen và phenol. Phenol phản ứng với NaOH tạo muối và phân lớp với benzen. Tách chiết thu được 2 phân: muối C₆H₅ONa và benzen.

Cho muối C₆H₅ONa tác dụng với HCl ta thu lại được phenol.

→ Đáp án A

Ví dụ 4 : Để tách riêng từng chất benzen (ts =80^oC) và axit axetic (ts =118^oC) nên dùng phương pháp nào sau đây ?

A. Chưng cất    B. Chiết

C. Kết tinh    D. Chưng cất phân đoạn

→ Đáp án A

Ví dụ 5 : Để loại bỏ tạp chất C₂H₂, C₂H₄, but-1,3-đien, CH₃NH₂ có lẫn trong C₂H₆ ta cho hỗn hợp lần lượt đi qua dung dịch

A. Br₂ và NaOH

B. Br₂ và HCl

C. AgNO₃/NH₃ và NaOH

D. AgNO₃/NH₃ và HCl

Hướng dẫn giải :

Cho hỗn hợp đi qua dung dịch Br₂, các chất C₂H₂, C₂H4, but-1,3-đien do có phản ứng với dung dịch Br₂

Còn lại CH₃NH₂ và C₂H6 đi ra khỏi dung dịch, dẫn hỗn hợp này qua dung dịch HCl. CH₃NH₂ bị giữ lại do phản ứng với HCl, còn lại ta thu được C₂H₆ tinh khiết

→ Đáp án B

Các bài toán về chuẩn độ axit bazo, chuẩn độ oxi hoa khử

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

a. Phương pháp chuẩn độ trung hòa (chuẩn độ axit - bazơ)

    - Dùng những dung dịch kiềm (NaOH hoặc KOH) đã biết chính xác nồng độ làm dung dịch chuẩn để chuẩn độ các dung dịch axit và dùng các dung dịch axit mạnh (HCl, HNO₃, H₂SO₄) đã biết chính xác nồng độ làm dung dịch chuẩn để độ các dung dịch bazơ.

    - Để nhận ra điểm tương đương (thời điểm dung dịch chuẩn vừa phản ứng hết với dung dịch cần xác định) của phản ứng chuẩn độ trung hòa, người ta dùng chất chỉ thị axit - bazơ (hay chỉ thi pH, là những axit yếu có màu sắc thay đổi theo pH)

    Bảng ghi khoảng pH đổi màu của một số chỉ thị

Tên thông dụng của chất chỉ thị	Khoảng pH đổi màu	Màu dạng axit - bazơ
Metyl da cam	3,1 - 4,4	Đỏ - vàng
Metyl đỏ	4,2 - 6,3	Đỏ - vàng
Phenolphtalein	8,3 - 10,0	Không màu - đỏ

    Với mỗi phản ứng chuẩn độ cụ thể người ta chọn những chất chỉ thị nào có khoảng đổi màu trắng hoặc rất sát điểm tương đương.

b. Chuẩn độ oxi hóa khử bằng phương pháp pemangant

    - Chuẩn độ oxi hóa - khử (phương pháp pemangant): được dùng để chuẩn độ dung dịch của các chất khử (Ví dụ: Fe²⁺, H₂O₂, H₂C₂O₄, .. ) trong môi trường axit mạnh (thường dùng dung dịch H₂SO₄ loãng), khi đó MnO₄^- bị khử về Mn²⁺ không màu:

    MnO₄^- + 8H⁺ + 5e → Mn²⁺ + 4H₂O

    - Trong phương pháp này chất chỉ thị chính là KMnO₄ vì ion Mn²⁺ không màu do đó khi dư một giọt KMnO₄ dung dịch từ không màu chuyển sang màu hồng rất rõ giúp ta kết thúc chuẩn độ.

Ví dụ minh họa

Bài 1: Cần thêm vào bao nhiêu ml dung dịch NaOH 0,25M vào 50 ml dug dịch hỗn hợp HCl 0,1M và H₂SO₄ 0,05M để thu được dung dịch có pH = 2 ?

Hướng dẫn:

    n_NaOH = n_OH = 0,25.V (mol)

    n_H⁺ = nHCl + 2n_H2SO4 = 0,05.0,1 + 0,05.2.0,05

    pH = 2 ⇒ [H⁺] = 10 - 2 M = 0,01 mol

    Ta có: (0,01 - 0,25V)/(0,05 + V) = 10 - 2

    0,01 - 0,25.V = 0,01.0,05 + 0,01 V ⇒ 0,26.V = 0,01 - 0,01.0,05

    V = 0,0365 l = 36,5 ml

Bài 2: Lấy 25ml dung dịch A gồm FeSO₄ và Fe₂(SO₄)₃ rồi chuẩn độ bằng dung dịch hỗn hợp KMnO₄ 0,025M thì hết 18,10ml. Mặt khác, thêm lượng dư dung dịch NH₃ vào 25ml dung dịch A thì thu được kết tủa, lọc kết tủa rồi nung đỏ trong không khí ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi, cân được 1,2g. Nồng độ mol/l của FeSO₄ và Fe₂(SO₄)₃ lần lượt là:

    A. 0,091 và 0,25         B. 0,091 và 0,265

    C. 0,091 và 0,255         D. 0,087 và 0,255

Hướng dẫn:

    Ta có:

    n_FeSO4 = 5.n_KMnO4 = 2,2615.10^-3 mol

    C_MFeSO4 = 2,2625/0,025 = 0,091M

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Để xác định nồng đội dung dịch NaOH người ta tiến hành như sau: cân 1,26 gam axit oxalic ngậm nước (H₂C₂O₄.2H₂O) hòa tan hoàn toàn vào nước, định mức thành 100 ml. lấy 10 ml dung dịch này thêm vào đó vài giọt phenolphthalein, đem chuẩn độ bằng dung dịch NaOH đến xuất hiện màu hồng (ở pH = 9) thì hết 17,5 ml dung dịch NaOH. Tính nồng độ dung dịch NaOH đã dùng.

    A. 0,114M         B. 0,26M         C. 0,124M         D. 0,16M

Lời giải:

Đáp án: A

    Chuẩn độ: H₂C₂O₄ + 2NaOH → Na₂C₂O₄ + 2H₂O

    Nồng độ dung dịch H₂C₂O₄: C_(H₂C₂O₄) = 1,26/126.1000/100 = 0,1M

    Theo phản ứng: n_NaOH = 2n_H2C2O4.V = 2.10^-3 mol

    ⇒ C_M(NaOH) = 0,114M

Bài 2: Chuẩn độ 20 ml dung dịch hỗn hợp HCl 0,1M + HNO₃ a mol/l cần dùng hết 16,5 ml dung dịch hỗn hợp KOH 0,1M và Ba(OH)₂ 0,05M. Giá trị của a là:

    A. 0,07         B. 0,08         C. 0,065         D. 0,068

Lời giải:

Đáp án: C

    ∑n_H⁺ = 0,02.0,1 + 0,02a

    ∑n_OH^- = 0,0165.0,1 + 0,0165.2.0,05 = 3,3.10 - 3 mol

    Trung hòa dung dịch thì ∑n_H⁺ = ∑n_OH^-

    0,02.0,1 + 0,02a = 3,3.10 - 3 ⇒ a = 0,065 mol/l

Bài 3: Để xác định nồng độ dung dịch H₂O₂, người ta hòa tan 0,5 gam nước oxi già vào nước, thêm H₂SO₄ tạo môi trường axit. Chuẩn độ dung dịch thu được cần vừa đủ 10 ml dung dịch KMnO₄ 0,1M. Xác định hàm lượng H₂O₂ trong nước oxi già.

    A. 9%         B. 17%         C. 12%         D. 21%

Lời giải:

Đáp án: B

    Phản ứng

    5H₂O₂ + 2KMnO₄ + 3H₂SO₄ → K₂SO₄ + 2MnSO₄ + SO₂ + 8H₂O

    Từ phản ứng ⇒ n_H2O2 = 5/2 n_KMnO4 = 2,5.10^-3 (mol)

Bài 4: Để xác định hàm lượng FeCO₃ trong quặng xi đe rit, người ta làm như sau: còn 0,6g mẫu quặng, chế hóa nó theo một quy trình hợp lí, thu được FeSO₄ trong môi trường H₂SO₄ loãng. Chuẩn đọ dung dịch thu được bằng dung dịch chuẩn KMnO₄ 0,025M thì dùng vừa hết 25,2ml. % theo khối lượng của FeCO₃ là:

    A. 12,18%         B. 24,26%         C. 60,9%         D. 30,45%

Lời giải:

Đáp án: C

    n_KMnO4 = 0,025.25,2/1000 = 6,3.10^-4 mol

    Phương trình phản ứng:

Bài 5: Chuẩn độ 20 ml dung dịch HCl chưa biết nồng độ đã dùng hết 17 ml dung dịch NaOH 0,12M. Xác định nồng độ mol của dung dịch HCl.

    A. 0,102M         B. 0,12M         C. 0.08M         D. 0,112M

Lời giải:

Đáp án: A

    PTHH: HCl + NaOH → NaCl + H₂O

    nNaOH = 0,017.0,12 = 0,00204(mol)

    Theo PT: nHCl = nNaOH = 0,00204mol

    Nồng độ mol của dung dịch HCl là: 0,00204/0,02 = 0,102(M)