Cách giải bài tập về Chất béo cực hay, chi tiết - Hoá học lớp 12

Cách giải bài tập về Chất béo cực hay, chi tiết

Với Cách giải bài tập về Chất béo cực hay, chi tiết Hoá học lớp 12 gồm đầy đủ phương pháp giải, ví dụ minh họa và bài tập trắc nghiệm có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm dạng bài tập Chất béo từ đó đạt điểm cao trong bài thi môn Hoá học lớp 12.

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

    Chất béo (lipit) thuộc loại este nên cũng tham gia phản ứng đặc trưng của este như phản ứng thủy phân (trong mối trường axit hay trong môi trường kiềm). Ngoài ra với lipit không no còn có phản ứng cộng như công H₂, cộng Iôt...

Ví dụ minh họa

Bài 1: Thủy phân hoàn toàn 444 gam một lipit thu được 46 gam glixerol (glixerin)và hai loại axit béo. Xác định công thức của hai loại axit béo đó.

Hướng dẫn:

    Ta có: n_glixerol = 46/92 = 0,5(mol)

    Gọi công thức của lipit có dạng:

    Phản ứng:

    Mà: M_C17H35- = 239 ; M_C17H33- = 237

    M_C15H33- = 213; M_C15H31- = 211

    Kết hợp với (*) ⇒ cặp nghiệm thích hợp: C₁₇H_35- và C₁₇H_33-

Bài 2: 10,4 gam hỗn hợp X gồm axit axetic và etyl axetat tác dụng vừa đủ với 150 gam dung dịch natri hidroxit 4%. Xác định thành phần phần trăm theo khối lượng của etyl axetat trong hỗn hợp ban đầu.

Hướng dẫn:

    Gọi A là số mol của CH₃COOH và b là số mol của CH₃COOC₂H₅

    Ta có: n_NaOH = (4*150)/(100*40) = 0,15 (mol)

    Theo đề bài, ta có hệ phương trình:

    Giải hệ phương trình, ta được: a = 0,1; b = 0,05

    Vậy: %m_CH3COOC2H5 = 0,05.88/10,4 . 100% = 42,3%

Bài 3: Thủy phân chất béo glixerol tristearat (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ cần dùng 1,2 kg NaOH. Biết hiệu suất phản ứng là 80%. Khối lượng glixerol thu được là:

    A. 8,100 kg

    B. 0.750 kg

    C. 0,736 kg

    D. 6,900 kg

Hướng dẫn:

    (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH → 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃ (1)

    Ta có: n_NaOH = 1,2/40 = 0,03 (kmol)

    Từ (1) ⇒ n_C3H5(OH)3 = 1/3 n_NaOH = 0,01 (kmol)

    ⇒ m_C3H5(0H)3 = 0,01 x 92 = 0,92 (kg)

    Vì H = 80% ⇒ m_{C3H5(0H)3 thực tế} = 0,92 x 80/100 = 0,736 (kg)

    Đáp án C

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Cần bao nhiêu kg chất béo chứa 89% khối lượng tristearin (còn 11% tạp chất trơ bị loại bỏ trong quá trình nấu xà phòng) để sản xuất được 1 tấn xà phòng chứa 72% khối lượng natri stearate.

    A. 702,63g         B. 789,47g         C. 704,84g         D. 805,46g

Lời giải:

Đáp án: B

    (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH → 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃

    Khối lượng chất béo là: 702,63.(100/89) = 789,47(kg)

Bài 2: Một loại mỡ chứa 50% olein (glixerol trioleat) 30% panmitin (glixerol tripanmitat) và 20% stearin (glixerol tristearat). Viết phương trình phản ứng điều chế xà phòng từ loại mỡ trên. Tính khối lượng xà phòng và khối lượng glixerol thu được từ 100kg mỡ đó. Giả sử phản ứng xảy ra hoàn toàn.

    A. 102,3 g và 23,4g         B. 213g và 11g

    C. 103,2g và 10,7g         D. 224g và 32g

Lời giải:

Đáp án: C

    Phản ứng.

    Trong hỗn hợp 100 kg mỡ có: 50 kg olein; 30 kg panmitin và 20 kg sterin.

    Khối lượng xà phòng thu được:

    Khối lượng glixerol thu được:

Bài 3: Thuỷ phân hoàn toàn 10 gam một lipit trung tính cần 1,68 gam KOH. Từ 1 tấn lipit trên có thể điều chế được bao nhiêu tấn xà phòng natri loại 72%.

    A. 1,428

    B. 1,028

    C. 1,513

    D. 1,628

Lời giải:

Đáp án: A

    Theo đề bài ⇒ Thủy phân 10 g lipid cần n_NaOH = n_KOH = 1,68/56 = 0,03 mol

    ⇒ Thủy phân 1 tấn lipid cần n_NaOH = 3000 mol

    ⇒ n_C3H5(OH)3 = 1/3 . n_NaOH = 1000 mol

    BTKL ⇒ m_{xà phòng} = 106 + 3000.40 - 1000.92 = 1028000 = 1,028 tấn

    ⇒ m xà phòng 72% = 1,028/0,72 = 1,428 tấn

Bài 4: Giả sử một chất béo có công thức:

    Muốn điều chế 20 kg xà phòng từ chất béo này thì cần dùng bao nhiêu kg chất béo này để tác dụng với dung dịch xút? Coi phản ứng xảy ra hoàn toàn.

    A. 19,37 kg chất béo

    B. 21,5 kg

    C. 25,8 kg

    D. Một trị số khác

Lời giải:

Đáp án: A

    Giả sử ta cần x mol chất béo đó

    Bảo toàn khối lượng ⇒ 860x + 3x.40 = m_{xà phòng} + x.92

    Mà m_{xà phòng} = 20 000g ⇒ x = 22,522

    ⇒ m_{chất béo} = 22,522.860 = 19,37.103 (g) = 19,37 kg

Bài 5: Câu nào sau đây đúng? Dầu mỡ động thực vật và dầu bôi trơn máy:

    A. Khác nhau hoàn toàn

    B. Giống nhau hoàn toàn

    C. Chỉ giống nhau về tính chất hoá học.

    D. Đều là lipit.

Lời giải:

Đáp án: A

    Dầu mỡ động thực vật là các trieste, còn dầu mỡ bôi trơn máy là các ankan cao phân tử. Chúng hoàn toàn khác nhau.

Bài 6: Câu nào sau đây sai?

    A. Lipit là một loại chất béo

    B. Lipit có trong tế bào sống

    C. Lipit không hoà tan trong nước

    D. Lipit là một loại este phức tạp

Lời giải:

Đáp án:A

    Lipit bao gồm các chất béo, sáp, steroid, phospholipid...